Του Αθανάσιου Παπαϊωάννου Κοσμήτορα Σχολής Επιστημών Φυσικής Αγωγής, Αθλητισμού και Διαιτολογίας
Κλείνοντας έναν κύκλο επτά ετών ως κοσμήτορας της Σχολής Επιστημών Φυσικής Αγωγής, Αθλητισμού και Διαιτολογίας (ΣΕΦΑΑΔ), αντί για ίσως και τόμους εμπειριών που θα μπορούσα να γράψω, δυο λόγια αποχαιρετισμού μάλλον είναι αρκετά.
Το 2017 οι καθηγητές του ΤΕΦΑΑ με τίμησαν εκλέγοντάς με Κοσμήτορα της τότε μονοτμηματικής Σχολής. Νομίζω συνέβαλα από τη μεριά μου να έρθει στα Τρίκαλα και στη ΣΕΦΑΑΔ το Τμήμα Διαιτολογίας-Διατροφολογίας (ΤΔΔ), το οποίο ξεκίνησε αμέσως να λειτουργεί με εξαιρετικό επιστημονικό και διοικητικό προσωπικό, πήρε πιστοποίηση, ενώ από το ΤΔΔ ήδη αποφοίτησαν οι πρώτοι φοιτητές του ολοκληρώνοντας πλήρη 4ετή κύκλο σπουδών και ζωής στα Τρίκαλα. Από 1000 περίπου φοιτητές και προσωπικό του ΤΕΦΑΑ το 2018, σήμερα η ΣΕΦΑΑΔ ξεπερνά τα 1500 άτομα. Η μεγέθυνση της Σχολής με τμήματα που θεραπεύουν συγγενείς επιστημονικές περιοχές ήταν και είναι πρωταρχικής σημασίας για την Σχολή και τον τόπο.
Στη διάρκεια της θητείας μου προέκυψαν αλλαγές κυβερνήσεων και διοίκησης στην Περιφέρεια, στον Δήμο και στην πρυτανεία του πανεπιστημίου Θεσσαλίας και δυστυχώς η πανδημία και οι πλημμύρες της θεομηνίας Daniel που έπληξαν άσχημα το ΤΕΦΑΑ. Τα περισσότερα απ’ αυτά και η κακοδαιμονία της Ελληνικής διοίκησης συνέβαλαν να πάει πολύ πίσω η υλοποίηση έργων σε επίπεδο Σχολής, ίσως με μοναδική εξαίρεση την αλλαγή στη διοίκηση του Δήμου που δεν άλλαξε τίποτε σε ότι είχε ήδη συμφωνηθεί και επίσης στήριξε έμπρακτα το ΤΕΦΑΑ για να λειτουργήσει μετά τις πλημμύρες. Η μεγάλη καθυστέρηση στα έργα είναι κακή για την Σχολή και το τόπο. Είναι άδικη και συνάμα αντιπαραγωγική, διότι το μεν ΤΕΦΑΑ συμπεριλαμβάνεται στα κορυφαία 150 τμήματα αθλητικών επιστημών παγκοσμίως, το δε ΤΔΔ έχει αποκτήσει ένα εξαιρετικό δυναμικό επιστημόνων κι αν συνεχίσει να προσλαμβάνει αντίστοιχο προσωπικό, σύντομα θα βρεθεί κι αυτό στις κορυφαίες θέσεις παγκοσμίως.
