Συνέντευξη του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστα Σκρέκα, στη «Ναυτεμπορική» και τη δημοσιογράφο Λαλέλα Χρυσανθοπούλου.
Η κυβέρνηση έχει δώσει 1,7 δισ. ευρώ το πεντάμηνo Σεπτεμβρίου 2021-Ιανουαρίου 2022 για να στηρίξει νοικοκυριά, επιχειρήσεις και επαγγελματίες έναντι της ενεργειακής κρίσης. Ποιο είναι το επόμενο βήμα μετά το τελευταίο «πακέτο» μέτρων 400 εκατ. ευρώ για τον τρέχοντα μήνα; Τι να περιμένουμε τον Φεβρουάριο και τους επόμενους μήνες;
Η Κυβέρνηση έχει αποδείξει ότι για όσο διαρκεί αυτή η πρωτοφανής διεθνής ενεργειακή κρίση, δεν θα αφήσει χωρίς προστασία τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Η Ελλάδα ήταν από τις πρώτες χώρες στην Ευρώπη που έλαβε μέτρα για την αντιστάθμιση των επιπτώσεων από τις μεγάλες ανατιμήσεις στο κόστος ενέργειας. Με το νέο πακέτο μέτρων ύψους 395 εκατ. ευρώ που ανακοινώσαμε πριν από μερικές ημέρες, στηρίζουμε τη συντριπτική πλειονότητα των νοικοκυριών και όλες τις επιχειρήσεις και τον τρέχοντα μήνα. Όπως έχουμε διαμηνύσει ξεκάθαρα, η στήριξη των νοικοκυριών θα συνεχιστεί μέχρι να αποκλιμακωθούν οι υψηλές τιμές στις διεθνείς αγορές. Τα μέτρα θα αξιολογούνται κάθε μήνα και η επιδότηση τόσο στα νοικοκυριά, όσο και στις επιχειρήσεις θα προσαρμόζεται ανάλογα με τη διακύμανση των τιμών. Για τη στήριξη των οικιακών καταναλωτών φυσικού αερίου, θα συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε στενά με τη ΔΕΠΑ Εμπορίας, προκειμένου να συνεχιστούν οι εκπτώσεις που προσφέρει και μέσα στο 2022 εφόσον κριθεί αναγκαίο.
Πώς αξιολογείτε τις μέχρι τώρα πρωτοβουλίες που έχουν αναληφθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την ενεργειακή κρίση;
Η ενεργειακή κρίση πλήττει με σφοδρότητα όλα τα ευρωπαϊκά κράτη ανεξαιρέτως. Το κόστος για τους Ευρωπαίους καταναλωτές από αυτό το πρωτοφανές ράλι τιμών στην ενέργει μπορεί να υπερβεί ακόμα και τα 350 δισ. ευρώ. Αυτή η εκρηκτική κατάσταση επιβάλλει την ανάληψη πρωτοβουλιών σε κεντρικό ευρωπαϊκό επίπεδο για τη στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Δυστυχώς, μέχρι σήμερα τα μέτρα που έχουν ανακοινωθεί από την Ε.Ε. δεν ανταποκρίνονται στην κρισιμότητα της κατάστασης. Από την πρώτη στιγμή που ξέσπασε η κρίση στις διεθνείς αγορές ενέργειας, η Ελλάδα πρότεινε τη σύσταση ενός μηχανισμού προστασίας των Ευρωπαίων καταναλωτών, αξιοποιώντας τα έσοδα από τα δικαιώματα εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Στο Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας τον περασμένο Δεκέμβριο, με τους ομολόγους μου από τη Γαλλία, την Ισπανία, την Ιταλία και τη Ρουμανία καταθέσαμε κοινή πρόταση για τη μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου. Στο τελευταίο Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας ζήτησα από τους ομολόγους μου να δημιουργήσουμε ένα ταμείο για τη στήριξη των ευάλωτων νοικοκυριών και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Στο ταμείο αυτό μπορούμε να διαθέσουμε έως και 100 δισ. ευρώ από δημοπρασίες δικαιωμάτων άνθρακα που σήμερα βρίσκονται στο Αποθεματικό Σταθεροποίησης της Αγοράς (Market Stability Reserve). Θα συνεχίσουμε να υποβάλλουμε τις προτάσεις μας και στα επόμενα Συμβούλια Υπουργών, τα οποία θα διεξαχθούν για τους επόμενες έξι μήνες υπό γαλλική προεδρία, μέχρι να εισακουσθούν.
