Θεόδωρος Α.Κουτρούκης* & Ελένη Τριανταφυλλίδου**
Προσφατα, σε ένα κατά γενική ομολογία έξοχο momentum, ανακοινώθηκε ότι θα δρομολογηθεί νομοθετική πρωτοβουλία για την επικύρωση της 190 Διεθνούς Σύμβασης Εργασίας (ΔΣΕ) αναφορικά με την εξάλειψη της βίας και της παρενόχλησης στα εργασιακά περιβάλλοντα. Η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας υιοθέτησε το 2019 την εν λόγω ΔΣΕ. Με αυτό τον τρόπο η ΔΟΕ αναγνώρισε ότι η βία και η παρενόχληση στον χώρο εργασίας συνιστούν παραβίαση ή/και κατάχρηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων, επηρεάζουν αρνητικά τη σωματική και ψυχολογική υγεία, την οργάνωση της εργασίας και τις εργασιακές σχέσεις. Επιπροσθέτως, επιδρούν αρνητικά στην παραγωγικότητα και δημιουργούν εμπόδια πρόσβασης, ένταξης και παραμονής προσώπων, ιδίως των γυναικών, στην αγορά εργασίας.
Η 190 ΔΣΕ προστατεύει τους απασχολούμενους και άλλα άτομα στους χώρους παραγωγής, (δηλ. τους κατά την κείμενη νομοθεσία/πρακτική μισθωτούς, εκπαιδευόμενους, ασκούμενους, μαθητευόμενους, εθελοντές, αναζητούντες και αιτούντες εργασία, καθώς και άτομα που ασκούν εργοδοτική εξουσία, καθήκοντα ή ευθύνες. Η 190 ΔΣΕ εφαρμόζεται στον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα, στην επίσημη και την άτυπη οικονομία, σε αστικές, ημιαστικές ή αγροτικές περιοχές.
Κάθε κράτος που υιοθετεί τη Σύμβαση θεσμοθετεί την πρόληψη και την απαγόρευση της βίας και της παρενόχλησης στο εργασιακό περιβάλλον μέσω νόμων και κανονισμών, καθώς και μέσω συλλογικών συμβάσεων ή άλλων μέτρων που συνάδουν με την εθνική πρακτική, συμπεριλαμβανομένης της επέκτασης ή προσαρμογής των υφιστάμενων επαγγελματικών μέτρων υγείας και ασφάλειας και της ανάπτυξης συγκεκριμένων μέτρων, όπου χρειάζεται.
Η ΔΣΕ 190 είναι η πρώτη διεθνής πρωτοβουλία, που αναγνωρίζει την βαρύνουσα αξία μιας εργασιακής κουλτούρας που εδράζεται στο σεβασμό και την αξιοπρέπεια του ανθρώπου, το δικαίωμα όλων σε έναν κόσμο εργασίας απαλλαγμένο από βία και παρενόχληση. Επιπλέον, υπογραμμίζει τη σημασια της πρόληψης συμπεριφορών και πρακτικών, που ευνοούν τη βία και την παρενόχληση σε κάθε παραγωγική δραστηριότητα ή περίσταση, που σχετίζεται με την απασχόληση.
Τελος, η κύρωσή της ΔΣΕ θα δώσει περαιτέρω περιθώρια στους κοινωνικούς εταίρους να ενισχύσουν το θεσμικό οπλοστάσιο εναντίον της εργασιακής παρενόχλησης διαμέσου συλλογικών συμβάσεων, διαιτητικών αποφάσεων, κανονισμών εργασίας και συμφωνιών με τα ευρωπαϊκά/εθνικά συμβούλια εργαζομένων. Η δραματική «πανδημία» των κρουσμάτων βίας και παρενόχλησης στην Ελλάδα, ιδίως σε βάρος των γυναικών πείθει για την αναγκαιότητα άμεσης κύρωσης της 190 ΔΣΕ.
*Ο Θ.Α.Κουτρούκης είναι Αναπλ. Καθηγητής ΔΠΘ
**Η Ελένη Τριανταφυλλίδου είναι Υποψ. Διδάκτωρ ΔΠΘ