Στη “μεταμνημονιακή εποχή”

  Του Αποστόλη Β. Παππά

Δημοτικού Συμβούλου-   Δήμου Τρικκαίων

 

Το έτος 1897, με τη λήξη του ατυχούς Ελληνοτουρκικού πολέμου, που ευτυχώς δεν συνοδεύθηκε με κάποια γεωγραφική απώλεια πλην της παλαιάς Κουτσούφλιανης ,χάρις κυρίως στην Αγγλογαλλική παρέμβαση, η χώρα εξαντλημένη οικονομικά και μη δυνάμενη να καταβάλει τις πολεμικές αποζημιώσεις που της καταλογίσθηκαν ως αντιστάθμισμα για την αποχώρηση των Οθωμανών από τις καταληφθείσες υπό αυτών περιοχές της Θεσσαλίας και Ηπείρου , προσφεύγει σε διεθνή δανεισμό. Είχε προηγηθεί βεβαίως το ΄΄Δυστυχώς επτωχεύσαμεν΄΄ενώπιον της Βουλής το έτος 1893 από τον τότε πρωθυπουργό Χαρίλαο Τρικούπη. Τότε ,επιβλήθηκε μερικός έλεγχος από τους πιστωτές , που ήταν τυπικός και όχι ουσιαστικός χωρίς δυνατότητα παρέμβασης στα Δημόσια οικονομικά. Τώρα όμως τα πράγματα ήταν διαφορετικά. Πέντε μήνες διήρκησαν οι διαπραγματεύσεις με τις πιστώτριες χώρες (Γαλλία, Αγγλία ,Αυστρία, Γερμανία, Ρωσία Ιταλία),από τον Οκτώβριο του 1897 μέχρι τον Φεβρουάριο του 1898,για τη χορήγηση δανείου ύψους 151,3 εκατ.φράγκων.

Η κυβέρνηση Ζαΐμη με την ψήφιση του νόμου ΒΦΙΘ/23-2-1898 ,δέχεται την εγκατάσταση στη χώρα μας της Διεθνούς Οικονομικής Επιτροπής. Για την εδώ διαμονή της  αναγείρεται ολοκαίνουργο κτήριο ,αυτό στο οποίο σήμερα στεγάζεται η Προεδρία της Δημοκρατίας. Οι όροι σκληροί.

Στη ΔΟΕ  αποδίδονται για την εξυπηρέτηση του χρέους το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων από τα μονοπώλια αλατιού, πετρελαίου, σπίρτων, τραπουλόχαρτων, τσιγαρόχαρτων, σμυρίδας Νάξου, φόρου καπνού, τα τέλη χαρτοσήμου, και οι δασμοί του Τελωνείου Πειραιώς.

Αυτές οι πηγές αποτελούσαν τότε τον βασικότερο οικονομικό  αιμοδότη των Δημοσίων Εσόδων. Ο Διεθνής Οικονομικός Έλεγχος διήρκεσε από το 1898 μέχρι το 1978, οπότε και έπαψε να υφίσταται με την κοινή αποδοχή των συμβαλλομένων.

Βέβαια , δεν ήταν της ίδιας  εντάσεως  καθ’ όλο αυτό το διάστημα . Ασφυκτικός στην αρχή , αυστηρός στη συνέχεια, ηπιότερος αργότερα, και εντελώς τυπικός τις τελευταίες δεκαετίες. Τυπικά όμως ,η επιτροπεία διήρκεσε ογδόντα ολόκληρα χρόνια.

Η μικρή αυτή ιστορική περιήγηση στο παρελθόν έγινε για να μας υπενθυμίσει πόσο δύσκολη και πόσο χρονοβόρος είναι η διαδικασία απένταξης και απεγκλωβισμού ,από ένα δαιδαλώδες καθεστώς δεσμεύσεων. Γιατί , η συμπεριφορά μας δείχνει ,ότι μάλλον είμαστε νυχτωμένοι και έτοιμοι ν’ απασφαλίσουμε.

