Γράφει ο Σωκράτης Τσαγκαδόπουλος
Για τους Έλληνες διανοούμενους της εποχής του Β’ παγκοσμίου πολέμου και της Ελληνικής αντεπίθεσης, ο αγώνας των Ελλήνων δεν ήταν μόνο αγώνας διεκδίκησης εδαφών, αλλά και μία “σταυροφορία” διάσωσης των υψηλών αξιών του Ελληνισμού. Αξιών που κινδύνευσαν με εξαφάνιση η στραγγαλισμό από τη βία και την βαρβαρότητα που ευαγγελίζονταν ο ναζισμός και ο φασισμός.
Σε ένα κείμενο διαμαρτυρίας οι Κωστής Παλαμάς, Σπύρος Μελάς, Άγγελος Σικελιανός, Γεώργιος Δροσίνης, Σωτήρης Σκίπης, Δημήτριος Μητρόπουλος, Κ. Δημητριάδης, Νικόλαος Βέης, Κ. Παρθένης, Ιωάννης Γρυπάρης, Γιάννης Βλαχογιάννης, Στρατής Μυριβήλης, Κώστας Ουράνης, Μιλτιάδης Μαλακάσης, Γρηγόριος Ξενόπουλος, Αλέξανδρος Φιλαδελφεύς και Αρίστος Καμπάνης έκαναν έκκληση για ηθική συμπαράσταση στον αγώνα των Ελλήνων και εξέγερση συνειδήσεων.
Το κείμενο των Ελλήνων διανοουμένων δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Νέα Ελλάς» στις 10 Νοεμβρίου και είχε ως εξής : «Είναι μία εβδομάδα τώρα, που ένα τελεσίγραφο μοναδικό στα διπλωματικά χρονικά των Αθηνών για το περιεχόμενον, την ώρα και τον τρόπο που το παρουσίασε» η Ιταλία κάλεσε την Ελλάδα να της παραδώσει τα εδάφη της, να αρνηθεί την ελευθερία της και να κατασπιλώσει την τιμή της.
Οι Έλληνες δώσαμε στην ιταμή αυτή αξίωση της φασιστικής βίας, την απάντηση που επέβαλαν τριών χιλιάδων ετών παραδόσεις, χαραγμένες βαθιά στην ψυχή μας, αλλά και γραμμένες στην τελευταία γωνιά της ιερής γης με το αίμα των μεγαλύτερων ηρώων της ανθρώπινης ιστορίας.
Και αυτή τη στιγμή κοντά στο ρεύμα τον Θυάμιδος και στις χιονισμένες πλαγιές της Πίνδου και των Μακεδονικών βουνών πολεμούμε, τις περισσότερες φορές με τη λόγχη, αποφασισμένοι να νικήσουμε η να αποθάνουμε μέχρις ενός.
Σ’αυτόν τον άνισο, σκληρότατο, αλλά και πεισματώδη αγώνα, που κάνει τον λυσσασμένο επιδρομέα να ξεσπάζει κατά των γυναικών, των γερόντων και των παιδιών, να καίη, να σκοτώνη, να ακρωτηριάζη, να διαμελίζη τους πληθυσμούς στις ανοχύρωτες κι άμαχες πόλεις μας και στα ειρηνικά χωριά μας, έχουμε το αίσθημα ότι δεν υπερασπιζόμαστε δική μας μόνο υπόθεση : ότι αγωνιζόμεθα για την σωτηρία όλων εκείνων των υψηλών αξιών που αποτελούν τον πνευματικό και ηθικό πολιτισμό, την πολύτιμη παρακαταθήκη που κληροδότησαν στην ανθρωπότητα οι δοξασμένοι πρόγονοι και που σήμερα βλέπουμε να απειλούνται από το κύμα της βαρβαρότητας και της βίας.
Ακριβώς αυτό το αίσθημα εμπνέει το θάρρος σε μας τους “Ελληνες διανοούμενούς, τους ανθρώπους τον πνεύματος και της τέχνης να απευθυνθούμε στους αδερφούς μας όλου του κόσμου για να ζητήσουμε όχι την υλική αλλά την ηθική βοήθειά τους.
Ζητούμε την εισφορά των ψυχών, την επανάσταση των συνειδήσεων, το κήρυγμα, την άμεση επίδραση, παντού όπου είναι δυνατόν, την άγρυπνη παρακολούθηση και την ενέργεια, για ένα καινούριο πνευματικό Μαραθώνα που Θα απαλλάξει τα δυναστενόμενα έθνη από την φοβέρα της πιο μαύρης σκλαβιάς που γνώρισε ως τώρα ο κόσμος.
Όταν μια τέτοια επανάστασις συντελεσθή, η Νίκη Θα στεφανώση το μέτωπο και του τελευταίου, τον πιο ταπεινού εργάτη.»
Σωκράτης Τσαγκαδόπουλος, συνταξιούχος δικηγόρος