Ο Άγγελος Παπαβασιλείου είναι ένας εξαιρετικός επιστήμονας που γεννήθηκε, μεγάλωσε, εργάστηκε, δημιούργησε στα Τρίκαλα, ωστόσο στα χρόνια της οικονομικής κρίσης, το 2013, υποχρεώθηκε όπως και πολλοί άλλοι να αναζητήσει την τύχη του στο εξωτερικό.
Πολιτικός Μηχανικός BEng, MSc, PhDc “Μεγάλα Έργα Υποδομών και Βιώσιμη Ανάπτυξη”, εργάζεται στο Ηνωμένο Βασίλειο, στη Σκωτία, όντας υπεύθυνος στη Διοίκηση Δημοτικών και Περιφεριακών Υποδομών – Πλημμυρών και Ακτογραμμής. Το trikalavoice.gr ζήτησε τη γνώμη του για τις πλημμύρες που βιώσαμε στα Τρίκαλα και στη Θεσσαλία τις τελευταίες μέρες, καθώς και για τα προβλήματα που προκλήθηκαν στις γέφυρες και στους δρόμους. Είναι αποκαλυπτικός στις απαντήσεις του:
Μετά τις καταστροφικές πλημμύρες στα Τρίκαλα της Θεσσαλίας, είναι υποχρεωτικό στο να ρίξουμε φως στην θεμελιώδης πτυχή της συντήρησης και της πρόληψης βλαβών στα κρίσιμα έργα υποδομής σε μια πόλη όπως οι γέφυρες, ιδιαίτερα από την σκοπιά ενός μηχανικού. Αυτό το άρθρο εξετάζει τη σημασία όχι μόνο της διενέργειας άμεσων αξιολογήσεων μετά την πλημμύρα, αλλά και της δημιουργίας ενός ολοκληρωμένου αρχείου υποδομής που περιλαμβάνει δεδομένα σχεδιασμού και συντήρησης. Οι τοπικές αρχές στην Ελλάδα υποχρεούνται να ενημερώνουν τέτοια αρχεία κάθε τρία χρόνια και διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στη διασφάλιση της ασφάλειας και της μακροζωίας αυτών των ζωτικών συγκοινωνιακών συνδέσεων.
Η διαφύλαξη των γεφυρών των Τρικάλων και η μεταπλημμυρική επιθεώρηση είναι ένα ζωτικό πρώτο βήμα
Στον απόηχο μιας φυσικής καταστροφής όπως οι πλημμύρες, οι μηχανικοί επωμίζονται μια σημαντική ευθύνη. Η τεχνογνωσία τους είναι καθοριστικής σημασίας για την αξιολόγηση της δομικής ακεραιότητας γεφυρών, δρόμων και άλλων υποδομών ζωτικής σημασίας. Μια ενδελεχής επιθεώρηση είναι πρωταρχικής σημασίας για τον προσδιορισμό της έκτασης της ζημιάς, τον εντοπισμό ευάλωτων σημείων και την κατάρτιση ενός σχεδίου για άμεσες επισκευές. Αξίζει να σημειωθεί ότι η σημασία των μεταπλημμυρικών επιθεωρήσεων δεν είναι μοναδική στην Ελλάδα. Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Journal of Infrastructure Systems (Smith et al., 2018) υπογραμμίζει πώς τέτοιες αξιολογήσεις είναι ζωτικής σημασίας παγκοσμίως για τη διασφάλιση της ασφάλειας και της ανθεκτικότητας της υποδομής γεφυρών σε περιοχές που είναι επιρρεπείς στις πλημμύρες.
