Του Δημήτρη Καζάκη*
Το περιστατικό με το τουρκικό εμπορικό πλοίο εναντίον του οποίου άνοιξε πυρ σκάφος του λιμενικού σώματος της Ελλάδας ανοιχτά της Ρόδου, δεν είναι τόσο αθώο, όσο φαίνεται. Ας δούμε συγκεκριμένα τα δεδομένα του όλου επεισοδίου. Αυτά τουλάχιστον που έγιναν γνωστά.
Καταρχάς, το τουρκικό εμπορικό πλοίο φέρεται να συνδέεται με την οικογένεια Ερντογκάν. Ο πλοίαρχος έχει συγγενικούς δεσμούς με την οικογένεια, αλλά και η ετοιμότητα με την οποία η τουρκική πλευρά αντέδρασε στην «πρόκληση» της Ελλάδας, δείχνει ότι το συγκεκριμένο πλοίο, αλλά και το εμπόρευμά του χαίρουν υψηλής προστασίας. Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι παρά τις διαστάσεις που έδωσε η τουρκική πλευρά στο όλο επεισόδιο, παραμένει άγνωστο το φορτίο του συγκεκριμένου εμπορικού πλοίου. Κάτι που τονίζεται και από τα διεθνή ειδησεογραφικά μέσα, τα οποία επισημαίνουν ότι ούτε ο πλοίαρχος του τουρκικού πλοίου, αλλά ούτε και οι τουρκικές αρχές κάνουν κάποια αναφορά στο φορτίο. Μέχρις αυτής της στιγμής το φορτίο παραμένει άγνωστο με ευθύνη των τουρκικών αρχών. Να θυμίσουμε ότι το σκάφος του ελληνικού λιμενικού επιχείρησε έλεγχο στο υπό τουρκική σημαία εμπορικό πλοίο, μετά από «πληροφορία» ότι μετέφερε παράνομο φορτίο. Τι φορτίο είχε κανείς δεν ξέρει, μιας και δεν έγινε η νηοψία.
Το πιθανότερο είναι τρία πράγματα: ναρκωτικά, όπλα, ή λαθραίους μετανάστες. Το λιμάνι της Αλεξανδρέττας απ’ όπου φέρεται να φόρτωσε το εν λόγω τουρκικό πλοίο, βρίθει από λαθρεμπόριο και λαθρέμπορους, μιας και χρησιμοποιείται εν γνώσει της Τουρκίας ως κατάληξη ολόκληρου του λαθρεμπορίου σε ναρκωτικά, πετρέλαιο, αρχαιότητες και ανθρώπους από το Χαλιφάτο και τις θυγατρικές του.
Καίρια ερωτηματικά
Σύμφωνα λοιπόν με τις λιμενικές αρχές της Ελλάδας, αφού έλαβαν «πληροφορία» για το παράνομο φορτίο δόθηκε εντολή στο συγκεκριμένο περιπολικό να ερευνήσει. Η επιχείρηση, σύμφωνα με τις ελληνικές αρχές, έγινε στα ελληνικά χωρικά ύδατα. Σύμφωνα με τις τουρκικές ακτές και τον πλοίαρχο του πλοίου, έγινε στα διεθνή ύδατα.
Παίζει κανένα ουσιαστικό ρόλο το πού έγινε; Όχι. Το λιμενικό έχει κάθε δικαίωμα να επιχειρήσει νηοψία εναντίον οιοδήποτε εμπορικού πλοίου για το όποιο διαθέτει την πληροφορία ότι μεταφέρει λαθραίο φορτίο. Είτε το συγκεκριμένο πλοίο βρίσκεται εντός χωρικών υδάτων, είτε στα διεθνή. Ακολουθώντας πάντα μια αυστηρά καθορισμένη διαδικασία, η οποία προβλέπεται όχι μόνο από το εθνικό, αλλά και από το διεθνές δίκαιο. Κι απ’ το σημείο αυτό αρχίζουν τα περίεργα κενά. Αν το σκάφος του λιμενικού πήρε την εντολή να σταματήσει και να κάνει νηοψία στο συγκεκριμένου εμπορικό πλοίο υπό τουρκική σημαία, γιατί δεν το έκανε; Τα στοιχεία που έχουν δημοσιοποιηθεί τόσο από τουρκικής, όσο και από ελληνικής πλευράς, δείχνουν ότι το σκάφος του λιμενικού δεν ακολούθησε την προβλεπόμενη διαδικασία εγκλωβισμού του εμπορικού πλοίου, με σκοπό την εξασφάλισή του και κατόπιν την επιβίβαση σ’ αυτό προκειμένου να διενεργήσει νηοψία. Είναι πολύ περίεργο το γεγονός ότι το λιμενικό σκάφος επέτρεψε στο τουρκικό πλοίο να διαφύγει, χωρίς να επιχειρήσει να το ακινητοποιήσει. Και λέμε επέτρεψε γιατί υπάρχει τρόπος και διαδικασία ελιγμών, που δίνει τη δυνατότητα στο λιμενικό σκάφος να μην αφήσει το πλοίο-στόχος να διαφύγει. Στα πλαίσια αυτής της διαδικασίας προβλέπονται και προειδοποιητικές βολές με σκοπό να σταματήσει το πλοίο για έλεγχο. Ως λύση έσχατης ανάγκης