Του μαιευτήρα-γυναικολόγου Αλέξιου Καββαδία
Μύθος: Όποιος μολυνθεί από τον ιό ΗPV θα τον έχει για πάντα.
Αλήθεια: Το μοριακό τεστ με το οποίο ανιχνεύεται η ύπαρξη του ιού (HPV DNA test), στα περισσότερα άτομα αρνητικοποιείται μετά από χρόνια, εκτός αν δημιουργηθεί καρκίνος. Ως εκ τούτου, το πιο πιθανό είναι ότι το άτομο «απαλλάσσεται» από τον ιό μετά από κάποιο χρονικό διάστημα που ποικίλει, ανάλογα με την ανοσιακή απάντηση του οργανισμού του. Ούτως ή άλλως, ουσιαστικά, κανένας κίνδυνος δεν υπάρχει για γυναίκες στις οποίες το HPV DNA test από τον τράχηλο της μήτρας είναι αρνητικό.
Μύθος: Όποιος μολυνθεί από τον HPV θα πάθει καρκίνο.
Αλήθεια: Αυτό που ισχύει είναι ότι π.χ. από τις 100 γυναίκες που θα μολυνθούν από τον HPV, μόνο 1-2 γυναίκες κινδυνεύουν να πάθουν προκαρκινική ή καρκινική αλλοίωση στον τράχηλο της μήτρας, και εφόσον βέβαια δεν πηγαίνουν τακτικά στο γυναικολόγο και δεν υποβάλλονται στις απαιτούμενες εξετάσεις. Στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων η λεγόμενη «άμυνα» του οργανισμού αντιμετωπίζει τη μόλυνση και ο ιός δεν προκαλεί καμία αλλοίωση στα κύτταρα ή προκαλεί ελαφρού βαθμού αλλοιώσεις, οι οποίες παρέρχονται αυτόματα μετά την πάροδο μερικών ετών. Άρα αυτό που απαιτείται είναι 1) η διατήρηση μιας ισχυρής άμυνας του οργανισμού και 2) η τήρηση των τακτικών επισκέψεων στο γυναικολόγο.
Μύθος: Όποιος εμφανίσει κονδυλώματα κινδυνεύει να πάθει καρκίνο.
Αλήθεια: Τα κονδυλώματα δεν έχουν σχέση με τον καρκίνο. Είναι μικρές προσεκβολές του δέρματος και των επιθηλίων και οφείλονται στη δράση των «χαμηλού κινδύνου» τύπων του ιού (συνήθως των τύπων 6 και 11). Προσβάλλουν γυναίκες και άνδρες, υποτροπιάζουν συχνά, αλλά και υποχωρούν αυτόματα. Αποτελούν τη συχνότερη σεξουαλικά μεταδιδόμενη πάθηση, με υψηλό ψυχολογικό κόστος, και η συσχέτιση με καρκίνο οφείλεται στο γεγονός ότι τα άτομα που εμφανίζουν κονδυλώματα είναι συχνότερα ταυτόχρονα φορείς και «υψηλού κινδύνου» HPV τύπων. Ένα από τα δύο κυκλοφορούντα εμβόλια εναντίον του HPV, προστατεύει και από τους «υψηλού κινδύνου» τύπους, αλλά ταυτόχρονα και από τους «χαμηλού κινδύνου» τύπους 6 και 11.
Μύθος: Όποια γυναίκα κάνει τακτικά τεστ Παπανικολάου δεν μπορεί να πάθει καρκίνο στον τράχηλο της μήτρας.
Αλήθεια: Το τεστ Παπανικολάου είναι ένα καλό τεστ για έλεγχο των γυναικών για την πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Παρόλα αυτά, η εμπειρία των τελευταίων περίπου 50 ετών, έδειξε ότι η εφαρμογή του τεστ Παπανικολάου δεν καλύπτει πλήρως τη γυναίκα από τον κίνδυνο αυτής της νόσου. Η ευαισθησία του τεστ Παπανικολάου είναι περίπου 50-75%, δηλαδή από 100 γυναίκες με προκαρκινική ή καρκινική αλλοίωση στον τράχηλο, το τεστ θα αποβεί παθολογικό στις 50-75, δηλαδή οι υπόλοιπες θα έχουν «ψευδώς αρνητικά» αποτελέσματα. Για το λόγο αυτό είναι πιθανό τα επόμενα χρόνια να αντικατασταθεί το τεστ Παπανικολάου από το λεγόμενο «HPV DNA test», δηλαδή το τεστ ανίχνευσης του ιού, του οποίου η ευαισθησία είναι πάνω από 90%. Έτσι, το τεστ Παπανικολάου, το HPV DNA test, η κολποσκόπηση και οι βιοψίες (όταν χρειάζονται) αποτελούν το σύνολο των εξετάσεων της λεγόμενης δευτερογενούς πρόληψης, με την εφαρμογή των οποίων προσπαθεί ο γυναικολόγος να εκμηδενίσει τις πιθανότητες καρκίνου στον τράχηλο της μήτρας, χωρίς αυτό μέχρι στιγμής να είναι δυνατό 100%! Όσον αφορά στο εμβόλιο, αυτό παρέχει μια πρωτογενή ουσιαστική προστασία από τη σοβαρή αυτή νόσο και πρέπει να γίνεται ανεξάρτητα από το γεγονός ότι η γυναίκα θα πρέπει να συνεχίζει να κάνει το τεστ Παπανικολάου, ή το HPV DNA test, έτσι ώστε με το συνδυασμό πρωτογενούς και δευτερογενούς πρόληψης να επιτευχθούν τα καλύτερα αποτελέσματα.