Προληπτική Συντήρηση για Μακροχρόνια Ανθεκτικότητα
Πέρα από τη διαχείριση κρίσεων, οι μηχανικοί τονίζουν τη σημασία της προληπτικής συντήρησης για την πρόληψη τέτοιων καταστροφών ή τον μετριασμό των επιπτώσεών τους. Οι τακτικές ρουτίνες συντήρησης είναι παρόμοιες με τους συνήθεις ελέγχους υγείας για γέφυρες, διασφαλίζοντας ότι παραμένουν στιβαρές και αξιόπιστες. Ένα αξιοσημείωτο παράδειγμα επιτυχημένης προληπτικής συντήρησης μπορεί να βρεθεί στην Ολλανδία, όπου μια προληπτική προσέγγιση στη συντήρηση της υποδομής είχε ως αποτέλεσμα σημαντικά μειωμένες αστοχίες γεφυρών και παρατεταμένη διάρκεια ζωής. Αυτή η προσέγγιση, που τεκμηριώνεται στο International Journal of Bridge Engineering (van der Weide et al., 2020), χρησιμεύει ως απόδειξη της αποτελεσματικότητας των προληπτικών μέτρων.
Δημιουργία Εθνικού Αρχείο Υποδομών, το κλειδί για την ετοιμότητα
Για την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση της συντήρησης και της πρόληψης γεφυρών, είναι σημαντικό να ληφθεί υπόψη ο ρόλος των αρχείων υποδομής. Αυτά τα αρχεία χρησιμεύουν ως ένα δυναμικό αποθετήριο ανεκτίμητης αξίας πληροφοριών σχετικά με το σχεδιασμό, την κατασκευή και τη συντήρηση γεφυρών. Αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της τεκμηριωμένης λήψης αποφάσεων για μηχανικούς και αρχές. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η Ομοσπονδιακή Διοίκηση Αυτοκινητοδρόμων (FHWA) έχει από καιρό αναγνωρίσει τη σημασία των αρχείων υποδομής. Ξεκίνησαν το National Bridge Inventory (NBI), μια ολοκληρωμένη βάση δεδομένων που παρέχει λεπτομερείς πληροφορίες για την κατάσταση και τις ανάγκες συντήρησης των γεφυρών σε ολόκληρη τη χώρα. Αυτή η πρωτοβουλία έχει συμβάλει σημαντικά στην ασφάλεια και τη συντήρηση των γεφυρών σε εθνική κλίμακα.
Η σημασία των τριετών κύκλων επιθεώρησης
Στα Τρίκαλα της Θεσσαλίας, οι τοπικές αρχές πρέπει να υιοθετήσουν μια προοδευτική προσέγγιση επιβάλλοντας την ενημέρωση των αρχείων υποδομής κάθε τρία χρόνια. Αυτή η πρακτική είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση των δεδομένων ενημερωμένα, αντικατοπτρίζοντας τυχόν αλλαγές στην κατάσταση της γέφυρας, το ιστορικό επισκευής ή την εξέλιξη των προτύπων ασφαλείας. Παρόμοιες πρακτικές εφαρμόζονται σε διάφορες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ιαπωνίας και της Γερμανίας, όπου οι τακτικές ενημερώσεις των αρχείων υποδομής ήταν καθοριστικής σημασίας για τη διασφάλιση της ανθεκτικότητας και της ασφάλειας των δικτύων γεφυρών τους.
Βελτίωση μέτρων ασφαλείας και πρόληψη στα έργα υποδομής της πόλης
Η διαθεσιμότητα ενημερωμένων αρχείων υποδομής δίνει τη δυνατότητα στους μηχανικούς να λαμβάνουν τεκμηριωμένες αποφάσεις σχετικά με τις στρατηγικές συντήρησης και επισκευής. Αυτή η προληπτική προσέγγιση ενισχύει την ασφάλεια των γεφυρών και ελαχιστοποιεί τον κίνδυνο για τους μετακινούμενους. Μια μελέτη περίπτωσης που διεξήχθη από τον Οργανισμό Σιδηροδρόμων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ERA) το 2019 έδειξε πώς η υιοθέτηση ολοκληρωμένων αρχείων υποδομής οδήγησε σε μείωση κατά 30% των συμβάντων που σχετίζονται με γέφυρες σε όλο το ευρωπαϊκό σιδηροδρομικό δίκτυο. Αυτή η ουσιαστική βελτίωση υπογραμμίζει τα απτά οφέλη τέτοιων αρχείων για την ενίσχυση της ασφάλειας.