προβλέπονται και βολές εναντίον του πλοίου με σκοπό την ακινητοποίησή του. Μπορούσε να το ακινητοποιήσει το συγκεκριμένο πλοίο, το σκάφος του λιμενικού; Σίγουρα ναι και δεν το έκανε. Γιατί; Αντί για βολές ακινητοποίησης του υπό τουρκική σημαία εμπορικού πλοίου, έχουμε βολές σχεδόν στα τυφλά. Τι ανάγκασε το λιμενικό σκάφος να ανοίξει πυρ και μάλιστα στα τυφλά εναντίον του τουρκικού εμπορικού πλοίου; Η μοναδική περίπτωση που προβλέπεται από τους κανόνες εμπλοκής, είναι όταν το σκάφος του λιμενικού και το πλήρωμά του αντιμετωπίζει ένοπλη αντίσταση από το εμπορικό πλοίο. Υπήρξε τέτοιο επεισόδιο; Κι αν ναι, γιατί δεν αναφέρεται ρητά από τις ελληνικές αρχές, αλλά αφήνουν να χρεώνεται το πλήρωμα του λιμενικού σκάφους την ευθύνη για το γεγονός ότι δεν ακολούθησε τις προβλεπόμενες διαδικασίες νηοψίας εμπορικού πλοίου; Κάτι που έχει κάνει σημαία η Τουρκία και γι’ αυτό θεωρεί το όλο επεισόδιο ως «πρόκληση» της Ελλάδας εναντίον της. Ενημέρωσαν οι ελληνικές αρχές τις τουρκικές αρχές ότι διενεργείται επιχείρηση εναντίον υπό τουρκική σημαία εμπορικού πλοίου, όπως προβλέπουν οι διεθνείς κανόνες; Αν ναι, τότε γιατί δεν απαιτούν τη διενέργεια έρευνας για το φορτίο του εν λόγω πλοίου; Έτσι θα εξέθετε την Τουρκία και θα μετέφερε το όλο ζήτημα από το πεδίο της «πρόκλησης» εκ μέρους της Ελλάδας στο πεδίο της «συγκάλυψης λαθρεμπορίου» από το επίσημο τουρκικό κράτος. Γιατί οι ελληνικές αρχές επιτρέπουν στην Τουρκία να στιγματίζουν τη δράση του ελληνικού λιμενικού ως «πρόκληση»; Ποιος έδωσε εντολή στο σκάφος του λιμενικού να ανοίξει πυρ; Και μάλιστα στα τυφλά, χωρίς να έχει στόχο την ακινητοποίηση του πλοίου με σκοπό τη νηοψία; Πάντως είναι αδύνατον να πήρε τέτοια απόφαση ο επικεφαλής του λιμενικού σκάφους. Κάποιος από το αρχηγείο πήρε αυτή την απόφαση. Κι επειδή πρόκειται για εμπλοκή η εντολή για πυρ σίγουρα δεν ήρθε από το αρχηγείο του λιμενικού, αλλά από το ΓΕΕΘΑ και το υπουργείο Άμυνας. Αυτή είναι η προβλεπόμενη διαδικασία.
Ευθύνες
Ποιος λοιπόν ανέλαβε την ευθύνη για να δώσει τέτοια εντολή στο σκάφος του λιμενικού και για ποιο σκοπό; Πάντως όχι για να υπάρξει νηοψία στο τούρκικο πλοίο. Αν ήθελαν οι ελληνικές αρχές να κάνουν νηοψία, υπήρχαν τρόποι και διαδικασίες που μπορούν να το κάνουν χωρίς καν να ανοίξουν πυρ. Και τέλος, αυτός που έδωσε εντολή στο σκάφος του λιμενικού να ανοίξει πυρ εναντίον του τουρκικού πλοίου, φρόντισε να δώσει σήμα συνδρομής σε όλα τα παραπλέοντα σκάφη του λιμενικού και πολεμικού ναυτικού; Άγνωστο. Τελικά τι έγινε; Προφανώς οι ελληνικές αρχές εκτέλεσαν επιχείρηση παρενόχλησης του τουρκικού πλοίου συμφερόντων Ερντογκάν με εντολή εξ ΗΠΑ. ΟΙ ΗΠΑ έδωσαν την πληροφορία για το λαθραίο εμπόρευμα – μάλλον ναρκωτικά – και ταυτόχρονα την εντολή για «παρενόχληση» και όχι νηοψία του τουρκικού πλοίου. Οι δικοί επικεφαλής του υπουργείου Άμυνας απλά εκτέλεσαν την εντολή προκειμένου να στείλουν οι ΗΠΑ το μήνυμα που ήθελαν στον Ερντογκάν. Μόνο που αυτή η επιχείρηση αφήνει εκτεθειμένη την Ελλάδα έναντι της Τουρκίας, γιατί δεν τήρησε τα διεθνώς νόμιμα τέτοιων επιχειρήσεων. Και ρωτάμε: Ποιος είναι εκείνος που επέλεξε να γίνει εκτελεστικό όργανο των ΗΠΑ για τα παιχνίδια τους με την Τουρκία του Ερντογκάν. Κι αν αυτό αποτελέσει casus beli εναντίον της χώρας μας, ποιος θα πληρώσει το μάρμαρο; Το πλήρωμα του λιμενικού σκάφους που απλά ακολούθησε εντολές;
* Ο Δημήτρης Καζάκης είναι Γενικός Γραμματέας του Ε.ΠΑ.Μ.