Όταν πρέπει να αποχαιρετήσεις έναν άνθρωπο που «έφυγε» είναι πάντα δύσκολο…
Όταν αυτόν τον άνθρωπο τον έχει ήδη αποχαιρετήσει το σύνολο του πολιτικού , επιχειρηματικού και πνευματικού κόσμου της χώρας τιμώντας τον με την παρουσία του στην εξόδιο ακολουθία αλλά και μέσα από άρθρα , δηλώσεις και αφιερώματα τότε το εγχείρημα δυσκολεύει ακόμα περισσότερο.
Όταν δε με τον συγκεκριμένο άνθρωπο συνδέεσαι οικογενειακά από το 1960 τότε…..
« Ο Πρόεδρος πίσω από τον Πρόεδρο»
« Ο άνθρωπος της Μεταπολίτευσης»
« Το πρόσωπο της Αλλαγής»
«Ο αόρατος Πρωθυπουργός»
« Εμβληματική προσωπικότητα της μεταπολεμικής Ελλάδας»
« Ο άνθρωπος της εθνικής συνεννόησης»
« Ο πολιτικός που κατάφερε το όνομα του να χρησιμοποιείται πλέον ως ιδιότητα π.χ Ποιος είναι ο ‘’Λιβάνης’’ του Μητσοτάκη? »
« Έφυγε ένας σοφός της πολιτικής παίρνοντας μαζί του ένα μεγάλο μέρος της Ιστορίας »
Χρησιμοποίησα λίγες από τις εκφράσεις που ειπώθηκαν από χείλη πολιτικών του αντιπάλων τις τελευταίες ημέρες προκειμένου να σκιαγραφήσουν πτυχές της ζωής του εκλιπόντος κυρίως για να καταδείξω τον μοναδικό βαθμό , για τα πολιτικά δεδομένα της χώρας , αποδοχής που απολάμβανε από το σύνολο του πολιτικού προσωπικού του τόπου. Άλλωστε είναι η μοναδική περίπτωση ανθρώπου που υπήρξε ταυτόχρονα στο κορυφαίο επίπεδο πολιτικός , επιχειρηματίας και πνευματικός άνθρωπος για περισσότερα από 60 χρόνια. Και όλα αυτά τα επέτυχε κάποιος που δεν διετέλεσε καν βουλευτής.
Η μελέτη της νεότερης πολιτικής Ιστορίας του τόπου από τη Μεταπολίτευση μέχρι και σήμερα , μας δείχνει ότι η Γ΄ Ελληνική Δημοκρατία στερεώθηκε και ευτύχησε να είναι μια από τις πλέον ομαλές περιόδους του τόπου μας επειδή άλλαξαν τρία βασικά στοιχεία της , οι θεσμοί , τα πολιτικά ήθη και η παντελής έλλειψη ρεβανσισμού. Ένα από τα πρόσωπα που έπαιξαν αφανή αλλά καταλυτικό ρόλο στην επίτευξη αυτού του στόχου ήταν ο Αντώνης Λιβάνης. (σ.σ
Κατά τη γνώμη μου το άλλο σημαντικό πρόσωπο ήταν ο Μολυβιάτης)
Τον Αντώνη Λιβάνη τον επέλεξε από νωρίς η Ιστορία όταν έφηβος ακόμα συνελήφθη για την αντιστασιακή του δράση από τους Γερμανούς και καταδικάστηκε σε θάνατο. Πριν τον γνωρίσει και τον αναγνωρίσει ως πολιτικό ο ελληνικός λαός , τον γνώρισαν οι φυλακές και οι εξορίες καθώς «φιλοξενήθηκε», όπως χαριτολογώντας έλεγε, για 5,5 χρόνια σε διάφορες φυλακές και ξερονήσια. Και όμως αυτός ο άνθρωπος που διώχθηκε και υπέφερε ήταν αυτός που ενσάρκωσε τη σχολή Λιβάνη ,τη σχολή της μετριοπάθειας και της λογικής, της πολιτικής των ανοιχτών διαύλων με τις αντίπαλες πολιτικές παρατάξεις , πρεσβεύοντας πάντα την εθνική συνεννόηση. Για να προλάβει τα δυσάρεστα ,να λειάνει τις διαφορές , να δημιουργήσει κοινό τόπο. Πάντα με γνώμονα το καλό της πατρίδας. Γιατί πάνω απ΄όλα ο Λιβάνης ήταν πατριώτης , ήταν Έλληνας. Και το απέδειξε πολλές φορές. Από την σκευωρία του ΑΣΠΙΔΑ , τη περίφημη φράση του Αντρέα « Βυθίσατε το Χόρα», την επιμονή του για την μη παραπομπή Μητσοτάκη στο Ειδικό Δικαστήριο για το σκάνδαλο της ΑΓΕΤ , μέχρι τη συγγραφή από τον ίδιο και την υπογραφή από τον Αντρέα της επιστολής παραίτησης στο Ωνάσειο , σε πείσμα όλου του τότε κομματικού κατεστημένου που ήθελε να παραμείνει , έστω και ετοιμοθάνατος , ο Αντρέας πρωθυπουργός. Δεν μπορεί επίσης κανείς να ξεχάσει τη θαρραλέα στάση του για το Σχέδιο Ανάν και τον πολυεπίπεδο αγώνα που έδωσε στο πλευρό του αδελφικού του φίλου Τάσου Παπαδόπουλου. Όπως είπε και στον επικήδειο που εκφώνησε ο γιος του Ηλίας «κανείς δεν θα μάθει ποτέ πόσες φορές διέσωσες τη χώρα από πάσης φύσεως κινδύνους και κρίσεις». Ούτε ,θα προσθέσω εγώ, πόσοι και πόσες φορές ακούμπησαν επάνω του και ξεπεράστηκαν μπόρες… Πολιτικές , κομματικές , επιχειρηματικές και οικογενειακές. Γιατί αυτό ήταν ο Λιβάνης . Σφίγγα και Ασπίδα ταυτόχρονα!! Αυτή του η αφοσίωση , σε συνδυασμό με τις ομολογημένα μοναδικές του ικανότητες στη διαχείριση και διευθέτηση κρίσεων που είτε αφορούσαν κυβερνητικά ζητήματα είτε εσωκομματικές κόντρες ήταν που στοίχειωσαν όλους τους μετά τον Αντρέα πρωθυπουργούς της χώρας , που δεν «είχαν έναν Λιβάνη δίπλα τους».
Το σημαντικότερο όμως απ’ όλα είναι η διακριτικότητα και η συνέπεια ως στάση ζωής. Ο Αντώνης Λιβάνης δεν μίλησε ποτέ και για τίποτα. Δεν μιλούσε ποτέ για τον εαυτό του. Δεν πρόβαλε ποτέ τον εαυτό του. Πιστεύω ακράδαντα ότι είναι ο κάτοχος της πιο εκκωφαντικής σιωπής της ελληνικής πολιτικής ιστορίας. Η διακριτικότητα ως στάση ζωής είναι μια σπουδαία αρετή , ιδίως όταν συνοδεύει σπουδαίες πράξεις. Η επιλογή του να μοιραστεί την επιτυχία κρατώντας , συνειδητά, για τον εαυτό του μικρότερο κομμάτι από αυτό που του αναλογούσε δεν είναι μόνο δείγμα μεγαλοψυχίας αλλά και υπεροχής. Άλλωστε στον Λιβάνη αποδίδεται και η ιστορική φράση ότι τον ίσκιο μας πρέπει να τον μετράμε το μεσημέρι . Ο δικός σας ίσκιος κύριε Αντώνη αποδείχθηκε πολύ μεγαλύτερος του πραγματικού σας αναστήματος.
Είμαι ευγνώμων που η εύνοια της τύχης με έφερε να σας γνωρίσω.
Είμαι περήφανος που τιμήσατε την οικογένεια μου με τη φιλία σας.
Σας ευχαριστώ για όλα κύριε Αντώνη.
Καλό ταξίδι.
Με απέραντο σεβασμό
Κωνσταντίνος Ευαγγ. Παπαευθυμίου