– Οι αγορές αναμένουν τις “ασπιρίνες” Ντράγκι να ανασάνουν
Του ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΡΟΣΣΙΟΥ
Η περασμένη εβδομάδα ήταν αρνητική για τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια, με αποκορύφωμα την Τετάρτη που χαρακτηρίστηκε ως “μαύρη”. Το αυτό συνέβη και στις ΗΠΑ, με τον Dow Jones να χάνει και άλλο 2,9%. Και ενώ αυτά συνέβαιναν στην Ευρώπη όπου οι αγορές είχαν τα βλέμματά τους στραμμένα στα άσχημα οικονομικά στοιχεία που παρουσίασε η Γερμανία (το ΑΕΠ της μειώθηκε κατά 0,1% το δεύτερο εξάμηνο), στις Ηνωμένες Πολιτείες όλοι οι αναλυτές αναζητώντας την αιτία, μίλησαν τεχνοκρατικά, για ένα πολύ πιο τεχνικό φαινόμενο που έχει προκαλέσει νευρικότητα μεταξύ των επενδυτών: για την καμπύλη ανεστραμμένου επιτοκίου. Αυτό το φαινόμενο, λένε ορισμένοι εμπειρογνώμονες και σχολιαστές της χρηματιστηριακής αγοράς, θεωρείται ότι είναι ένα σήμα που λαμβάνει η αγορά όταν η ύφεση είναι κοντά. Τι ακριβώς σημαίνει ότι η καμπύλη επιτοκίων των ΗΠΑ έχει αντιστραφεί; Στην αγορά ομολόγων, οι επενδυτές αγοράζουν χρέη από τις χώρες και απαιτούν αποζημίωση ως αντάλλαγμα, η οποία είναι μεγαλύτερη, όσο μεγαλύτερος είναι κίνδυνος του ρίσκου της επένδυσης. Αν η καμπύλη των επιτοκίων αντιστραφεί, αυτό σημαίνει ότι υπάρχει μια ανωμαλία και αυτό διότι στη δευτερογενή αγορά καταβάλλεται υψηλότερος τόκος για την αγορά του χρέους βραχυπρόθεσμα από ότι για την μακροπρόθεσμη απόκτηση (αγορά) του χρέους. Οι επενδυτές βλέπουν περισσότερο κίνδυνο όταν η λήξη των ομολόγων είναι σε σύντομο χρονικό διάστημα από ότι αν είναι εντός δέκα ετών. Γιατί μπορεί να είναι σημάδι σύννεφων στην οικονομία αυτή η εξέλιξη; Διότι απλούστατα η αγορά κινείται με προσδοκίες. Δείχνει ότι οι επενδυτές θεωρούν πιο επικίνδυνο να χάσουν τα χρήματά τους σε μια κοντινή χρονική περίοδο από ότι μακροπρόθεσμα. Στην περίπτωση των Ηνωμένων Πολιτειών, για παράδειγμα την Δευτέρα, όσοι στοιχημάτιζαν στο χρέος των δύο ετών πληρώθηκαν περισσότερο από αυτούς που το έκαναν για περίοδο δέκα ετών! Σε όλα τα παραπάνω συνετέλεσαν και τα σοβαρά γεγονότα που λαμβάνουν χώρα κατά την τρέχουσα συγκυρία. Η απειλή ενός νομισματικού πολέμου, η εφαρμογή δασμών στο εξαγωγικό εμπόριο μεταξύ Κίνας και Ηνωμένων Πολιτειών, οι πολιτικές εντάσεις στην Ιταλία (λόγω Σαλβίνι), η αβεβαιότητα στην Αργεντινή αλλά και η περίπτωση του σκληρού Brexit έχουν σκορπίσει ένα είδους πανικού στη χρηματιστηριακή αγορά αυτή την εβδομάδα, τόσο στην ΕΕ όσο και στις ΗΠΑ. Ωστόσο, όπως προανέφέρθηκε, αυτό το ιδιότυπο σύστημα επένδυσης (μη παραγωγική οικονομία), κινείται με βάση την προσδοκία. Που σημαίνει, οι επενδυτές ακούγοντας, μαθαίνοντας κάποια νέα, είτε αρνητικά είτε θετικά πράττουν ανάλογα. Ακόμη και σε επίπεδο φημολογίας, κινούνται αναλόγως. Έτσι, οι χρηματοπιστωτικές αγορές αντέδρασαν τέλος της περασμένης και αρχές της τρέχουσας εβδομάδας θετικά, μετά τη διαρροή πληροφοριών περί νέων εκτιμήσεων και αποφάσεων της ΕΚΤ κατά την επόμενη συνεδρίασή της τον Σεπτέμβριο. Αυτό αποκαλύφθηκε από τον διοικητή της κεντρικής τράπεζας της Φινλανδίας, Όλι Ρεν. Ο γνωστός πρώην Ευρωπαίος Επίτροπος και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ έκανε λόγο γι αυτή τη δυνατότητα της ΕΚΤ μιλώντας στην Wall Street Journal, υποστηρίζοντας ότι υπάρχουν “ουσιαστικά και επαρκή στοιχεία”. Αυτό προκάλεσε τη θετική αντίδραση των επενδυτών με αποτέλεσμα η μικρή και ελάχιστη κερδοφορία να επιστρέψει στα χρηματιστήρια. Είναι γεγονός και αυτό παρατηρείται ιστορικά, ότι ο Αύγουστος είναι συνήθως ένας μήνας υψηλής μεταβλητότητας της χρηματιστηριακής αγοράς. Ο όγκος των διαπραγματεύσεων σε μετοχές είναι μικρότερος και κάθε ξαφνική κίνηση αφήνει βαθύτερο σημάδι απ´ ότι στην υπόλοιπη σεζόν. Και αυτό το γεγονός συνεπικουρούμενο από την φημολογία Όλι Ρεν, συνετέλεσαν στην στροφή των επενδυτών. Πρόκειται όμως, για μια “ασπιρίνη” κυριολεκτικά. Είναι όπως χαρακτηριστικά λέγεται, μια ηλιόλουστη ημέρα εν μέσω συνεχούς καταιγίδας. Μπορεί τα λεχθέντα του πρώην επιτρόπου να έδρασαν αλλά κατ´ ελάχιστα. Χρειάζεται κάτι πιο δραστικό και συνεχές για να επανέλθει η ηρεμία στις αγορές και να απομακρυνθούν τα σύννεφα της ανησυχίας. Η ανακοίνωση του Βερολίνου για χαλάρωση των σφιχτών δημοσιονομικών κανόνων μπορεί για τους επενδυτές να ήταν ένα είδος βάλσαμου, ωστόσο, οι οικονομικοί δείκτες, το δημόσιο χρέος ακόμη και των κορυφαίων οικονομιών της ΕΕ δεν επιτρέπουν τον εφησυχασμό. Όσο και να θέλουν να παρουσιάζουν μια περίπου ειδυλλιακή εικόνα τα ελεγχόμενα από το χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο και τις αγορές μέσα ενημέρωσης. Η ύφεση είναι προ των πυλών. Και αυτό γίνεται ολοένα και πιο δυνατό στα αυτιά τόσο των επενδυτών, όσο και των ηγετών των ευρωπαϊκών χωρών.