*Του Νίκου Μουστάκα, Απόφοιτο του τμήματος Δημόσιας Διοίκησης του Παντείου Πανεπιστημίου – Μεταπτυχιακός φοιτητής στον τομέα των Διεθνών Διαπραγματεύσεων του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών
Άλλη μια φορά έρχεται στο προσκήνιο το ζήτημα της μεταρρύθμισης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και δυστυχώς πάλι με τον λάθος τρόπο. Καταλήγουμε να μιλάμε και να λογομαχούμε για τα αυτονόητα και παραγκωνίζουμαι την ουσία με αποτέλεσμα να φαίνεται ότι θα χαθεί και αυτή η ευκαρία για την όποια αναδιοργάνωση μετά τον νόμο Διαμαντοπούλου. Βάση του 10, φύλαξη, κάρτα εισόδου και άλλα πολλά τίθενται προς συζήτηση. Πάμε όμως να βάλουμε το ζήτημα σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο και να εξετάσουμε ορισμένα ζητήματα.
Το πλαίσιο
Μιλάμε για ένα νομοσχέδιο που ακόμα είναι σε διαβούλευση και όπου έχουν προταθεί μεταξύ άλλων η φύλαξη των πανεπιστημίων απο αστυνομικούς της ΕΛΑΣ που θα υπάγονται στο αρμόδιο υπουργείο και όχι στην εκάστοτε πανεπιστημιακή αρχή και θα έχουν ανακριτικά καθήκοντα. Επίσης, συζητείται η ύπαρξη χώρου με όπλα για τυχόν χρήση τους σε σοβαρά περιστατικά. Προβλέπεται επίσης η βάση του 10 για εισαγωγή σε όλες τις σχολές, αλλαγές στο μηχανογραφικό, υιοθέτηση κάρτας εισόδου, την κατάργηση των αιώνιων φοιτητών με την θέσπιση του ν+2, κάποια αναδιαμόρφωση των προγραμμάτων σπουδών και άλλα πολλά.
Οι θέσεις
Πέρα από τα άλλα ζητήματα που είναι υπό συζήτηση ας σταθούμε στα θέματα που προκαλούν τις πιο σφοδρές συγκρούσεις. Αρχικά, υπάρχει το γκρουπ εκείνων που δεν θέλουν καμία αλλαγή στη φύλαξη και στην προστασία, ξέρουν μόνο να φωνάζουν χωρίς καμία αντιπρόταση, σαν να μην υπάρχει κανένα θέμα από άποψη ασφάλειας και ελέγχου. Έπειτα, υπάρχει το γκρουπ των « ναι μεν αλλά», που δυστυχώς είναι και το μεγαλύτερο και το οποίο βρίσκει αρκετά μεγάλη απήχηση. Αυτό το γκρούπ στρουθοκαμιλίζει με αποτέλεσμα να συντηρείται η κατάσταση. Στην συνέχεια, το τρίτο γρκουπ είναι εκείνων που ενδεχομένως να μην έχουν περάσει ούτε από έξω από ένα πανεπιστημιακό ίδρυμα και δεν έχουν ιδέα για τον τρόπο λειτουργίας του και προσπαθούν εκδικητικά να ρίξουν το φταίξιμο στους μπαχαλάκηδες και νομίζουν ότι η αστυνομία είναι πανάκεια. Τέλος, υπάρχει και εκείνο το γκρούπ, όπου ανήκω και εγώ ως φοιτητής, που όντως πιστεύει σε μια κάποια φύλαξη, στην αλλαγή του τρόπου εισόδου, της κατάργησης των αιώνιων φοιτητών,στην βήμα βήμα μεταρρύθμιση, στον συδυασμό των αλλαγών με αύξηση των κονδυλίων για την παιδεία και αναδιορμόρφωση των χώρων και του εξοπλισμού, δεν πιστεύει όμως στην ασυδοσία των αστυνομικών μέσα στα ιδρύματα και στην βίαιη αλλαγή.
