Ο Γιώργος Οικονόμου μιλάει για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τις σχέσεις των ανθρώπων.
Έρευνα σε χρήστες του Facebook για τη σχέση χρήστη-μέσου πραγματοποίησε η aboutpeople για λογαριασμό της Athens Voice και τα αποτελέσματα είναι άκρως αποκαλυπτικά. Το 68,5% των ενεργών χρηστών μπαίνει στο Facebook πολλές φορές καθημερινά, το 20,2% μια με δύο φορές την ημέρα, ενώ μόνο ένας στους δέκα δεν «τσεκάρει» τον λογαριασμό του σε καθημερινή βάση. Το κινητό είναι η κύρια συσκευή από την οποία μπαίνουν στο Facebook οι Έλληνες χρήστες (54,9%), ενώ ακολουθούν ο υπολογιστής (32,1%) και το τάμπλετ (13%). Το 9,3% «ανεβάζει» κάτι στη σελίδα του αρκετές φορές τη μέρα, το 20,9% «ποστάρει» σχεδόν καθημερινά, το 28,5% μια με δύο φορές την εβδομάδα, το 11,5% κάθε 10 μέρες περίπου, το 11,4% μια φορά το μήνα, ενώ το 18% σπανιότερα. Τι όμως κάνουν οι χρήστες όσο είναι συνδεδεμένοι στο Facebook; Ενημερώνεται για τα νέα της ημέρας (πολύ και αρκετά συχνά) απαντά το 85,1% των ερωτώμενων. Βλέπουν τι κάνουν οι φίλοι τους (78,4%) ή συζητούν μαζί τους (70,6%). Ανεβάζουν ενδιαφέροντα άρθρα (44,9%) και συζητούν για θέματα της επικαιρότητας «ποστάροντας» τις απόψεις ή σχολιάζοντας άλλες δημοσιεύσεις (44%). Το 28,8% μοιράζεται πολύ και αρκετά συχνά σημαντικές στιγμές της ζωής του (38,2% όχι και τόσο συχνά, 33% σχεδόν ποτέ), ενώ το 11,4% απαντά ότι φλερτάρει μέσω του Facebook πολύ και αρκετά συχνά (22,4% όχι και τόσο συχνά). Τέλος όσον αφορά την προώθηση της εργασίας του, ένας στους τέσσερις φαίνεται να αξιοποιεί το μέσο πολύ και αρκετά συχνά (47,5% σχεδόν ποτέ). Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η απάντηση των χρηστών για το αν έχουν κάποιους φίλους που έχουν διαφορετική συμπεριφορά στο Facebook και έξω από αυτό. Το 54,5% λοιπόν θεωρεί ότι έχει κάποιον τέτοιο φίλο, το 30% πιστεύει ότι δεν έχει και το 15,5% δεν απαντά στη συγκεκριμένη ερώτηση.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το 12,7% των ερωτώμενων δηλώνει ότι το να ζήσει 3 μήνες χωρίς Facebook θα δημιουργούσε πρόβλημα στην καθημερινότητά του, το 56,1% θεωρεί ότι θα του έλειπε αλλά δεν θα είχε πρόβλημα και το 27% ότι δε θα του έλειπε καν. Τέλος, 2 στους 3 χρήστες του Facebook εκφράζουν μια ανησυχία για το ότι το Facebook μπορεί να έχει πρόσβαση σε προσωπικά τους δεδομένα. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από την aboutpeople για λογαριασμό της Athens Voice σε 496 χρήστες του Facebook στο διάστημα 25 με 28 Ιουλίου.
Γιάννης Καρδαράς (Eπικοινωνιολόγος, Partner στην Giraffes in the Kitchen): Στην εποχή της «αυτό-έκθεσης», το Facebook συνεπάγεται κάτι παραπάνω από την ευκολία διασύνδεσης και επικοινωνίας. Αποτελεί το συνηθέστερο εργαλείο που καθένας μας διαθέτει για να πει την ιστορία του ή κρίνοντας από τα ευρήματα και από την άποψη που η πλειοψηφία έχει για τα posts των φίλων της, να την…σκηνοθετήσει. Μέσω του Facebook-και των λοιπών social media-για πρώτη φορά στην Ιστορία, η προσωπική άποψη-μήνυμα του μέσου πολίτη έχει τόση δυνητική αξία. Αυτό από μόνο του είναι αρκετό δέλεαρ ώστε να το τροφοδοτούμε με τις στιγμές και τις θέσεις μας, ακόμη και χωρίς «δεύτερη σκέψη», βλέποντας την εντυπωσιακή χρήση κινητού και παρά την «αγωνία» μας για την προφύλαξη των προσωπικών μας δεδομένων.
Στην εικονική κοινωνική σφαίρα του Facebook, τα νέα της παρέας μπερδεύονται με τις ειδήσεις της ημέρας σε ένα παιχνίδι εντυπώσεων και προσέλκυσης της προσοχής του «φίλου». Καθιστώντας το πεδίο ευνοϊκό ώστε η έκφραση να μπερδεύεται με την έκθεση και το κουτσομπολιό να ανάγεται σε ενημέρωση.
Γιώργος Οικονόμου (Ψυχιάτρος): Η έρευνα της aboutpeople είναι εξόχως επιβεβαιωτική για το ότι ο κόσμος του Facebook είναι ένας κόσμος ψευδoύς αμοιβαιότητας, μιας αποθέωσης του «δούναι και λαβείν», ένα όχημα ανομολόγητης ιδιοτέλειας, αλλά και μια κοινότητα συμμετοχής και ελεγχόμενης αποκάλυψης. Μια κατασκευή προσυμφωνημένης αποδοχής, αλλά και ένα σχήμα επιθετικότητας. Εκείνο όμως που προκύπτει με σαφήνεια -όσο το επιτρέπει μια εποχή ακραίας συλλογικής κυνικότητας- είναι η νέου είδους εξάρτηση που προκαλεί και συνοδεύεται από πλήθος καταναγκαστικών συμπεριφορών και ελέγχων. Πρόκειται κατά τη γνώμη μου για μια ευκαιρία και κατάρα μαζί για τον χρήστη να ενδυθεί τα πάντα. Ως απόκριες διαρκείας.
Την ψυχιατρική κοινότητα όλα αυτά την απασχολούν και θα την απασχολήσουν περισσότερο στο κοντινό μέλλον και ήδη προκύπτουν εξειδικευμένες λογικές αναγνώρισης, διάγνωσης και επέμβασης των όποιων διαταραχών ενδέχεται να προκύψουν από τη χωρίς όρια χρήση του μέσου.