Με ιδιαίτερη χαρά λάβαμε ενημέρωση για μια σημαντική επιτυχία συμπατριώτισσάς μας στον τομέα των γραμμάτων και της επιστήμης. Πρόκειται για την Ιωάννα Παναγιώτου Μάμαλη (Johanna Panagiotou)-με καταγωγή από Αμάραντο και Καλλιρόη-, η οποία ξεχώρισε ανάμεσα σε αρκετές εκκολαπτόμενες επιστήμονες όλων των μεγάλων Φιλολογικών Σχολών του Πανεπιστημίου του Μονάχου.
Στο συμβόλαιο που υπέγραψε το Λουδοβίκειο Πανεπιστήμιο Μονάχου (LMU) με την κ. Παναγιώτου δεσμεύεται ο Φορέας να τη στηρίξει στα μετέπειτα ακαδημαϊκά της βήματα. Πρόκειται για ένα είδος υποτροφίας που φέτος δόθηκε, βάσει αυστηρών κριτηρίων, σε επιλεγμένες γυναίκες με ιδιαίτερα υψηλές ακαδημαϊκές επιδόσεις. Υπεύθυνη του προγράμματος είναι η Καθηγήτρια Prof. Dr. Annette Keck από τη Γερμανική Φιλολογία, η οποία με 5.000 φοιτήτριες και φοιτητές είναι η μεγαλύτερη παγκοσμίως Γερμανική Σχολή.
Το εν λόγω πρόγραμμα ενδυνάμωσης και προώθησης με τον τίτλο „Mentoring für Nachwuchsforscherinnen der Exzellenzinitiative“ (Καθοδήγηση νεαρών ερευνητριών με εξαιρετική επίδοση) λειτουργεί εδώ και χρόνια. Δικαίωμα συμμετοχής είχαν όμως έως τώρα Καθηγήτριες ούσες στις πρώτες βαθμίδες καθώς και μεταδιδακτορικές ερευνήτριες στη δίκαιη διαδικασία ανόδου στην ακαδημαϊκή ιεραρχία, στην κορυφή της οποίας βρίσκονται κατά 80% μόνο άνδρες. Απλώς φέτος – για πρώτη φορά – το Πανεπιστήμιο αποφάσισε να κάνει δεκτές και τις αιτήσεις υποψήφιων διδακτορικών με την «Ιωάννα μας», όπως έχει καθιερωθεί στους κόλπους της ελληνικής παροικίας του Μονάχου, να „κάνει ποδαρικό“ ως μοναδική υποψήφια διδάκτορας από το τμήμα Αμερικανικών και Διατλαντικών Σπουδών. Το Γραφείο Τύπου του Πανεπιστημίου έκανε ένα μεγάλο αφιέρωμα για τη μεγάλη αυτή επιτυχία. Το άρθρο, αναφερόμενο στις δέκα περίπου νεοεισαχθείσες γυναίκες των Φιλολογικών Σχολών, αρχίζει και τελειώνει με αναφορά μονάχα στην Ελληνίδα ακαδημαϊκό και τη δημοσίευση σχετικής φωτογραφίας.
Μόλις ανακοινώθηκαν τα νέα, τηλεφώνησα αμέσως στην Ιωάννα για να την συχχαρώ για την επιτυχία της και την επισκέφθηκα και στο Πανεπιστήμιο.