Κριτική
Με το πρώτο γκρουπ δεν μπορείς να βρεις πεδίο συνεννόησης καθώς είναι οι γνωστές μειοψηφίες μπαχαλάκηδων που νομίζουν ότι τα πανεπιστήμια είναι τσιφλίκι τους και μπορούν να σπάνε, να βάφουνε, να χτίζουν καθηγητές, να προχωράνε σε τραμπουκισμούς και σε επεισόδια. Το δεύτερο γκρουπ, αυτό το « ναι μεν αλλά» που αποτελεί ίσως και το μεγαλύτερο πρόβλημα, καθώς μπορείς να συζητήσεις κάποιες ενδεχόμενες λύσεις αλλά στον φόβο του πολιτικού κόστους, στον φόβο να μην χαρακτηριστούν αρνητικά αλλά και τον εύλογο φόβο που μπορεί να έχουν για την αντιμετώπιση τους από τους φοιτητές αδυνατούν να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα. Το τρίτο είναι αυτό των εκδικητών που νομίζουν ότι όλα μπορούν να λυθούν με την αστυνομία, ότι άμα υπάρξει φύλαξη και κάρτες εισόδου όλα τα προβλήματα θα λυθούν. Το τέταρτο γκρούπ είναι αυτό που μπορεί να δώσει την λύση μακριά από κάθε είδους αγκυλώσεις και συμπλέγματα από τα σκριάχτρα του παρελθόντος και τους οπισθοδρομικούς του σήμερα της κάθε πλευράς που δεν θέλει αλλαγές.
Τα γεγονότα
Τα 3 πρώτα παραπάνω γκρούπ προφανώς για τους δικούς τους λόγους παραβλέπουν σκοπίμως τα γεγονότα. Έχουμε λοιπόν τα εξής συμβάντα που λαμβάνουν χώρα. Τραμπουκισμός φοιτητών από ακροαριστερές ομάδες και οργανώσεις. Απειλή και χρήση βίας σε φοιτητές, σε καθηγητές, υπαλλήλους, απλά και μόνο γιατί κάποιοι δεν συμφωνούν με το σύστημα ή πίστευουν ότι έτσι λύνονται τα θέματα, κάνοντας εκ του ασφαλούς επαναστατική γυμναστική. Χτίσιμο και διαπόμπευση καθηγητών εντός και εκτός των γραφείων τους. Παράνομη κατάληψη χώρων του πανεπιστημίου και λειτουργία τους ως ορμητήρια. Τραμπουκισμός και bullying κάθε αντίθετης άποψης στις αστείες γενικές συνελέυσεις που λαμβάνουν χώρα. Φθορά της δημόσιας περιουσίας και βανδαλισμός των εγκαταστάσεων. Ελεύθερη κυκλοφορία ναρκωτικών, ροπάλων, μολότοφ, και κάθε είδους εργαλεία πάλης και βανδαλισμού. Αισχρά γκράφιτι που καμία σχέση δεν έχουν με την κοινότητα. Και εννοείται καμία ελεύθερη διακίνηση ιδεών δεν υπάρχει, παρα μόνο η ηγεμονία ενός παρωχυμένου ασύλου τραμπούκικων συμπεριφορών. Και προφανώς όποιος δεν θέλει να στρουθοκαμηλίζει θα δεί ότι η λίστα δεν έχει τελειωμό. Τα παραπάνω είναι κοινός τόπος ότι εμφανίζονται τις περισσότερες φορές στα ιδρύματα των αστικών κέντρων αλλά προφανώς θα πρέπει να υπάρχει συνολική ρύθμιση που θα περιέχει και τα ιδρύματα που δεν έχουν ιδιαίτερα προβλήματα για ευνόητους λόγους.
