Η αλλαγή του χρόνου κάθε φορά τέτοιες μέρες αποτελούσε και αποτελεί σημαντικό γεγονός για ολόκληρη την ανθρωπότητα. Από το βράδυ της παραμονής οι άνθρωποι έκαναν και κάνουν πολυποίκιλα γλέντια ως την αλλαγή του νέου χρόνου, έτσι ώστε ο ερχόμενος να ξεκινήσει και να συνεχιστεί με χαρές.
Ο αυτοκράτορας της Ρώμης Ιούλιος Καίσαρ το 46 π.Χ., με ψήφισμά του όρισε ως 1η του έτους, την 1η του μηνός Ιανουαρίου, με πρόφαση τη λατρεία του μυθικού ήρωα και μετέπειτα θεού, Ιανού. Σημαντικό πρόσωπο για τους Ρωμαίους ο Ιανός, γιατί ήταν ο προστάτης της γεωργίας, της ναυπηγικής και του εμπορίου. Ως τότε, οι Ρωμαίοι ως πρώτο μήνα είχαν το Μάρτιο. Οι Αρχαίοι Έλληνες, και βέβαια οι Αθηναίοι, είχαν τον Εκατομβαιώνα.
Οι Ρωμαίοι, την πρώτη μέρα του μήνα την ονόμαζαν calendae. Με την πάροδο του χρόνου έμεινε και καθιερώθηκε ως πιο επίσημη μέρα η καλέντα του Ιανουαρίου, δηλ. η πρωτοχρονιά. Οι Αρχαίοι Έλληνες δεν είχαν καλέντες και το χρόνο τον μέτραγαν με το θεό Κ(Χ)ρόνο.
Το Βυζάντιο τυπικά ακολούθησε το ρωμαϊκό ημερολόγιο από το 324 μ.Χ. με τη μεταφορά της Αυτοκρατορίας, από τον Μ. Κωνσταντίνο. Η Εκκλησία -από τότε- κράτησε και διατηρεί το δικό της «εκκλησιαστικό» έτος, που αρχίζει την 1η Σεπτεμβρίου και τελειώνει την 31η Αυγούστου. Όμως κοσμικά, ακολουθεί το ημερολόγιο της πολιτείας. Γι’ αυτό λοιπόν καθιέρωσε την πρωτοχρονιά να γιορτάζεται η περιτομή του Χριστού και η μνήμη του Μ. Βασιλείου.
Ας δούμε όμως τι είναι ο χρόνος; Ο χρόνος, ως φαινόμενο και ως έννοια, πάντοτε προβληματίζει τον σύγχρονο σκεπτόμενο άνθρωπο. Χρόνος και άνθρωπος έχουν άμεση σχέση μεταξύ των κι όσο πιο καταρτισμένος είναι ο άνθρωπος, συνειδησιακά και ιστορικά, τόσο πιο πολύ στρέφεται γύρω από το χρόνο. Οι Πυθαγόρειοι θεώρησαν το χρόνο ως μια σφαίρα. Ο Ξενοκράτης τον θεωρεί ως «μέτρο των γεννητών»! Ο Πλούταρχος ως «στιγμή χρόνου πας εστίν ο βίος». Ο Πλωτίνος στις «Εννεάδες» του, τον θεωρεί ως υποκειμενικό δημιούργημα. Ο Πλάτωνας συνέδεσε το χρόνο με την προαγωγηκότητα. Ο Αριστοτέλης ως μια μορφή κίνησης. Οι πατέρες της Εκκλησίας δίνουν τη δική τους ερμηνεία. Ο ιερός Αυγουστίνος λέει: «Εάν μ’ ερωτήσετε τι είναι ο χρόνος δεν μπορώ να σας πω, ενώ μέσα μου τον ζω». Οι φυσικομαθηματικοί βλέπουν το χρόνο ως ένα φυσικό φαινόμενο. Οι φιλόσοφοι επίσης ως μια αφηρημένη έννοια βιώνοντάς την εσωτερικά. Οι ψυχολόγοι φαινομενικά πνευματικά. Ο Χριστός καθ’ όλη τη διάρκεια της επί γης παρουσίας Του σεβάστηκε το χρόνο και τον ακολούθησε σ’ όλα του τα στάδια, μετατρέποντάς τον σε αιωνιότητα – Αθανασία. Επίσης και όλοι οι Άγιοι της Εκκλησίας μας ζούσαν τον χρόνο και δια μέσου του χρόνου βίωναν την αιωνιότητα.
Όλα τα μεγάλα γεγονότα που εναφέρωνται στο πρόσωπο του Χριστού έχουν ενεστωτικό χαρακτήρα, δηλαδή το παρόν. Ο πιστός τα θεωρεί ως παρόντα που τα ζει και τα βιώνει κάθε στιγμή και κάθε ώρα. Γι’ αυτό η Εκκλησία μας κάθε φορά ψάλλει: σήμερα ο Χριστός γεννάται, σήμερα ο Χριστός βαπτίζεται στον Ιορδάνη υπό Ιωάννου, σήμερα κρεμάται επί ξύλου. Όσα αφορούν τον Χριστό έχουν διαχρονικό χαρακτήρα. Χίλια χρόνια σαν μια μέρα μας λέγει η Αγία Γραφή.
Εμείς όμως οι χριστιανοί για να εισέλθουμε στο χώρο της διαχρονικότητας του χρόνου πρέπει πρώτα να βιώσουμε την αγάπη αυτή που μας πρόσφερε και προσφέρει ο Χριστός. Χριστός χωρίς αγάπη δεν υπάρχει. Και ο άνθρωπος χωρίς αγάπη είναι ξερός. Είναι νούμερο. Είναι αντικείμενο της φυσικής επιστήμης. Όποιος πραγματικά αγαπά είναι πάντα επίκαιρος όπως και οι άγιοί Του.
Θέλεις, αγαπητέ μου αναγνώστα, να είσαι πάντα επίκαιρος; Αγάπα.
Θέλεις να είσαι για πάντα ευτυχισμένος; Αγάπα.
Θέλεις να ζεις από τον παρόντα κόσμο την αιωνιότητα; Αγάπα.
Αντί της συνηθισμένης ευχής που με κάθε αλλαγή έτους λέμε «καλή χρονιά» και «χρόνια πολλά» ας ευχηθούμε ο ένας για τον άλλο: Αγάπα αληθινά και γνήσια για να ζήσεις αιώνια.
Οι αληθινές αγαπητικιές σχέσεις μας οδηγούν από την καθημερινότητα στην αιωνιότητα.
ΚΑΛΗ ΚΑΙ ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΗ ΧΡΟΝΙΑ!!!
Αρχιμ. Γρηγόριος Κωνσταντίνου Δρ.Θ.
Ιεροκήρυξ Ι.Μ.Κασσανδρείας