Του Άγγελου Τσακανίκα
Εν μέσω πανδημίας και συνεχιζόμενης προσπάθειας για διαχείριση των οικονομικών και κοινωνικών συνεπειών της, δρομολογείται μία σημαντική τεχνολογική μετάβαση η οποία αναμένεται να μετασχηματίσει αρχικά την αγορά της ευρυζωνικότητας, αλλά μεσοπρόθεσμα να επιδράσει οριζόντια σε πλήθος τομέων της οικονομίας και ευρύτερα στην καθημερινότητά μας.
Τα δίκτυα 5G μέσω της αξιοποίησης του φάσματος υψηλών συχνοτήτων αναμένεται να διαδραματίσουν βασικό ρόλο στη βελτίωση των δυνατοτήτων των σημερινών δικτύων. Το τεχνολογικό περιεχόμενο αυτής της μετάβασης αφορά πρωτίστως στη βιομηχανία ενώ θα χρειαστεί να ωριμάσουν περισσότερο οι συνθήκες για την ευρύτερη ανάπτυξη υπηρεσιών για το ευρύ κοινό. Κρατάμε όμως ότι η απόδοση του δικτύου πολλαπλασιάζεται, επιτρέποντας υψηλότερες ταχύτητες διαδικτύου με ελάχιστο χρόνο απόκρισης και ευκολότερη μεταφορά μεγαλύτερου όγκου δεδομένων κάθε μορφής. Δεν πρόκειται απλώς για μία “καλύτερη” τεχνολογία, αλλά για ένα εντελώς νέο τεχνολογικό υπόδειγμα.
Αυτό σημαίνει νέες υπηρεσίες και εφαρμογές προς πολίτες και επιχειρήσεις που δεν διαθέταμε μέχρι τώρα και ίσως βλέπαμε σε ταινίες επιστημονικής φαντασίας. Αυτό είναι σημαντικό να τονιστεί, καθώς είναι οι υπηρεσίες που θα αναπτυχθούν πάνω στο 5G που δίνουν ώθηση στην ανάπτυξη. Με απλά λόγια, δρόμοι κυκλοφορίας πέντε λωρίδων δεν έχουν αξία χωρίς τα κατάλληλα οχήματα που θα αξιοποιήσουν αυτή την υποδομή. Αυτό με τη σειρά του σημαίνει ότι ο ρόλος της επιχειρηματικότητας είναι καθοριστικός στην ευδοκίμηση αυτών των προοπτικών. Αναμένουμε επομένως ένα ευρύ οικοσύστημα επιχειρηματικών δραστηριοτήτων να ενεργοποιηθούν στην κατεύθυνση της ανάπτυξης αυτών των υπηρεσιών.
Ήδη πλήθος μελετών σε διεθνές επίπεδο, έχουν εκτιμήσει τα διαφορετικά σενάρια της οικονομικής συμβολής των δικτύων 5G. Έχει επισημανθεί ότι στην επόμενη δεκαετία ένα ευρύ φάσμα τομέων, όπως μεταφορές – κινητικότητα, υγεία, ενέργεια, εκπαίδευση, μεταποίηση, τουρισμός και πολιτισμός, θα μετασχηματιστούν ριζικά. Μετασχηματισμοί στους τομείς αυτούς, έχουν ήδη ξεκινήσει με βάση τα υπάρχοντα δίκτυα, ωστόσο, θα χρειαστούν τις δυνατότητες των δικτύων 5G για να εξελιχθούν πλήρως τα επόμενα χρόνια.
Από την άλλη πλευρά, καμία τεχνολογική αλλαγή αυτού του εύρους δεν γίνεται αυτόματα, αλλά απαιτεί ενέργειες σε επίπεδο δημόσιας πολιτικής, αλλά και επιχειρηματικών στρατηγικών. Στο πλαίσιο αυτό θέλω να επισημάνω 5 κρίσιμα σημεία για τη ανάπτυξη των 5G δικτύων.
1) Η ανάγκη για επενδύσεις σε υποδομές, που θα αυξήσουν τις επιδόσεις του δικτύου σε σχέση με τα τρέχοντα επίπεδα σε όλες τις παραμέτρους τους. Στην πραγματικότητα βέβαια αναμένεται να υιοθετηθεί μια εξελικτική προσέγγιση στις επενδύσεις στις τρέχουσες υποδομές καθώς σπόνδυλοι των επενδύσεων 5G βασίζονται σε δίκτυα 4G. Σε κάθε περίπτωση εμπόδια που συνήθως τίθενται σε αυτή την επενδυτική διαδικασία πρέπει να αμβλυνθούν. Άλλωστε φαίνεται οι τηλεπικοινωνιακοί πάροχοι να συντάσσονται σε αυτόν τον αναπτυξιακό προσανατολισμό έχοντας προγραμματίσει ιδιαίτερα υψηλές επενδύσεις για την ανάπτυξη δικτύων νέας γενιάς.
