Δεκαετίες μετά την εξαφάνισή του από την Ελλάδα, ο κάστορας επιστρέφει στη χώρα χάρη σε προσπάθειες ζωολόγων του ΑΠΘ. Είναι μάλιστα το πρώτο πρόγραμμα επανεισαγωγής εξαφανισμένου είδους στην Ελλάδα, μετά την επιτυχία ανάλογων προγραμμάτων σε άλλες χώρες.
Η παρουσία του ευρωπαϊκού κάστορα (Castor fiber) βοηθά σημαντικά στη λειτουργία των υδατικών οικοσυστημάτων, επισήμανε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο καθηγητής Διονύσης Γιουλάτος, επιστημονικός υπεύθυνος του προγράμματος «Hellenic Beaver».
«Αυτός ο «μηχανικός της φύσης», συντελεί με τα φράγματα που φτιάχνει στον σχηματισμό μικρών λιμνών, όπου ζει μεγάλος αριθμός ειδών. Επιπλέον, αυτά τα υδάτινα οικοσυστήματα αποτελούν φυσικές ζώνες για την αποτροπή πυρκαγιών» εξήγησε.
«Τα πλεονεκτήματα είναι πολύ περισσότερα από τα μειονεκτήματα από την επανεισαγωγή του κάστορα. Μπορεί δηλαδή ενδεχομένως να δημιουργήσει ελάχιστα προβλήματα στα μαλακόξυλα φυτά καλλιεργειών, κάτι που όμως μπορεί να αντιμετωπιστεί ορθολογικά», αναφέρει ο κ. Γιουλάτος.
Πρόσφατα, απολιθώματα κάστορα βρέθηκαν στο Δισπηλιό Καστοριάς και χρονολογήθηκαν στο 5.600 π.Χ., απόδειξη ότι το είδος ήταν φυσικό μέλος της ελληνικής πανίδας.
Το όνομα της Καστοριάς, εξάλλου, πιστεύεται ότι πιθανότατα προέρχεται από τους κάστορες που ζούσαν κάποτε στη λίμνη της πόλης.
Η τελευταία αναφορά για την παρουσία του κάστορα στην Ελλάδα προέρχεται από τον A. De Hoestin, ο οποίος επισκέφθηκε το Μεσολόγγι και τον ποταμό Αλφειό τον 19ο αιώνα. Πιθανότατα όμως το είδος εξαφανίστηκε πολύ αργότερα από την περιοχή της Βόρειας Ελλάδας. αν και πιστεύεται ότι το είδος εξαφανίστηκε από τη βόρεια Ελλάδα πολύ αργότερα.
Όταν το Εργαστήριο Ζωολογίας του Τμήματος Βιολογίας του ΑΠΘ ολοκληρώσει τη μελέτη σκοπιμότητας μέχρι το φθινόπωρο, αναμένεται να τεθούν και οι βάσεις για την επανεισαγωγή του είδους στην Ελλάδα.
Το κοκαλάκι κάστορα στον προϊστορικό οικισμό του Δισπηλιού
Την παρουσία του κάστορα στην ευρύτερη περιοχή της Καστοριάς από τη μέση νεολιθική εποχή πιστοποίησε πέραν πάσης αμφιβολίας ένα οστό από πόδι κάστορα, το οποίο βρέθηκε κατά τις ανασκαφές που πραγματοποίησε από το 1992 έως το 2013 το ΑΠΘ στον παραλίμνιο προϊστορικό οικισμό στο Δισπηλιό.
«Τα οστά είναι δύσκολο να ταυτιστούν χωρίς ειδική εμπειρία αλλά ήδη έχουμε εντοπίσει πολλά από άγρια ζώα, όπως ελάφια, αγριόχοιρους και αρκούδες και φυσικά, του κάστορα», λέει ο διευθυντής της ανασκαφής» αναφέρει ο Κώστας Κωτσάκης, ομότιμος καθηγητής Προϊστορικής Αρχαιολογίας και επικεφαλής της ανασκαφής.
«Θέλουμε να ανασυνθέσουμε την τότε καθημερινή ζωή των ανθρώπων και να απαντήσουμε ίσως και στο ερώτημα γιατί επέλεξαν να κατοικήσουν σε μια τοποθεσία περίεργη, δίπλα δηλαδή σε μια λίμνη που πλημμύριζε μέσα στις λάσπες» επισήμανε.