Τα προγράμματα για την ηθική εκπαίδευση εμφανίζονται με όλο και μεγαλύτερη συχνότητα στις μέρες μας, ακόμη και σε κοινωνίες που δε θεωρούνται συντηρητικές.
Σύμφωνα με την κλασική Ελληνική σημασία, η ηθική εμφανίζεται σαν δεξιότητα να αποφασίζει κάποιος ποιο είναι το σωστό και ποιο το λάθος.
Η ηθική αποτελείται από κανόνες, έθιμα, συνήθειες ή αρχές που ρυθμίζουν την μεταξύ των ανθρώπων συμπεριφορά.
Στην καθημερινή ζωή κάθε άτομο ενεργεί σύμφωνα με αυτά που γνωρίζει. Θεωρείται πως συμπεριφέρεται ηθικά όταν οι ενέργειές του είναι σύμφωνες με τις ηθικές έννοιες και αρχές.
Ο Wright (1981) όρισε ως ηθική συμπεριφορά «το σύνολο των επιμέρους εκδηλώσεων της συμπεριφοράς η οποία σχετίζεται με ηθικούς κανόνες».
Η ηθική διαφέρει από τα συναισθήματα. Κάποιος μπορεί να αισθάνεται άσχημα όταν κάνει κάτι κακό, κάποιος άλλος όμως όχι. Τα συναισθήματα περιέχουν πληροφορίες για τις ηθικές μας αποφάσεις.
Η ηθική δεν είναι Θρησκεία. Κάποιες θρησκείες υιοθετούν υψηλά στάνταρντ ηθικής κάποιες όμως δεν καλύπτουν όλα τα θέματα. Η ηθική μας αφορά όλους, η πίστη όχι.
Η ηθική δεν είναι το να ακολουθίες τον νόμο. Ένα καλό νομικό σύστημα βασίζεται σε ηθικές αρχές.
Η ηθική δεν είναι το να ακολουθείς πολιτισμικά αποδεκτές νόρμες. Κάποιοι πολιτισμοί είναι αρκετά ηθικοί. Σε άλλους όμως μπορεί να τίθενται θέματα ηθικής.
Η ηθική δεν είναι επιστήμη. Η επιστήμη περιγράφει το πώς είναι οι άνθρωποι και η ηθική για το πώς πρέπει να πράττουν. Κάτι το οποίο είναι τεχνολογικά εφικτό δεν σημαίνει ότι είναι και ηθικό να γίνει
Η Ηθική σχετίζεται με τις ηθικές επιλογές μας που μπορεί να είναι: Εύκολες, Δύσκολες, αλλά και Τραγικές (διλημματικές).
Η Ηθική στον αθλητισμό απαιτεί ορισμένες βασικές αξίες:
- Δικαιοσύνη (fairness)
- Τιμιότητα (integrity)
- Υπευθυνότητα (responsibility)
- Σεβασμός (respect
Ηθικά διλήμματα – επιλογές- συμπεριφορές στον αθλητισμό:
- Ο διαιτητής δίνει υπέρ σου ένα πέναλτι ενώ γνωρίζεις ότι δεν είναι. Το δέχεσαι;
- Να κάνω χρήση απαγορευμένων ουσιών;
- Είσαι προπονητής και πρέπει να επιλέξεις μεταξύ δύο αθλητών με την ίδια επίδοση. Ποιον επιλέγεις;
Πώς αποφασίζουμε σε διλήμματα;
- Η προσέγγιση των δικαιωμάτων (π.χ. να κάνω τις επιλογές μου, να γνωρίζω την αλήθεια)
- Η προσέγγιση της δικαιοσύνης
- Η προσέγγιση του «κοινού καλού»
- Η προσέγγιση της αρετής (τι άτομο θα γίνω αν κάνω αυτό;)
- Η «ωφελιμιστική» προσέγγιση (έμφαση στο μεγαλύτερο καλό ή στο λιγότερο κακό)
Πόση προσοχή δίνεται από εμάς, τους διδάσκοντες, σε τέτοιες συμπεριφορές;
Σκεφτήκαμε άραγε ότι εκτός από κινητικές ή φυσικές δραστηριότητες τα παιδιά- αθλητές θα πρέπει να διδαχθούν και θέματα σχετικά με την ηθική;
Για τον ΑΠΣ Τρίκαλα
Νίκος Τσιακάρας