2) Οι συνέπειες της ανάγκης πύκνωσης του δικτύου. Κάθε συνδεδεμένη περιοχή θα έχει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της, καθώς το δίκτυο δεν θα παρέχει την ίδια κάλυψη παντού, αλλά η υποδομή θα προσαρμοστεί στα χαρακτηριστικά της αναμενόμενης ζήτησης σε κάθε περιοχή. Προκειμένου να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη στα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας, οφείλουμε να ενημερωνόμαστε από τεκμηριωμένες και υπεύθυνες πηγές κυρίως όσον αφορά στην ανάπτυξη και ασφάλεια τους. Χρειάζεται συστηματική ενημέρωση, συνεχείς μελέτες και επικοινωνία αυτών, όχι “επικοινωνιακή”, αλλά ουσιαστική. Το ίδιο ισχύει και για τα θέματα κυβερνοασφάλειας και ασφάλειας δεδομένων. Αν και αφορούν πιο ενημερωμένο κοινό, οι αρχές της ενημέρωσης οφείλουν να είναι κοινές και σε αυτή την περίπτωση.
3) Η τόνωση της καινοτομίας και της νέας επιχειρηματικότητας καθώς το 5G δεν είναι απλώς η επόμενη κινητή τεχνολογία, αλλά μια νέα προσέγγιση για σύνθετα συστήματα επικοινωνιών που θα κάνουν πιο αποτελεσματική χρήση των διαθέσιμων πόρων, ενεργοποιώντας νέες και βελτιωμένες υπηρεσίες και εφαρμογές σε πλήθος δραστηριοτήτων στην καθημερινή και επαγγελματική μας ζωή. Άρα εδώ απαιτείται και αναμένεται η ισχυρή ενεργοποίηση της επιχειρηματικής και παραγωγικής κοινότητας.
4) Η σύγκλιση με δράσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο καθώς έχουν δρομολογηθεί σχέδια για δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις 5G στην Ε.Ε. με εναρμόνιση των εθνικών προτεραιοτήτων και χρονοδιαγραμμάτων για συντονισμένη ανάπτυξη σε όλα τα κράτη μέλη. Απαιτείται μια ακόμα ισχυρότερη συνεργασία και στην Ελλάδα μεταξύ των φορέων της βιομηχανίας, των ερευνητικών κέντρων και των πανεπιστημίων.
5) Η χρηματοδότηση των επενδύσεων. Στην Ελλάδα διαμορφώνεται ο οδικός χάρτης για το 5G, που ενσωματώνει στρατηγικές για την ανάπτυξη υποδομών, όπως των δικτύων οπτικών ινών, δικτύων 5G και Wi-Fi, υποδομών “έξυπνων” πόλεων, υποδομών “έξυπνης” αυτοματοποιημένης οδήγησης και πάσης φύσεως υποδομών σταθερών, ασύρματων και δορυφορικών δικτύων τηλεπικοινωνιών και IoT δικτύων.
Ήδη μέσα από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης δρομολογούνται εμβληματικές – όπως χαρακτηρίζονται – μεταρρυθμίσεις που σχετίζονται με: α) τη μετάβαση στην τεχνολογία 5G και διευκόλυνση της ανάπτυξης καινοτόμων ψηφιακών υπηρεσιών και β) την ανάπτυξη υποδομών 5G, υποδομή οπτικών ινών σε κτίρια, ψηφιακή διασύνδεση των νησιών. Σε πρώτη ανάγνωση προωθείται η ανάπτυξη δικτύων 5ης γενιάς στους αυτοκινητόδρομους, και σε αναβάθμιση των υποδομών που πρόκειται να εγκατασταθούν κατά μήκος φυσικών και πολιτισμικών διαδρομών. Στην πραγματικότητα βέβαια περίπου 35 επενδύσεις που περιγράφονται στο σχέδιο Ελλάδα 2.0, προϋποθέτουν την υποστήριξη από αναβαθμισμένα ευρυζωνικά δίκτυα νέας γενιάς.
Συνεπώς, η προώθηση των επενδύσεων σε αυτές τις υποδομές δεν είναι απλώς εμβληματικές, αλλά κομβικές για να μπορέσουμε να απολαύσουμε μεσοπρόθεσμα με ασφάλεια, οφέλη σε όλους τους τομείς της κοινωνικοοικονομικής μας δραστηριότητας.
* Ο κ. Άγγελος Τσακανίκας είναι Αναπληρωτής Καθηγητής ΕΜΠ, Διευθυντής Εργαστηρίου Βιομηχανικής και Ενεργειακής Οικονομίας (ΕΒΕΟ).