Του φαρμακοποιού Βασίλη Τσιούτσια
Ο στρεσογόνος παράγοντας ορίζεται ως αλλαγή του εξωτερικού ή εσωτερικού περιβάλλοντος στην οποία ο οργανισμός καλείται να προσαρμοστεί επιστρατεύοντας τα συστήματα του και κυρίως το αυτόνομο νευρικό σύστημα. Ο οργανισμός αντιλαμβάνεται τον στρεσογόνο παράγοντα ως απειλή και αντιδρά απέναντι σε αυτήν με πάλη ή φυγή. Όταν σου επιτίθεται ένας σκύλος, ή το βάζεις στα πόδια για να φύγεις από την απειλή ή εάν νοιώθεις δυνατός χτυπάς και διώχνεις το σκύλο παλεύοντας και εκμηδενίζοντας την απειλή. Όταν ο στρεσογόνος παράγοντας διαρκεί λίγο, βρίσκει ο οργανισμός την ευκαιρία να ηρεμήσει και να ξεκουραστεί. Όταν ο στρεσογόνος παράγοντας χρονίσει , δημιουργείται μια μόνιμη κατάσταση υπερέντασης, άγχους, φόβου και ανασφάλειας που δρα διαλυτικά για τον οργανισμό προκαλώντας μια τεράστια γκάμα παθολογικών καταστάσεων που επηρεάζουν όλα τα συστήματα. Ο χειρότερος και υπουλότερος στρεσογόνος παράγοντας είναι οι εκκρεμότητες. Κάθε φορά που έχουμε ανοιχτές εκκρεμείς υποθέσεις βρισκόμαστε σε κατάσταση χρόνιου στρες που δημιουργεί χρόνιο άγχος και φόβο. Το πρόβλημα με τις εκκρεμότητες είναι η αίσθηση της απώλειας του ελέγχου. Αν τώρα υπάρχει άνθρωπος που στην οικονομική κρίση δεν νοιώθει ότι χάνει τον έλεγχο σχετικά με την εργασία και την επιβίωση του, τότε ή είναι Κροίσος ή ελέγχει απόλυτα το στρες. Η οικονομική κρίση αγγίζει όλους σε οποιαδήποτε οικονομική κλίμακα και αν ανήκουν. Αυτοί που πάσχουν από την αρχή είναι εκείνοι που έχουν τα λιγότερα, αλλά στη συνέχεια έρχονται στην ίδια θέση όλες οι παραπάνω τάξεις με τη σειρά τους αφού η οικονομική κρίση δημιουργεί ένα ντόμινο που αργά ή γρήγορα επηρεάζει όλους. Η αίσθηση της απώλειας ελέγχου της κατάστασης αλλά και της εξάρτησης από άλλους για την έξοδο από την οικονομική κρίση δημιουργεί τεράστια ποσά άγχους στα μέλη της κοινωνίας. Μοιάζει με την περίπτωση όπου σου επιτίθεται ο σκύλος ενώ εσύ είσαι κοκαλωμένος χωρίς να έχεις τον έλεγχο της αντίδρασης απέναντι στην απειλή, αλλά το χειρότερο είναι ότι χρειάζεσαι κάποιον υπουργό οικονομικών να διώξει αυτό τον τόσο απειλητικό σκύλο της οικονομικής κρίσης. Τότε εκτός από το στρες, το άγχος και το φόβο, βιώνεις και ένα σωρό άλλα αρνητικά συναισθήματα όπως αγανάκτηση, θυμό και απόγνωση. Είναι φυσικό δε να αναρωτιέσαι με αγανάκτηση, που είναι αυτός που έθρεψε και αμόλησε αυτό το σκύλο και πόσο καλός μπόγιας θα αποδειχθεί αυτός που σου υπόσχεται ότι αν είσαι καλό παιδί και του τα σκάσεις χοντρά τότε θα τον μαζέψει και θα σε σώσει. Αλλά εσένα οι σκέψεις σου σε βασανίζουν ακόμα γιατί αναρωτιέσαι τι σχέση μπορεί να έχει ο τωρινός σωτήρας σου με τον παλιότερο κυνοτρόφο και πόσο είναι πιθανό να αλλάζουν συνειδητά τους ρόλους τους, οπότε χάνεται κάθε φως στο τούνελ και καραδοκεί η κατάθλιψη. Ίσως αυτά να μοιάζουν λίγο υπερβολικά αλλά δεν είναι καθόλου, αν αναλογιστούμε ότι η κατανάλωση των αγχολυτικών και αντικαταθλιπτικών φαρμάκων αυξήθηκε κατά 17% το τελευταίο εξάμηνο και αν θυμηθούμε τις 24 απανωτές αυτοκτονίες στη France Telecom. Κάθε φορά που η κυβέρνηση απαντά με ασάφεια και αναποφασιστικότητα σχετικά με την οικονομική κρίση, ο πολίτης νοιώθει την έλλειψη ειδικής και σαφούς πληροφόρησης, γεγονός που του στερεί το δικαίωμα να υπολογίσει έστω και κατά προσέγγιση τη διάρκεια της στρεσογόνου εκκρεμότητας του, με αποτέλεσμα την εξοντωτική επίδραση της αβεβαιότητας που δεν έχει ημερομηνία λήξης. Καλύτερα να ξέρει κανείς τι τον περιμένει ώστε να το πάρει απόφαση παρά να παλεύει με μια απειλή που δεν έχει ορατό τέλος. Έχουμε όμως και έναν φαύλο κύκλο που ξεκινάει από την αίσθηση του πολίτη ότι πληρώνει αμαρτίες άλλων ενώ η δική του ζωή χειροτερεύει. Μέσα του αναζητάει τους υπαίτιους για το ότι «δεν υπάρχει σάλιο» γεγονός που μαζί με τους άλλους στρεσογόνους παράγοντες δημιουργεί μια συρρίκνωση του ψυχικού του δυναμικού με αποτέλεσμα να πέφτει κάθετα η απόδοση του στην ούτως ή άλλως αβέβαιη εργασία του αλλά και να αρρωσταίνει επιβαρύνοντας περισσότερο την οικονομία. Αυτό είναι η χαριστική βολή στην παρούσα φάση. Αν η πολιτεία είχε προνοήσει να θωρακίσει τους εργαζόμενους με την ικανότητα του ελέγχου και της διαχείρισης του στρες θα έδρεπε σήμερα τους καρπούς της προνοητικότητας της με ανθεκτικότερους, αποδοτικότερους, συγκαταβατικότερους και ψυχραιμότερους συνεταίρους στη διαχείριση της κρίσης. Αν η κυβέρνηση είχε ως συμβούλους της και κάποιους ειδικούς στον έλεγχο και τη διαχείριση του στρες θα μπορούσε να περιορίσει και να ελέγξει τους στρεσογόνους παράγοντες που απορρέουν από την επικοινωνιακή της πολιτική με αποτέλεσμα τον περιορισμό των επιπτώσεων της οικονομικής κρίσης. Η πολιτική χρειάζεται την βοήθεια της ιατρικής ιδιαίτερα σήμερα που τα πράγματα είναι δύσκολα