Πέρα από τις καταστροφές που προκλήθηκαν από τις πλημμύρες και που οι περισσότερες δεν αποκαταστάθηκαν ακόμη, θα αναφέρω ένα μόνο από τα πολλά άλλα παραδείγματα. Πριν 22 χρόνια, το 2002, ξεκίνησε να χτίζεται ένα μεγάλο γυμναστήριο με πολλούς χώρους άθλησης-άσκησης που θα κάλυπτε το 70-80% των πρακτικών μαθημάτων του ΤΕΦΑΑ. Πρόκειται για μαθήματα που καλύπτουν πάνω από το 50% του προγράμματος σπουδών του ΤΕΦΑΑ, που τώρα φιλοξενούνται τα πρωϊνά σε 12 διαφορετικούς μη πανεπιστημιακούς αθλητικούς χώρους σκορπισμένους σε όλα τα Τρίκαλα, όπου κάποιες φορές η διδασκαλία διακόπτεται για έκτακτες ανάγκες τρίτων για αθλητικούς αγώνες κλπ. Ταυτόχρονα, το γυμναστήριο θα δινόταν προς άθληση-άσκηση σε χιλιάδες πολίτες των Τρικάλων τις απογευματινές-βραδινές ώρες, με δυνατότητα των φοιτητών ΤΕΦΑΑ να κάνουν πρακτική άσκηση. Αφού έπεσαν τα μπετά, κάποιοι σοβάδες και το γυμναστήριο σηκώθηκε ως ένα σημείο, η ανέγερσή του σταμάτησε από το 2003-2004. Από τότε παραμένει σ’ αυτή την κατάσταση. Με εξαιρετική συνεργασία με τον πρώην Δήμαρχο κ. Δ. Παπαστεργίου, το 2018 ο εργολάβος απεντάχθηκε και το 2019 η Περιφέρεια ανέλαβε να προσαρμόσει την μελέτη (φωτογραφία). Η νέα μελέτη παραδόθηκε το 2024 αλλά ο νέος Περιφερειάρχης βρήκε το νέο κόστος υλοποίησης πολύ υψηλό (αυξήθηκαν οι τιμές από το 2002!), δεν προτίθεται να το συνεχίσει και αντιπρότεινε άλλες λύσεις που χρειάζεται να βρεθούν για φτηνές αθλητικές εγκαταστάσεις. Γιατί το έργο πρέπει να συνεχίσει;
- To ΤΕΦΑΑ Τρικάλων είναι ίσως το μοναδικό τμήμα αθλητικών επιστημών στα Βαλκάνια χωρίς δικές του αθλητικές εγκαταστάσεις, παρόλο ότι, σύμφωνα με τη λίστα της Σαγκάης, είναι το κορυφαίο τμήμα αθλητικών επιστημών στα Βαλκάνια.
- Το γυμναστήριο θα καλύψει τις ανάγκες άθλησης, άσκησης, υγείας και ποιότητας ζωής χιλιάδων νέων και κατοίκων των Τρικάλων, συμβάλλοντας σημαντικά στην πολιτισμική και οικονομική άνοδο της πόλης. Από την μη ολοκλήρωσή του το 2003 ως σήμερα, μια ολόκληρη γενιά Τρικαλινών στερήθηκε αυτή την άνοδο. Παρομοίως, μια ολόκληρη γενιά φοιτητών στερήθηκε διδασκαλία σε ποιοτικές εγκαταστάσεις, με ότι σημαίνει αυτό. Ας μην τα στερηθούν κι άλλες γενιές Τρικαλινών και φοιτητών.
- Η έλλειψη του γυμναστηρίου και των φοιτητικών εστιών ήταν η κύρια αιτία που δεν προχώρησε η ίδρυση διεθνούς τμήματος προπτυχιακών σπουδών που είχε αποφασίσει το ΤΕΦΑΑ ήδη από το 2019, τότε που κανένα άλλο τμήμα δεν σκεφτόταν για κάτι αντίστοιχο, ενώ σήμερα πολλά διεθνή προπτυχιακά τμήματα ιδρύθηκαν στη χώρα. Στο ΤΕΦΑΑ λειτουργεί διεθνές πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών από το 2010, όμως χωρίς ποιοτικές αθλητικές εγκαταστάσεις διεθνές προπτυχιακό πρόγραμμα με πολύ περισσότερους διεθνείς φοιτητές δε μπορεί να υπάρξει. Με έναν συντηρητικό αριθμό 150 διεθνών φοιτητών ετησίως στα 5 έτη σπουδών (μαζί με τα μεταπτυχιακά), η πόλη των Τρικάλων αναμένεται να έχει έσοδα άνω του 1,2 εκ. € ετησίως, το πανεπιστήμιο Θεσσαλίας 600 χιλ. € ετησίως από δίδακτρα, το κράτος άνω των 250 χιλ. € ετησίως από τον ΦΠΑ, ενώ ο πολιτισμός και η οικονομία της πόλης και της Σχολής θα αλλάξει δραματικά προς το καλύτερο. Κι όλα αυτά τα έσοδα είναι εισαγόμενα χρήματα από το εξωτερικό που αυξάνουν την ανταγωνιστικότητα της χώρας.