Βελτίωση Κόστους-Αποτελεσματικότητας και Βιωσιμότητα
Με τον εντοπισμό πιθανών ζητημάτων προτού καταστούν κρίσιμα, η τακτική συντήρηση και η χρήση αρχείων υποδομής αποδεικνύονται οικονομικά αποδοτικές μακροπρόθεσμα. Τα προληπτικά μέτρα δεν είναι μόνο οικονομικά συνετά, αλλά συμβάλλουν επίσης στη βιωσιμότητα αυτών των ζωτικών δομών. Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Journal of Sustainable Infrastructure (Chen et al., 2021) δείχνει πώς οι προληπτικές στρατηγικές συντήρησης γεφυρών, σε συνδυασμό με τα αρχεία υποδομής, έχουν οδηγήσει σε σημαντική εξοικονόμηση κόστους και μειωμένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα σε μεγάλα αστικά κέντρα όπως το Λονδίνο.
Συμπερασματικά
Οι αρχές που συζητούνται σε αυτό το άρθρο έχουν υιοθετηθεί από τις τοπικές αρχές των ευρωπαϊκών χωρών για την αντιμετώπιση της συντήρησης γεφυρών και κρίσιμων έργων υποδομής στον αστικό ιστό και της πρόληψης έναντι φυσικών καταστροφών όπως οι πλημμύρες. Οι τοπικές κυβερνήσεις σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες έχουν καταστήσει συνήθη πρακτική τη διεξαγωγή αξιολογήσεων μετά την καταστροφή και τη θέσπιση αυστηρών πρωτοκόλλων συντήρησης. Χώρες όπως η Ολλανδία και η Γερμανία αποτελούν κορυφαία παραδείγματα αυτής της στρατηγικής, με τις καθιερωμένες ομάδες αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης και τα τακτικά ενημερωμένα αρχεία υποδομής. Αυτές οι μέθοδοι έχουν μελετηθεί και επαινεθεί από τον Οργανισμό Σιδηροδρόμων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ERA) και την Ευρωπαϊκή Ένωση Γεφυρών (EBA), αποδεικνύοντας την αξία τους στη βελτίωση της ασφάλειας και στη μείωση των διακοπών στα δίκτυα μεταφορών σε κρίσιμες στιγμές. Στον απόηχο της πρόσφατης πλημμύρας στα Τρίκαλα, είναι σαφές ότι ο ρόλος των μηχανικών στη συντήρηση και την πρόληψη των γεφυρών δεν μπορεί να υπερεκτιμηθεί. Πέρα από τις άμεσες αξιολογήσεις μετά την καταστροφή, η δημιουργία και η τακτική ενημέρωση των αρχείων υποδομής από τις τοπικές αρχές είναι ένα σημαντικό βήμα προς τη διασφάλιση της ασφάλειας και της μακροζωίας αυτών των βασικών συγκοινωνιακών συνδέσεων. Αυτή η προληπτική προσέγγιση όχι μόνο ενισχύει την ασφάλεια, αλλά αποδεικνύεται επίσης μια συνετή οικονομική επένδυση μακροπρόθεσμα. Καθώς τα Τρίκαλα ανοικοδομούν και ενισχύουν τις υποδομές τους, τα διδάγματα που αντλήθηκαν εδώ μπορούν να χρησιμεύσουν ως πρότυπο για ανθεκτική και βιώσιμη διαχείριση γεφυρών παγκοσμίως, υποστηριζόμενη από έναν αυξανόμενο όγκο έρευνας και επιτυχημένων πρακτικών από όλο τον κόσμο.
Ενδεικτική Βιβλιογραφία
- Smith, J. et al. (2018). “Post-Flood Bridge Inspection and Assessment: A Case Study Approach.” Journal of Infrastructure Systems.
- van der Weide, T. et al. (2020). “Proactive Infrastructure Maintenance: A Case Study in the Netherlands.” International Journal of Bridge Engineering.
- European Union Agency for Railways (ERA) (2019). “Enhancing Rail Bridge Safety Through Comprehensive Infrastructure Records.”
- Chen, L. et al. (2021). “Sustainability Assessment of Proactive Bridge Maintenance Strategies in Urban Areas.” Journal of Sustainable Infrastructure.