Θεόδωρος Θάνος Καθηγητής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων,
δημότης Δήμου Μετεώρων ththanos@uoi.gr
Πριν από τρεις μήνες παραποτάμια, από Σαρακήνα έως τα Αμπέλια και από Καλαμπάκα προς το Μουργκάνι (Μύκανη), είδα να κόβονται πλατάνια, γεγονός που παρακίνησε την περιέργειά μου να μάθω τι συμβαίνει. Πληροφορήθηκα ότι αυτό οφείλεται σε μια ασθένεια των πλατανιών, την οποία γνώριζα από την αντίστοιχη ασθένεια των παραλίμνιων πλατανιών στα Γιάννενα.
Το γεγονός αυτό που μου προκάλεσε θλίψη και ανησυχία, γιατί τοπία/τοποθεσίες φυσικού κάλλους, όπως και το πλατανόδασος της Διάβας και της Μύκανης κινδυνεύουν να αφανιστούν.
Διάβασα στο διαδίκτυο ότι πρόκειται για την ασθένεια του μεταχρωματικού έλκους που προκαλεί ο μύκητας Ceratocystis platani (Ceratocystis fimbriata f. sp. platani Walter, όπως αναφέρεται στην ΚΥΑ), ο οποίος εντοπίστηκε στη χώρα μας το 2003 και εισήχθη από το εξωτερικό (Βόρεια Αμερική)[1]. Το 2011, εντοπίστηκε στη Θεσσαλία[1] και συγκεκριμένα στους νομούς Τρικάλων και Καρδίτσας το 2013 [2].
Διάβασα, επίσης, ότι το 2019, η ασθένεια των πλατανιών εντοπίστηκε στο πλατανόδασος της Διάβας και της Μύκανης (Μουργκανίου) και λήφθηκαν μέτρα για την αντιμετώπιση και τον περιορισμό/εξάλειψη της μετάδοσης [3].
Η πολιτεία, με πολύ μεγάλη καθυστέρηση (2 δεκαετιών) για την «εξάλειψη» της ασθένειας των πλατάνων [αλλά κυρίως] και την αποφυγή της διάδοσης της ασθένειας με την Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) 4757/123205/2023, η οποία δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 2842/Β/27-4-2023 έλαβε μια σειρά από μέτρα [4].
Την Παρασκευή, καθώς ταξίδευα από Χρυσομηλιά για Τρίκαλα, διαπίστωσα ότι η υλοτόμηση πλατάνων έχει επεκταθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό και φορτηγά να μεταφέρουν ξυλεία. Το πανέμορφο πλατανόδασος της Διάβας, σχεδόν κινδυνεύει να αφανιστεί (από όπου και οι φωτογραφίες).
Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με το γεγονός ότι έτυχε να δω πλατάνια που προηγουμένως είχαν κοπεί (παραποταμίως) να φορτώνονται τη νύχτα, αλλά και πλατανόξυλα σε κάποιες οικείες στο χωριό μου για θέρμανση (μπορεί να μην συνδέονται [;]), μου δημιούργησε σοβαρό προβληματισμό αναφορικά με:
-την εξέλιξη της επέκτασης του μύκητα στον Δήμο μας από τότε που εντοπίστηκε (το 2019)
-το μέγεθος του προβλήματος
-τη λήψη και εφαρμογή μέτρων για την αντιμετώπιση και την εμπόδιση εξάπλωσης του μύκητα.
Εκτός από το γεγονός ότι όλοι/ες οι πολίτες και ιδιαίτερα οι αρμόδιες αρχές και φορείς έχουμε την υποχρέωση της προστασίας του περιβάλλοντος, η χλωρίδα -συγκεκριμένα- του Δήμου μας αποτελεί έναν από τα πλέον σημαντικούς τομείς της βιώσιμης ανάπτυξής του.
Ευελπιστώ σε ενημέρωσή μας από τις αρμόδιες αρχές/φορές. Εύχομαι το πρόβλημα να μην είναι μεγάλο και οι αρμόδιες αρχές να έχουν λάβει ή καλύτερα να εφαρμόζουν σύμφωνα με τη νομοθεσία όλα τα αναγκαία μέτρα για την αντιμετώπιση της ασθένειας των πλατανιών.
ΥΣ., Θα επανέλθω αναλυτικά με την [παλιά] πρότασή μου για ανακήρυξη της Βερλίγκας και μέρος του Ασπροποτάμου σε Εθνικό Πάρκο.
Πηγές: [1]https://www.ethnos.gr/greece/article/258269/taplataniathselladaskindyneyoynmeafanismogiatitakatatroeimykhtasxreiasthkan20xroniagiametra [2] https://dasarxeio.com/2018/12/29/63395/ [3] https://www.ekalampaka.gr/article/kai-sto-platanodasos-mykanis-entopisthike-o-epivlavis-organismos-poy-nekronei-ta-platania και
https://www.ekalampaka.gr/article/apagoreysi-ylotomias-sto-platanodasos-diavas-logo-metaxromatikoy-elkoys [4] https://www.e-nomothesia.gr/law-news/astheneia-pou-skotonei-platania-kai-o-tropos-na-antimetopistei.html