- To γυμναστήριο-προπονητήριο θα φέρει στο ΤΕΦΑΑ και στα Τρίκαλα χιλιάδες αθλητές και ασκούμενους απ’ όλη τη χώρα και διεθνώς, διευκολύνοντας την ποιότητα και ποσότητας της εφαρμοσμένης έρευνας που παράγεται στο ΤΕΦΑΑ και βελτιώνοντας περεταίρω την οικονομική και πολιτισμική ζωή της πόλης.
- Σύμφωνα με μελέτες μας, το γυμναστήριο μπορεί να φέρνει έσοδα άνω των 300.000 Ευρώ ετησίως που θα καλύπτουν τα λειτουργικά έξοδα.
- Οποιαδήποτε άλλη ιδέα για νέες-διαφορετικές αθλητικές εγκαταστάσεις στην πανεπιστημιούπολη στις Καρυές του ΤΕΦΑΑ Τρικάλων θα σκοντάψει σε πολύπλοκες απαιτήσεις αλλαγών πολεοδομικών ρυθμίσεων και στην Ελληνική γραφειοκρατία, διότι με τις υφιστάμενες ρυθμίσεις στις Καρυές δε μπορούν να ανεγερθούν επιπλέον κτίρια. Ως συνέπεια δεν θα ολοκληρωθεί τίποτε για πολλά ακόμη χρόνια. Ως τότε, ο Περιφερειάρχης και λοιποί ιθύνοντες θα έχουν αλλάξει και οι επόμενοι θα αποδίδουν τις καθυστερήσεις στους προηγούμενους, όπως συμβαίνει σήμερα και πάντα σ’ αυτό τον τόπο. Πότε θα υπάρξει συνέχεια στο κράτος;
- Για να μην τα ρίχνουμε όλα στην Περιφέρεια, αρμόδιοι για εύρεση πόρων και για την ανέγερση του γυμναστηρίου είναι πολλοί άλλοι, πρωτίστως η κυβέρνηση, ενώ χρειάζονται πρωτοβουλίες της κεντρικής διοίκησης του πανεπιστημίου, και ίσως κι άλλων. Με την πρόσφατη οικονομική στήριξη της χώρας από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα (ΕΚ) υπάρχουν πολλές ευκαιρίες εύρεσης πόρων για το γυμναστήριο που μπορεί να ενταχθεί σε κάποιο ευρύτερο πλάνο για περιφερειακή ανάπτυξη, ιδιαίτερα διότι υπάρχει έτοιμη πρόσφατη μελέτη για την ανέγερσή του. Πόροι χρειάζονται και για τις φοιτητικές εστίες και το νέο κτίριο του ΤΔΔ για τα οποία έγιναν δωρεές οικοπέδων από τον Δήμο Τρικκαίων, αλλά για τα οποία καμία μελέτη δεν ξεκίνησε εδώ και δύο χρόνια. Αν δεν βρεθούν πόροι σήμερα, με τα 36 δις της ΕΚ από τα οποία τα περισσότερα δεν έχουν αποροφηθεί, ενώ ακόμη μπορούν να απορροφηθούν στα επόμενα δύο χρόνια, πότε άλλοτε θα βρεθούν;