Μύθος: Το HPV εμβόλιο είναι κατάλληλο μόνο για τα μικρά κορίτσια.
Αλήθεια:Το HPV εμβόλιο είναι κατάλληλο για όλα τα κορίτσια από 9 ετών και άνω και όλες τις γυναίκες τουλάχιστον μέχρι 45 ετών. Οι υπεύθυνοι Φορείς Υγείας των ΗΠΑ, Αυστραλίας και Καναδά και άλλων χωρών συστήνουν τον εμβολιασμό κοριτσιών και αγοριών 9-13 ετών, συνήθως στα σχολεία. Σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών, o εμβολιασμός συνιστάται σε κορίτσια ηλικίας 12-15 ετών, αλλά και σε κορίτσια και γυναίκες ηλικίας 15-26 ετών, εάν δεν έχουν εμβολιαστεί στη συνιστώμενη ηλικία. Μέχρι την ηλικία των 18 ετών το κόστος καλύπτεται πλήρως από τα ασφαλιστικά ταμεία. Σχετικά με τις ενδείξεις για τους άνδρες μέχρι 26 ετών, αυτές είναι η πρόληψη των οξυτενών κονδυλωμάτων καθώς και των προκαρκινικών και καρκινικών αλλοιώσεων του πρωκτού. Το κόστος για το ανδρικό φύλο δεν καλύπτεται μέχρι στιγμής από τα ασφαλιστικά ταμεία.
Το εμβόλιο προστατεύει από τους 9 πλέον επικίνδυνους τύπους του ιού (6,11,16,18,31,33,45,52 και 58). Επειδή τα μικρά κορίτσια και τα αγόρια (<15 ετών) κατά κανόνα δεν έχουν σεξουαλικές σχέσεις και ως εκ τούτου δεν έχουν έρθει σε επαφή με τον ιό, η προστασία που θα τους παρέχει το εμβόλιο είναι η μεγαλύτερη δυνατή. Αυτό δε σημαίνει ότι μια μεγαλύτερη γυναίκα ή άνδρας έχει μολυνθεί υποχρεωτικά και μάλιστα ταυτόχρονα και από τους 9 τύπους. Έτσι, μια γυναίκα ή ένας άνδρας που έχει σεξουαλικές επαφές είτε δεν έχει μολυνθεί από τον ιό καθόλου, είτε έχει μολυνθεί από άλλους τύπους του ιού πλην των εννέα, είτε έχει μολυνθεί από 1 από τους 9 τύπους, έχει να κερδίσει κάνοντας το εμβόλιο.
Μύθος: Το HPV εμβόλιο έχει σοβαρές παρενέργειες.
Αλήθεια: Το HPV εμβόλιο δεν έχει σοβαρές παρενέργειες. Οι μόνες παρενέργειες που έχουν παρατηρηθεί και πιστοποιηθεί ως οφειλόμενες στον εμβολιασμό είναι ήπιες τοπικές παρενέργειες, δηλαδή πόνος, ερυθρότητα και πρήξιμο στο σημείο της ένεσης στο βραχίονα, καθώς και ορισμένες ήπιες συστηματικές παρενέργειες, όπως ζάλη και πιθανόν τάση λιποθυμίας κατά τον εμβολιασμό (ιδίως σε μικρά κορίτσια και αγόρια), ήπιος πυρετός, πονοκέφαλος και κακοδιαθεσία για 2-3 ημέρες, σπανίως δε και κάποια αλλεργική αντίδραση. Καμία από τις αναφερθείσες κατά καιρούς σοβαρές παρενέργειες και θανάτους δε συσχετίστηκε αιτιολογικά με τον HPV εμβολιασμό, είχαν απλώς χρονική συσχέτιση.
Μύθος: Όποια γυναίκα κάνει το HPV εμβόλιο, δεν χρειάζεται να κάνει τεστ Παπανικολάου.
Αλήθεια: Οπωσδήποτε χρειάζεται! Το εμβόλιο προστατεύει από 9 τύπους του ιού και όχι από όλους. Έτσι, η συνολική προστασία που παρέχει το εμβόλιο είναι πολύ μεγάλη, παρόλα αυτά δε φθάνει το 100%. Για το λόγο αυτό, η παράλληλη διενέργεια μαζί με το εμβόλιο και του τεστ Παπανικολάου ή του HPV test είναι απαραίτητη και επιβεβλημένη.
Δρ. Καββαδίας Αλέξιος
Μαιευτήρας – Γυναικολόγος
Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Παν/μίου Ιωαννίνων
Πιστοποιημένος στο Μαιευτικό – Γυναικολογικό Υπερηχογράφημα
Πιστοποιημένος στην Κολποσκόπηση
Κάτοχος διπλώματος ALSO (Advanced Life Support in Obstetrics)
Συγγρού 28 και Φλέμινγκ , (άνωθεν Euromedica), Τρίκαλα
Τηλ. 2431025190, 6946218134
e-mail: kalamba@otenet.gr