Αμφιβάλλω , αν υπάρχει έστω κι ένας Έλληνας , που να έχει πλήρη επίγνωση των  υποχρεώσεων και των δεσμεύσεων που έχουν αναληφθεί και που περιγράφονται με σαφήνεια στις χιλιάδες σελίδες των τριών μνημονίων. Υποχρεώσεις  και δεσμεύσεις που αν τηρηθούν στο ακέραιο ,εκτός και αν κάποια στιγμή λόγω καλής συμπεριφοράς μας δοθεί χάρη , θα πρέπει να περάσουν πολλές δεκαετίες για να εκπληρωθούν. Εάν απαιτηθεί τα συμφωνηθέντα να υλοποιηθούν κατά γράμμα ,τότε το χρονοδιάγραμμα εξόδου από την επιτροπεία όχι τον Αύγουστο του 2018 δεν θα επέλθει , αλλά πολύ φοβούμαι ούτε τον Αύγουστο του 2048. Θα πρέπει επίσης να έχουμε υπόψη , ότι τα μνημόνια δεν αστειεύονται. Είναι διακρατικές συμβάσεις περιβεβλημένες με όλους τους τύπους του διεθνούς δικαίου. Υπ’ αυτή  την έννοια λοιπόν ,ούτε μπορούν να αγνοηθούν ,ούτε να καταπατηθούν , ούτε να απενεργοποιηθούν μονομερώς. Σεισάχθεια εδώ  δεν  χωράνε, τουλάχιστον   χωρίς  τη συγκατάθεση των αντισυμβαλλομένων.

Εάν κάποιος επιχειρήσει κάτι από τα παραπάνω , είναι εκ προοιμίου βέβαιον , ότι οδηγεί τη χώρα στο τέλειο οικονομικό απαγχονισμό, και ο ίδιος βεβαίως θα έχει διαπράξει ένα εκ προμελέτης έγκλημα.

Αφού λοιπόν κάπως έτσι έχουν τα πράγματα , τότε γιατί αυτές οι διθυραμβικές εξαγγελίες ,ότι τον Αύγουστο του 2018 τελειώνουμε με τα μνημόνια;

Ουδέν αναληθέστερον  τούτου. Το ότι τον ερχόμενο  Αύγουστο δεν θα μπούμε στη διαδικασία υπογραφής ενός τέταρτου μνημονίου , δεν σημαίνει σε καμμία των περιπτώσεων ότι ξεμπλέκουμε μ’ αυτά.

Τι θα γίνει δηλαδή ,θα πάψει να υφίσταται η υποχρέωσή μας για πρωτογενή πλεονάσματα για κάμποσες  ακόμη δεκαετίες;

Θα πάψει ξαφνικά να ισχύει η εκχώρηση της δημόσιας περιουσίας για 99 χρόνια στο Υπερταμείο ,το οποίο ελέγχεται από τους πιστωτές;

Θα  αναιρεθεί μήπως το προνομοθετημένο πακέτο που προβλέπει περικοπή συντάξεων και μείωση του αφιρολόγητου;

Αυτά , είναι ΄΄χαραγμένα στην πέτρα΄΄ ισχυρίζονται οι θεσμοί.

Ή μήπως θα ακυρωθούν εν μια νυκτί οι πλείστες άλλες υποχρεώσεις, ων ουκ έστιν αριθμός , που είναι καταγεγραμμένες στις μνημονιακές δέλτους;

Προφανώς όχι. Άρα , για ποια απεμπλοκή μιλάμε; Όποιος υποστηρίζει το τέλος των μνημονίων , ή είναι αφελής και κινείται στο χώρο της ουτοπίας ή συνειδητά παραπλανεί. Προσωπικά  , πιστεύω  ότι συμβαίνει το δεύτερο, γιατί αυτοί που το υποστηρίζουν δεν μου φαίνονται για αφελείς. Το αντίθετο μάλιστα. Μαέστροι της  πολιτικαντολογίας είναι. Η πραγματικότητα όμως είναι αδυσώπητη. Μετά τον Αύγουστο του 2018 η οικονομία θα βρεθεί σ΄ ένα τελείως διαφορετικό οικονομικό περιβάλλον. Πολύ δύσκολο , και η αλήθεια είναι ότι θα δοκιμασθεί .Και θα δοκιμασθεί σκληρά.