Πριν δύο χρόνια δήλωσα ότι μου ήταν πιο εύκολο να βρεθώ στο 2% των κορυφαίων επιστημόνων παγκοσμίως στον τομέα μου, από το να πείσω τους αρμόδιους να ξεκινήσουν κάποιο έργο στο ΤΕΦΑΑ. Δυστυχώς, ενώ πάνω από το 20% των μελών ΔΕΠ του ΤΕΦΑΑ βρίσκεται στο κορυφαίο 2% παγκοσμίως και πάνω από το 70% των μελών ΔΕΠ στο κορυφαίο 5%, το ΤΕΦΑΑ δεν ανταμείφθηκε ούτε στο ελάχιστο με υποδομές που αξίζει στο προσωπικό του. Όμως ότι δεν προχωρά τελματώνει, αποθαρρύνοντας και διώχνοντας τους καλούς καθηγητές και μειώνοντας τις ευκαιρίες για ανάπτυξη. Ένα μόνο παράδειγμα: μετά από 30 χρόνια ίσως δεν θα υπάρχουν οι διεθνείς συγκυρίες και η ευκαιρία να γίνει το διεθνές προπτυχιακό τμήμα που προανέφερα παραπάνω. Αντίθετα, αν σήμερα υπήρχαν το γυμναστήριο και οι φοιτητικές εστίες και ιδρυόταν το διεθνές προπτυχιακό τμήμα αθλητικών επιστημών που προανέφερα, η άνοδος του ΤΕΦΑΑ και των Τρικάλων θα ήταν μεγάλη και θα είχε πολύ θετικές επιδράσεις στην Σχολή και στον τόπο για πολλές δεκαετίες στο μέλλον.
Θα κλείσω με τα θετικά: Είμαι τυχερός, χαρούμενος και περήφανος που διετέλεσα κοσμήτορας μιας Σχολής με τέτοιο εξαιρετικό προσωπικό! Ευχαριστώ πολύ για την πολύ καλή συνεργασία που είχα όλα τα χρόνια με όλους τους καθηγητές και το προσωπικό του ΤΕΦΑΑ και του Τμήματος Διαιτολογίας-Διατροφολογίας (ΤΔΔ), τους δύο προέδρους των δύο τμημάτων κκ. Ν. Διγγελίδη και Θ. Μανούρα, τον πρώην πρόεδρο του ΤΔΔ κ. Θ. Τζαμούρτα και το μέλος του Συμβουλίου Διοίκησης και πρώην αντιπρύτανη και καθηγητή του ΤΕΦΑΑ κ. Γ. Θεοδωράκη. Εκ μέρους της ΣΕΦΑΑΔ ευχαριστώ ιδιαίτερα τον υπουργό και πρώην δήμαρχο Τρικκαίων κ. Δ. Παπαστεργίου για την διαρκή και πολύ μεγάλη υποστήριξη που παρείχε και συνεχίζει να προσφέρει στην ΣΕΦΑΑΔ (εννοείται ποτέ προσωπικά σε εμένα ούτε σε εργαστήριό μου κλπ.). Ευχαριστώ την σημερινή δημοτική αρχή και όλους τους τοπικούς πολιτικούς παράγοντες και ιδιώτες (π.χ., κ.κ. Σαράντη, τους φίλους του ΤΕΦΑΑ κ.κ. Β. Γιαγιάκο, Ε. Κλιάφα, Δ. Σούλα, τον δήμαρχο Αθηναίων και πρώην και νυν πρόεδρο της τεχνόπολης Αθηνών) που μας στήριξαν και συνεχίζουν να μας στηρίζουν, η ΣΕΦΑΑΔ χρειάστηκε την βοήθειά σας και θα συνεχίσει να την χρειάζεται. Είμαι βέβαιος ότι η βοήθειά σας θα συνεχίζει να πιάνει τόπο για το καλό της Σχολής και του τόπου.