Η κα Ιωάννα Παναγιώτου ξεκίνησε τις σπουδές της το 1999, έχοντας σπουδάσει σε πολλές Σχολές των Θεωρητικών Σπουδών (Επικοινωνία, Ψυχολογία, Γερμανική και Ελληνική Φιλολογία, Κοινωνική Ανθρωπολογία) για να καταλήξει το 2018 στο Τμήμα Πολιτισμικής Ιστορίας του Αμερικάνικου Ινστιτούτου στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου. Εκεί εξειδικεύτηκε στις διεθνείς βιογραφίες γυναικών που πρωτοστάτησαν στα πολιτικά δρώμενα στις αρχές του Ψυχρού Πολέμου. Το αντικείμενο της ιστορικής και κοινωνικής μελέτης είναι η διαμόρφωση μεταπολεμικών σχέσεων εξουσίας καθώς και η επούλωση προσωπικών, συλλογικών και διαγενεακών τραυμάτων. Η έρευνα διεξάγεται στην Ουάσιγκτον, τη Μόσχα, το Βερολίνο, την Αθήνα και το Βουκουρέστι. Οι καθηγητές που εποπτεύουν τη διατριβή της και την πρότειναν είναι από τα ηχηρά ονόματα των Αμερικανικών Σπουδών και της Γερμανικής Φιλολογίας/Βιογραφίας (Prof. Dr. Michael Hochgeschwender και Prof. Dr. Sven Hanuschek). Το διδακτορικό, αφού υποβληθεί προς έγκριση στο Πανεπιστήμιο, θα κυκλοφορήσει το 2023 ως βιβλίο από τον έγκριτο επιστημονικό εκδοτικό οίκο Büchner, όπου η κα Παναγιώτου Μάμαλη είναι εκδότρια μιας σπουδαίας σειράς βιογραφικών ερευνών.
Αξίζει ν’ αναφερθεί ότι με το ξέσπασμα της ελληνικής/ευρωπαϊκής κρίσης το 2010, η διακεκριμένη ερευνήτρια αποφάσισε ν’ αφοσιωθεί σε υψηλού επιπέδου εκδοτικές και λογοτεχνικές δράσεις προβολής του πολιτισμικού πλούτου της Ελλάδος αλλά και της ενίσχυσης των ελληνογερμανικών σχέσεων και των διαπολιτισμικών ευκαιριών ενόψει των παγκοσμίων αλλαγών. Με τις έρευνές της η φιλομαθής Ελληνίδα ήδη έχει κάνει αίσθηση, εκτός από την Ελλάδα και τη Γερμανία, στην Κύπρο, τη Βουλγαρία, τη Δυτική Αφρική, ενώ τα νέα του Πανεπιστημίου μεταφράστηκαν στα αγγλικά και ταξίδεψαν έως την Ινδία! Παραπομπή: indiaeducationdiary.in/lmu-
Με την Ιωάννα έχω αρκετά κοινά σημεία, ενώ μας συνδέει μια αληθινή φιλία πολλών ετών. Πρωτοήρθα ως ιερέας στον Ιερό Ναό των Αγίων Πάντων τον Σεπτέμβριο του 1982, όταν η Ιωάννα ελάμβανε ως νήπιο από τα χέρια μου τη Θεία Κοινωνία. Έπειτα υπήρξε μαθήτριά μου στο Λύκειο. Το 1998 η Ιωάννα απέσπασε δύο απανωτές διακρίσεις: εκπροσώπησε το 2ο Λύκειο του Μονάχου στη Βουλή των Εφήβων της Ελληνικής Βουλής και βραβεύτηκε σε Παγκόσμιο Διαγωνισμό Λογοτεχνίας για το έργο του Νίκου Καζαντζάκη. Υπήρξε συνοδοιπόρος μου σε πολλές δραστηριότητες προβολής της Ελλάδος, αλλά και σε αντιρατσιστικές εκδηλώσεις. Συνυπήρξαμε στην Ελληνοβαυαρική Πολιτιστική Ημέρα, αλλά και σε πληθώρα προγραμμάτων της Ιωάννας, όπως π.χ. το Christmas for Αll, όπου εορτάσαμε Χριστούγεννα με φίλους και γνωστούς διαφόρων θρησκευτικών πεποιθήσεων και ψάλλαμε τα κάλαντα μέσα από μία ξύλινη βάρκα που μεταφέρθηκε από Ελλάδα και στήθηκε σε αθλητικό κέντρο στο Μόναχο. Αξέχαστο θα μου μείνει και το „Λογοτεχνικό Καφενείο“ με καλεσμένους σπουδαίους συγγραφείς όπως τη μοναδική Άλκη Ζέη. Όλα τα έργα της Ιωάννας, παιδί απλών εργατών πρώτης και δεύτερης γενιάς μεταναστών, γνώρισαν εξαιρετική επιτυχία. Αυτό συνέβη όχι μόνο με τα πολιτισμικά, αλλά και τα εκδοτικά, εφόσον τα περιοδικά που επιμελήθηκε, Drachme, ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ, Ethno News και το βιβλίο „Δικαίωμα στη μνήμη-Recht auf Erinnerung“ κοσμούν πλέον τις μεγάλες βιβλιοθήκες της Γερμανίας καθώς και το Μουσείο του Μονάχου (Münchner Stadtmuseum). Μετά την ολοκλήρωση των επιτυχημένων προγραμμάτων, η εκδότρια συνέχισε στο Πανεπιστήμιο, τις δημοσιεύσεις σε επιστημονικά έντυπα, τις ομιλίες ως ειδικός σε θέματα (μεταξύ άλλων) Φεμινισμού αλλά και ακαδημαϊκές δράσεις στο Προεδρείο δύο Επιστημονικών Εταιριών και… αριστεύει!