Χρέος  της πολιτικής ηγεσίας και δη της κυβερνώσας είναι να προετοιμάσουν την κοινωνία για τη δυσκολία του εγχειρήματος , και όχι να καλλιεργούν κλίμα ευφορίας. Σήμερα , η οικονομία μας λειτουργεί υπό  θερμοκηπιακές συνθήκες . Ο προστατευτικός θώρακας της Ε.Ε είναι αυτός που της επιτρέπει να δανείζεται με επιτόκιο 1% για να αποπληρώνει τις διεθνείς οικονομικές υποχρεώσεις και όχι μόνον.

Τι θα συμβεί , όταν ξαφνικά αυτή η αποσυνάγωγος βρεθεί χωρίς μηχανική υποστήριξη  στον αφιλόξενο και ανελέητο χώρο των αγορών , και υποχρεωθεί  να δανείζεται με επιτόκιο 3,4,5% ίσως και παραπάνω;

Ζητάμε καθαρή έξοδο, χωρίς την ύπαρξη μιας προληπτικής πιστοληπτικής γραμμής. Σίγουρα το πρώτο είναι και προτιμότερο και καλύτερο. Θα αντέξουμε όμως μια αποδιασωλήνωση μια και έξω;

Όταν μας αφαιρεθούν οι μάσκες οξυγόνου , θα συνεχίσουμε να αναπνέουμε κανονικά στο οικονομικά αποοξυγονοποιημένο περιβάλλον που θα βρεθούμε; Δύσκολα  ερωτήματα και εξίσου δύσκολες και οι απαντήσεις. Η ζωή και η ιστορία όμως έχουν δείξει , ότι οι βίαιοι απογαλακτισμοί και οι γρήγορες απεξαρτήσεις σε ελάχιστες περιπτώσεις αποδίδουν . Στις περισσότερες  , οδηγούν σε πισωγύρισμα.

Η έξοδος από τα μνημόνια περνά μέσα από ένα  οικονομικά ναρκοθετημένο πεδίο , και για να το διαβείς απαιτούνται προσεκτικοί και επιτήδιοι ναρκαλιευτικοί χειρισμοί. Η εξουδετέρωση και της τελευταίας νάρκης θα γίνει σε πολύ μεγάλο βάθος χρόνου. Απρόσεχτες και βεβιασμένες κινήσεις , μπορεί να προκαλέσουν γενική ανάφλεξη ανά πάσα στιγμή.

Σε μια τέτοια περίπτωση , το ωστικό και θερμικό κύμα θα’ναι τέτοιας εντάσεως και εκτάσεως , που θα προκαλέσει ένα καθολικό εθνικό ολοκαύτωμα.

Όσο καλός και αν είσαι στις ακροβασίες, και όσο δεινές ταχυδακτυλουργικές ικανότητες κι αν διαθέτεις, στην οικονομία αυτά δεν έχουν εφαρμογή. Η οικονομία δεν υπακούει ούτε σε θεωρητικολογήματα ,ούτε σε ιδεολογήματα, ούτε σε ευχολόγια. Η οικονομία είναι αριθμοί , και οι αριθμοί έχουν τους δικούς τους νόμους. Για να ευημερίσουν απαιτούν ένα αίθριο περιβάλλον , με κύρια χαρακτηριστικά τη βεβαιότητα και τη σταθερότητα. Σε ασταθές και ευμετάβλητο περιβάλλον με εναλλασσόμενα χαμηλά βαρομετρικά οι αριθμοί καθεύδουν. Εν πάσει όμως περιπτώσει , για να μην υπάρξουν δυσάρεστες παλινδρομήσεις μετά τη λήξη του προγράμματος τον ερχόμενο Αύγουστο , θα πρέπει να προετοιμασθούν κατάλληλα τόσο η πολιτική ηγεσία όσο και η κοινωνία . Θα πρέπει να χαμηλώσει ο πήχυς των προσδοκιών . Γι’ αυτό , μικρό καλάθι σύντροφοι.

