Την Παρασκευή 9 Δεκεμβρίου και ώρα 19:30 στην Αίθουσα εκδηλώσεων του Μουσείου Τσιτσάνη στα Τρίκαλα παρουσιάζεται από το βιβλιοπωλείο Τσιοπελάκος και τις εκδόσεις Πόλις το βιβλίο του καθηγητή Δημήτρη Χριστόπουλου, Κοσμήτορα της Σχολής Πολιτικών Επιστημών Παντείου Πανεπιστημίου «Ταξίδι στο κράτος: Κυριαρχία, δίκαιο και δικαιώματα». Με τον συγγραφέα θα συζητήσουν οι: Γεωργία Σπυροπούλου, νομικός –υποψήφια διδάκτορας Παντείου Πανεπιστημίου, Βασίλης Παπαστεργίου, δικηγόρος Αθηνών.
Θα προλογίσει και θα συντονίσει η Μαρίνα Κοντοτόλη, απόφοιτος της Σχολής Πολιτικών Επιστημών Παντείου Πανεπιστημίου.
O Δημήτρης Χριστόπουλος είναι καθηγητής Πολιτειολογίας στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου όπου διδάσκει από το 2000. Στα γνωστικά του ενδιαφέροντα περιλαμβάνονται ζητήματα θεωρίας και πράξης των δικαιωμάτων, ειδικότερα θέματα μειονοτήτων, μεταναστών, ιδιότητας του πολίτη και η προβληματική της λογοκρισίας. Στα θέματα αυτά έχει αφιερώσει το συγγραφικό του έργο και τις δημόσιες παρεμβάσεις του, στην Ελλάδα και εκτός. Το 2016 εκλέχθηκε πρόεδρος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Δικαιωμάτων του Ανθρώπου ενώ εδώ και δύο χρόνια είναι Κοσμήτορας της Σχολής Πολιτικών Επιστημών του Παντείου Πανεπιστημίου. Ανήκει στο think tank που συγκρότησε πέρσι ο Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξης Τσίπρας.
Με αφορμή την άφιξή του στα Τρίκαλα και την παρουσίαση του βιβλίου του μιλάει αποκλειστικά στο trikalavoice.gr.
Αναλυτικά:
-Κύριε Χριστόπουλε, σας καλωσορίζουμε στην πόλη μας, όπου το απόγευμα της ερχόμενης Παρασκευής θα παρουσιαστεί το βιβλίο σας «Ταξίδι στο Κράτος». Επιχειρείτε μια κριτική και ανάλυση των εννοιών που συνθέτουν τον κόσμο του κράτους και του δικαίου, απ’ όσο διαβάζουμε. Πόσο εύκολο είναι αυτό και τι θα πρέπει να περιμένει ο αναγνώστης από τη στιγμή που θα το κρατήσει στα χέρια του;
Σας ευχαριστώ. Προσπαθώ να γράφω απλά για τα σύνθετα. Να κάνω την επιστήμη οικείο τόπο, όπως έγραψε κάποιος. Όπως πρέπει να ξέρουμε τα βασικά για την ανατομία του ανθρώπινου σώματος, ώστε να γνωρίζουμε πώς λειτουργεί στα εύκολα ή στα δύσκολα, έτσι και ο πολίτης πρέπει να γνωρίζει τα πολύ στοιχειώδη για το κράτος, για το έθνος, για το λαό, για την κυριαρχία, για τα δικαιώματα και το Σύνταγμα. Και αυτό δεν είναι μόνο ακαδημαϊκή δουλειά. Δεν αφορά μόνο τις αίθουσες των πανεπιστημίων και την σχέση φοιτητών με τους δασκάλους τους. Αφορά τους πάντες. Όσα περισσότερα γνωρίζουμε για το κράτος και τις λειτουργίες τους, τόσο περισσότερο μπορούμε να επαγρυπνούμε για τους κινδύνους του.
Σε τι κινδύνους αναφέρεστε δηλαδή;
Καμία εξουσία, ούτε η πιο καλοπροαίρετη, δεν μπορεί να χειραφετηθεί από τον πειρασμό της αυθαιρεσίας. Η εξουσία είναι δίκοπη. Προστατεύει και επιβάλλει. Το κράτος είναι και προστάτης και δυνάστης. Το έθνος είναι και φορέας χειραφέτησης και πηγή εγκλημάτων. Το Σύνταγμα είναι κείμενο εγγυήσεων ή ελευθερίων αλλά συνάμα αποκρυστάλλωση σχέσεων εξουσίας. Οι έννοιες στο «Ταξίδι στο κράτος» είναι διφυείς. Δισυπόστατες. Και το ένα και το άλλο. Και «καλές» και «κακές».