Η άποψη
Αυτό που θα πρέπει να καταλάβουμε είναι ότι στην περίπτωση μας στον καμβά των χρωμάτων το συγκεκριμένο ζήτημα ανήκει στην περιοχή του γκρι. Συγκεκριμένα, στο λευκό χρώμα ανήκει η διαιώνιση της υφιστάμενης κατάστασης και στο μαύρο χρώμα αντίστοιχα ανήκει η εκδικητική, αλαζονική, βίαιη αλλαγή. Πάμε να εξηγήσουμε τι σημαίνει αυτό. Είναι καθήκον μας και ως φοιτήτές και ώς κοινωνία να καταλάβουμε ότι η άρνηση της αλλαγής θα είναι μόνο εις βάρος μας με αποτέλεσμα σε επόμενη φάση να προταθούν χειρότερες λύσεις. Καταρχήν, να ξεκαθαρίσουμε ότι το υπάρχον σύστημα εισόδου, φύλαξης και διατήρησης της ασφάλειας στους χώρους πρέπει να αλλάξει. Δεύτερον, να θεωρήσουμε κοινό τόπο ότι η αστυνομία δεν μπορεί να αποτελέσει πανάκεια ως λύση. Συνεπώς, η κάρτα εισόδου η οποία μπορεί να ενσωματωθεί στο ήδη υπάρχον φοιτητικό πάσο κινείται προς θετική κατεύθυνση. Ειδικότερα, για χώρους που αφορούν κρατική περιουσία όπως τεχνολογικός εξοπλισμός και βιβλιοθήκη καθώς και οι χώροι σίτησης. Έπειτα, προφανώς και χρειάζεται ένα ειδικό σώμα φύλαξης των πανεπιστημίων. Το μόνο που μένει προς συζήτηση είναι αν θα υπόκεινται στο εκάστοτε ίδρυμα ή θα υπάγονται στο αρχηγείο της ΕΛΑΣ. Και εδώ προκύπτει ένα καίριο ερώτημα. Θα έχουν οι εκάστοτε διοικήσεις την βούληση να χρησιμοποιούν με επάρκεια το συγκεκριμένο σώμα; Και προφανώς η όποια συζήτηση για χώρο με όπλα εντός των Ιδρυμάτων είναι εκτός πραγματικότητας. Δεν θα ανταλλάξουμε τα όπλα των τραμπούκων με όπλα της αστυνομίας. Ένα σώμα με ελαφρύ εξοπλισμό, τον άκρως απαραίτητο, που θα έχει δικαίωμα συλλήψεων και ανακριτικά καθήκοντα σε συδυασμό με την ύπαρξη των καμερών αρκεί. Στα πιο σοβαρά περιστατικά μπορεί να καλεστεί η κανονική Αστυνομία με το ανάλογο σώμα. Έπειτα, η βάση του 10 κινείται επίσης στη σωστή κατεύθυνση για ευνόητους λόγους νομίζω που έχουν να κάνουν με την αναβάθμιση των ιδρυμάτων και προφανώς με την αλλάγη της λογικής ότι όλοι πρέπει να περάσουν οπωσδήποτε σε κάποιο τμήμα και πως αν δεν περάσουν είναι αποτυχία. Όχι φίλες και φίλοι, δεν πρέπει όλοι να περάσουν σε Ανώατη σχολή, είτε γιατί υπάρχει κορεσμός σε συγκεκριμένους κλάδους είτε πολύ απλά μπορεί να έχει κα΄ποιος μια κλίση σε κλάδο εκτό Ιδρυμάτων. Όσο αναφορά την διαγραφή των αιώνιων φοιτητών κινείται και αυτή στη σωστή κατεύθυνση καθώς προφανώς δεν μπορούν να υπάρχουν περιπτώσεις που να σπουδάζουν 10 και 15 χρόνια με ότι αυτό συνεπάγεται για οικονομικούς πόρους, χωρητικότητα, οργάνωση. Προφανώς και για όσους έχουν διάφορα χρονικά κωλύμματα επιβάλλεται να υπάρχουν μεταβατικές και ειδικές ρυθμίσεις. Όλα βέβαια