Κανένα από τα μεγαλεία του παρελθόντος  δεν πρόκειται να αναβιώσει ,τουλάχιστον σύντομα. Στο ίδιο άνυδρο και άυγρο τοπίο θα είμαστε και τον Αύγουστο του 2018 , και τον Σεπτέμβριο του 2018 , και για πολύ μακρύ χρόνο ακόμη. Για να γίνει εύφορο ,χρειάζεται μπόλικη προσπάθεια . Βέβαια , η προσγείωση στην πραγματικότητα είναι πάντα μια δύσκολη υπόθεση. Εάν όμως ονειρευόμαστε μια επιστροφή στο παρελθόν μετά τον Αύγουστο  του 2018 , μάλλον θα έχουμε οδυνηρό ξύπνημα.

Θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε , ότι οι μέρες της Μπελ Επόκ παρήλθαν . Κάποιες αντίστοιχες , αν είναι να΄ρθουν , θάρθουν στο όχι  και τόσο κοντινό μάλλον. Πάντως, το υπόδειγμα των γενικευμένων και αλόγιστων παροχών που αποτέλεσε τον κανόνα της μεταπολιτευτικής οικονομικής πολιτικής, ξεχάστε το. Αυτό , αποτελεί πλέον μουσειακό είδος. Ας αφήσουμε λοιπόν τους πανηγυρισμούς , και ας σοβαρευτούμε. Οι πανηγυρισμοί δεν εκλαμβάνονται ως καλός οιωνός , ούτε από τους αντισυμβαλλόμενους αλλά ούτε και από τις αγορές . Απλώς γιγαντώνουν το κλίμα υποψίας και καχυποψίας που υφέρπει εις βάρος μας. Εμείς , είμαστε σε θέση να στήσουμε γλεντοκόπι στο Σύνταγμα κατά την Αυγουστιάτικη πανσέληνο του 2018 γιορτάζοντας το τέλος των μνημονίων ,σαν εκείνο του ΟΧΙ  τον Ιούλιο του 2015. Έτσι όμως , κινδυνεύουμε να μας εκλάβουν οι έξωθεν, ότι είμαστε για τα πανηγύρια.

Επίμετρο .Τα ΜΝΗΜΟΝΙΑ  και η ΕΠΟΠΤΕΙΑ ,ίσως με διαφορετική ένδυση , θα΄ναι εδώ για πολλά χρόνια ακόμη . Για να γίνουμε μια οικονομικά  ακηδεμόνευτη χώρα ,προϋποθετικός  όρος είναι  ο επανατροχιασμός της οικονομίας. Είμαστε όμως μόλις στην αρχή. Η πλήρης επαναφορά στις ράγες απαιτεί και χρόνο και προσπάθεια. Αυτή  είναι η αλήθεια. Την αλήθεια αυτή η πολιτική ηγεσία έχει χρέος  να την μεταδώσει στην κοινωνία , όσο και αν κάποιοι έχουν την αίσθηση ότι απευθύνονται σ΄έναν  σανοφάγο λαό. Βέβαια , η αλήθεια κοστίζει ,ενώ το ψέμα έχει μεγάλο περιθώριο κέρδους. Κι εδώ είναι ,που δυσκολεύουν τα πράγματα.

 Θες να μαθαίνεις πρώτος τα νέα από το TrikalaVoice.gr;