Τα αριστεία, ωστόσο, δεν δύνανται να μεταβάλλουν την ελεγχόμενη χαρά της υποψήφιας διδάκτoρος, η οποία παραμένει συγκρατημένα ενθουσιώδης, εφόσον οι θέσεις στο Πανεπιστήμιο – παρά τα προγράμματα που «τρέχουν» – παραμένουν ελάχιστες. Ελάχιστες είναι και οι πιθανότητες άμεσης μετάβασης στις Ηνωμένες Πολιτείες, που παραμένει μέγας στόχος, εφόσον ζει μόνιμα στη Γερμανία με το σύζυγό της, τον μάχιμο και αγαπητό στην παροικία μας Ιατρό-Ογκολόγο Δρ. Θανάση Μπαγκατζούνη, και τα τρία της παιδιά.
Γι’ αυτό και παράλληλα κάνει αποφασιστικά βήματα και στις εφαρμοσμένες επιστήμες και τον τομέα της Δια Βίου μάθησης διδάσκοντας σε εργαζόμενες ενήλικες. Προσφάτως ανέλαβε, παράλληλα με τα μαθήματα σε δύο Λαϊκά Πανεπιστήμια της Βαυαρίας, τη διεύθυνση σπουδών στην Ακαδημία AFI, όπου διδάσκει την αξία των Βιογραφικών Αφηγήσεων σε νοσοκόμες που δουλεύουν σε γηροκομεία με ανθρώπους που πάσχουν από άνοια.
Η ιστορία της Ιωάννας είναι σπουδαία αντιπροσωπευτική ιστορία αρκετών Ομογενών – κυρίως γυναικών – που συνήθως παραμένουν στην αφάνεια, ενώ επιτελούν ένα θαυμάσιο έργο. Είναι επίσης σπουδαίο να βλέπει κανείς πώς εξελίσσονται ολόκληρες γενιές που κάποτε μετανάστευσαν από την Ελλάδα ώστε να ριζώσουν αργότερα στη Γερμανία, όπου τους δόθηκαν σπουδαίες ευκαιρίες εξέλιξης και πραγμάτωσης των στόχων τους.
Το 1962, η «αγράμματη» Σοφία Ζώβληκα, γιαγιά της Ιωάννας, υπέγραφε ως ανειδίκευτη εργατική μετανάστρια συμβόλαιο με Βαυαρικό εργοστάσιο πορσελάνης βάζοντας έναν απλό σταυρό. 60 χρόνια μετά, το 2022, η εγγονή της κυρά Σοφίας, η Ιωάννα Παναγιώτου-Μάμαλη, υπογράφει ως επιστήμονας υψηλών προδιαγραφών συμβόλαιο με Βαυαρικό Πανεπιστήμιο βάζοντας το δικό της στίγμα στις Κοινωνικές και Ανθρωπιστικές ακαδημαΪκές Σπουδές.
Πρωτοπρεσβύτερος Απόστολος Μαλαμούσης