τα παραπάνω δεν θα πρέπει να είναι ξένα και με την συνολική αναδιαμόρφωση των χώρων των ιδρυμάτων, την παροχή περισσότερων κονδυλίων στα τμήματα, ολοκλήρωση επιτέλους των προγραμμάτων για τις διάφορες φοιτητικές εστίες, την πλήρη μηχανογράφιση και ψηφιοποίηση των λειτουργιών. Τέλος, είναι αστεία η προσέγγιση ότι το ρωμαλαίο φοιτητικό κίνημα μπορεί να προστατέψει τους χώρους όπως είχε ειπωθεί πριν λίγο καιρό. Αφού συζητηθούν τα παραπάνω τότε μπορεί να συζητηθεί και η ύπαρξη των παρατάξεων και ποια η σημασία τους στο σύχρονο Πανεπιστήμιο του 21ου αιώνα, αν υπάρχει, καθώς είναι αστείο να ακούγονται υποκριτικές κραυγές από την ΔΑΠ για την ασφάλεια και την διακίνηση ιδεών καθώς συναγωνίζεται και ιστορικά και στις μέρες μας σε αρκετές περιπτώσεις τους μπαχαλάκηδες σε τραμπουκισμούς και επιθέσεις.
Αν και νομίζω ότι μιλάμε για τελείως αυτονόητα ζητήματα, ωστόσο ακόμα και αυτά χρειάζονται αποσαφήνιση. Και ειναι αυτονόητο ότι δεν μιλάω για συστήματα άλλων χωρών που αυτά τα έχουν λυμένα εδώ και χρόνια καθώς τότε θα ξεπηδήσουν οι γνωστοί υποκριτές και θα πούνε τις γνωστές αρλούμπες. Όσο για το ότι ενώ σε κατ’ιδίαν σε συζητήσεις θαυμάζουμε τα ξένα Ιδρύματα και τα επαινούμε, δυσανασχετούμε όταν υπάρχουν βάσεις του 3 και 4, αλλά δημόσια φοβόμαστε να υποστηρίξουμε ότι θέλουμε αντίστοιχα συστήματα και στην χώρα μας, για να μην μας κακοχαρακτηρίσουν το αφήνω ασχολίαστο γιατί είναι καθαρά προσωπικό ζήτημα αντιμετώπισης των πραγμάτων, πως εμείς έχουμε το θάρρος της γνώμης μας και πόσο υποκριτές μπορούμε να είμαστε καμιά φορά και εμείς οι νέοι που λαχταράμε για αλλαγή αλλά φοβόμαστε να ακουμπήσουμε την επιφάνεια έστω από τους ίδιους τους ευατούς μας. Όσοι δεν θέλουν καμία αλλαγή απλά θα τους ξεπεράσει η Ιστορία, όσοι είναι « ναι μεν αλλά» απλά φοβούνται και συντηρούν διάφορα αδιέξοδα με αποτέλεσμα ενδεχόμενες μελλοντικές παρεμβάσεις να είναι χειρότερες από αυτές που προτείνονται τώρα. Και όσοι τέλος, πιστεύουν πως η αστυνομία είναι πανάκεια και δεν χρειάζεται μια εκ βάθρων γενικότερη αναδιάθρωση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και με χορήγηση περισσότερων κονδυλίων αποτελούν και αυτοί εμπόδιο για να μην αλλάξει τίποτα. Πρόταση ξεκάθαρη και σαφής. Πάμε επιτέλους να δούμε πώς μπορύν οι παραπάνω προτάσεις να εφαρμοστούν με την μεγαλύτερη δυνατή αναλογικότητα, με την σωστή ισορροπία μεταξύ μέσου-σκοπού και πώς μπορούμε να αντικρύσουμε την 3η δεκαετία του 21ου αιώνα με θάρρος και πάθος για να γίνει η δική μας δεκαετία, η δεκαετία που θα αφήσουμε τα σκιάχτρα και τις αγκυλώσεις του παρελθόντος πίσω μας.