Όντως. Μιλάτε στο βιβλίο σας για το κράτος και την κυριαρχία του. Το δίκαιο και τα δικαιώματά μας. Μοιάζουν με έννοιες άγνωστες για τη χώρα μας, όπου το κράτος στις περισσότερες των περιπτώσεων δημιουργεί, παρά επιλύει προβλήματα των πολιτών. Φταίει η δομή του κράτους μας γι’ αυτό;
Η Ελλάδα, σε αντίθεση με αυτό που νομίζουμε εδώ συχνά, είναι μεν ιδιαίτερη αλλά δεν είναι ασύγκριτη. Θέλω να πω δηλαδή ότι τα προβλήματα, τα κεκτημένα, οι παθογένειες μας δεν είναι αποκλειστικά ελληνικές επινοήσεις. Απλώς, στη χώρα μας, το ‘χουμε πολύ εύκολο να βρίζουμε το κράτος. Σε όποιο καφενείο και να πας είτε το κράτος, είτε γυναίκες, είτε ποδοσφαιρικές ομάδες θα βρίζουν. Αυτό είναι κάπως η ελληνική ιδιαιτερότητα. Ότι το κράτος το θεωρούμε του συρμού. Η στάση αυτή εξηγείται ιστορικά λόγω των κακοδαιμονιών της ελληνικής διοίκησης, πλην όμως, θα σας ξαναπώ ότι η Ελλάδα δεν είναι καμιά εξαίρεση.
–Λέτε στο βιβλίο σας ότι το κράτος «είναι πρωτίστως σχέση». Πως θα χαρακτηρίζατε εσείς τη σχέση κράτους-πολιτών στην Ελλάδα;
Η σχέση κράτους – πολιτών στην Ελλάδα είναι μια διαρκής αναμέτρηση προσδοκιών και διαψεύσεων. Ξαναλέω ωστόσο ότι αυτό δεν είναι όσο ελληνικό νομίζουμε. Το κράτος προστατεύει: θέλουμε καλά δημόσια σχολεία, αξιοπρεπή δημόσια υγεία, θέλουμε δρόμους της προκοπής, θέλουμε σοβαρή αυτοδιοίκηση. Κάτι προσδοκάμε από το κράτος πάντα. Δεν έχουμε παραιτηθεί των προσδοκιών μας. Και αυτό είναι καλό νομίζω. Το κακό είναι ότι οι διαψεύσεις είναι πολλές, συχνές και διαρκείς.
-Η Δικαιοσύνη αποτελεί βασικό πυλώνα ενός κράτους. Τι στρεβλώσεις παρατηρείτε εσείς στη λειτουργία της στη χώρα μας;
Θεωρώ την ελληνική δικαιοσύνη ίσως τον πιο παθογόνο πυλώνα εξουσίας στη χώρα μας. Η Δικαιοσύνη στην Ελλάδα δυστυχώς ασθμαίνει. Οι παθογένειές της την καθιστούν σε κρίσιμα θέματα ανάξια των περιστάσεων εξαιτίας της διαπλοκής της με την εκτελεστική εξουσία και άλλα κέντρα ή παράκεντρα, δημόσια ή ιδιωτικά, κοσμικά ή εκκλησιαστικά. Δεν είναι όμως μόνο η διάβρωσή της. Είναι ένας σκληρός συντεχνιασμός που δυστυχώς βλέπω να κυριαρχεί, μια κουλτούρα εργασίας που είναι βαθιά αναχρονιστική. Η ταχύτητά της είναι σε βηματισμό χελώνας. Έχουμε από τα αργότερα συστήματα απονομής δικαιοσύνης στην Ευρώπη. Η ελληνική δικαιοσύνη χρειάζεται με μια γενναία μεταρρύθμιση ώστε να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων. Ειδάλλως, μια ζωή θα περιμένουμε λύσεις από έντιμους και ανοιχτόμυαλους δικαστές που θα παλεύουν ως φωνή βοώντος εν τη ερήμω… Αυτό όμως δεν φτάνει.
-Τα όσα κυριαρχούν τους τελευταίους μήνες στην ειδησεογραφία και έχουν να κάνουν με παρακολουθήσεις και υποκλοπές τηλεφωνικών επαφών κορυφαίων πολιτικών προσώπων, επιχειρηματιών κλπ. πως τα σχολιάζετε;
Αυτό σας λέω! Δεν είναι δυνατό, σήμερα να βοά ο τόπος με τις υποκλοπές και η Δικαιοσύνη να σφυρίζει αδιάφορα… Το λέω αυτό σχεδόν εξοργισμένος: οι ίδιοι εισαγγελείς που μοιράζουν τα ισόβια σαν στραγάλια σε μικροεγκληματίες δεν έχουν το ανάστημα να ξεκινήσουν μια έρευνα για ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα της μεταπολίτευσης. Εταιρείες που εμπορεύονται παράνομα κατασκοπευτικά, όπως το Predator, έχουν τα γραφεία τους στην Αθήνα και ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, το μόνο που σκέφτηκε είναι να καλέσει τον Τέλλογλου να τον ρωτήσει από πού έμαθε αυτά που έμαθε. Το λέω αυτό μιας και με ρωτήσατε για τη δικαιοσύνη… Κατά τα λοιπά, το σκάνδαλο των υποκλοπών δείχνει πόσο ασθενή είναι τα θεσμικά αντίβαρα στην Ελλάδα: κοινοβουλευτικός έλεγχος πλήρως απαξιωμένος, ανεξάρτητες αρχές παραγκωνισμένες με μόνη και φαεινή εξαίρεση την ΑΔΑΕ και τον πρόεδρό της, εξαίρετο δικαστή Χρήστο Ράμμο – κάτι σαν τον Σαρτζετάκη της εποχής μας (τον Σαρτζετάκη ως δικαστικό εννοώ, όχι ως Πρόεδρο Δημοκρατίας) – ένας συστημικός τύπος θλιβερά μονοφωνικός και μια Δικαιοσύνη που απλώς αδιαφορεί. Σοκάρει η εικόνα, ομολογώ…
Το βιβλίο σας που θα παρουσιάσετε την Παρασκευή στα Τρίκαλα φαίνεται εξαιρετικά επίκαιρο υπό το φως των παραπάνω.
Δυστυχώς ναι, θα προτιμούσα όμως να είχαμε άλλες ευκαιρίες για επικαιρότητα. Όχι τόσο τοξικές. Πάντως, η αλήθεια είναι ότι η δυσοσμία της υπόθεσης των υποκλοπών καθιστά το «ταξίδι στο κράτος» ακόμη πιο επιτακτικό.
Με ποια κριτήρια επιλέξατε τα πρόσωπα που θα παρουσιάσουν το βιβλίο στα Τρίκαλα, τις κυρίες Σπυροπούλου και Κοντοτόλη καθώς και τον κύριο Παπαστεργίου;
Το πρώτο είναι το κριτήριο ότι είναι όλοι Τρικαλινοί. Η μητέρα μου, βλάχα από Μέτσοβο και Συράκο, γεννήθηκε και μεγάλωσε στα Τρίκαλα και ξέρω πόση σημασία έχει για την πόλη, το στοιχείο της εντοπιότητας. Τώρα, κατά μόνας: η νομικός Γεωργία Σπυροπούλου, είναι η πιο στενή μου συνεργάτιδα εδώ και επτά χρόνια. Ο Βασίλης Παπαστεργίου είναι άνθρωπος με τον οποίο έχουμε πολύ ισχυρούς δεσμούς με κοινές ιδεολογικές και πολιτικές πορείες. Τέλος, τη Μαρίνα Κοντοτόλη τη γνώρισα στο Πάντειο, απ’ όπου πήρε πτυχίο πριν λίγο καιρό και με συγκίνησε με την αυθεντική βούλησή της για γνώση που με έκανε να την σεβαστώ πάρα πολύ.
Κλείνω με μια ερώτηση που αφορά την ενασχόλησή σας με την πολιτική, έστω και έμμεσα, μιας και συμμετέχετε στο think tank του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης και προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξη Τσίπρα. Με την ωριμότητα των 4 ετών διακυβέρνησης, 2015-2019, η «δεύτερη φορά Αριστερά» τι προτεραιότητες θα έχει και τι πολιτικές θα ακολουθήσει;
Ευελπιστώ και προσδοκώ ότι η δεύτερη φορά θα έχει μάθει από τα λάθη της πρώτης. Θα έχει το σθένος να συγκρουστεί εκεί που πρέπει. Θα έχει τη δύναμη να αναμετρηθεί σε όλα τα πεδία, πολιτικό, κοινωνικό και ιδεολογικό με τον αντίπαλό της χωρίς να μασάει τις κουβέντες της και με καθαρό λόγο να αποκτήσει ηγεμονία, που σήμερα ακόμη δεν έχει.
Βασίλης Αλεξίου