Πώς σχολιάζετε την ευρωπαϊκή πρόταση για την «ταξινομία» των επενδύσεων; Την θεωρείτε υποστηρικτική για τις σχεδιαζόμενες επενδύσεις φυσικού αερίου στην Ελλάδα;
Η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τα κριτήρια ένταξης των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο στον κανονισμό ταξινόμησης, χρήζει περαιτέρω βελτιώσεων. Η θέση μας είναι ότι το φυσικό αέριο είναι απαραίτητο για την πράσινη μετάβαση, δεδομένου ότι ως καύσιμο γέφυρα εξασφαλίζει την επάρκεια εφοδιασμού και την ευστάθεια του ηλεκτρικού συστήματος. Τα νέα έργα φυσικού αερίου θα πρέπει να μπορούν να χρηματοδοτούνται υπό προϋποθέσεις και πάντα σύμφωνα με το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα που εγκρίνεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Άλλωστε, ο ρόλος του φυσικού αερίου ως μεταβατικού καυσίμου στην ενεργειακή μετάβαση θα είναι ακόμα πιο κρίσιμος τα επόμενα χρόνια λόγω της απολιγνιτοποίησης της ηλεκτροπαραγωγής.
Κύριε Υπουργέ, πότε αναμένεται να κατατεθεί το «ενεργειακό πολυνομοσχέδιο» για ΑΠΕ, θαλάσσια αιολικά και αποθήκευση, με δεδομένο το φλογερό επενδυτικό ενδιαφέρον από Ελλάδα και εξωτερικό και για τους τρεις αυτούς κλάδους;
Μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2022 θα τεθούν σε δημόσια διαβούλευση δύο νέες νομοθετικές πρωτοβουλίες για την επιτάχυνση των επενδύσεων σε ΑΠΕ. Το πρώτο νομοσχέδιο αφορά στην περαιτέρω απλοποίηση της αδειοδοτικής διαδικασίας και τη δημιουργία, για πρώτη φορά, ολοκληρωμένου πλαισίου για την ανάπτυξη έργων αποθήκευσης ενέργειας. Με το δεύτερο σχέδιο νόμου διαμορφώνουμε το θεσμικό πλαίσιο για την κατασκευή και λειτουργία υπεράκτιων αιολικών σταθμών. Βελτιώνουμε τις επενδυτικές προοπτικές της χώρας, μειώνοντας την αδειοδοτική διαδικασία από 5 χρόνια που είναι τώρα σε μόλις 14 μήνες. Όλες οι ενέργειες για την απόκτηση άδειας θα διενεργούνται ψηφιακά, ενώ τα δικαιολογητικά μειώνονται από 91 σε 54. Παράλληλα, δημιουργούμε ολοκληρωμένο πλαίσιο για την ανάπτυξη αποθηκών ενέργειας ισχύος 1,5 – 2 GW και θαλάσσιων αιολικών πάρκων 2 GW έως το 2030. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές είναι καθοριστικές για τον διπλασιασμό της εγκατεστημένης ισχύος από μονάδες ΑΠΕ, σε 20 GW έως το τέλος της δεκαετίας. Η αξιοποίηση του πλούσιου αιολικού και ηλιακού δυναμικού της χώρας αποτελεί βασική προτεραιότητά μας στο πλαίσιο της πράσινης μετάβασης. Ο σχεδιασμός μας έχει προσελκύσει έντονο ενδιαφέρον από μεγάλους ομίλους που δραστηριοποιούνται διεθνώς στον ενεργειακό τομέα.
Πριν από έναν περίπου χρόνο, μετά την Μήδεια και τα μεγάλα προβλήματα που προκάλεσε εξαγγείλατε ένα πρόγραμμα υπογείωσης καλωδίων του ΔΕΔΔΗΕ για να ενισχυθεί η ανθεκτικότητα του δικτύου. Προ ημερών η χιονοκαταιγίδα «Ελπίς» προκάλεσε πάλι σημαντικά προβλήματα ηλεκτροδότησης. Πως εξελίσσεται το πρόγραμμα υπογείωσης;
Οι εργασίες υπογείωσης του δικτύου διανομής ηλεκτρικής ενέργειας είναι σε εξέλιξη σε πολλές περιοχές της χώρας. Τα έργα εκτελούνται κατά προτεραιότητα, σε περιοχές με δασικές εκτάσεις στις οποίες ο κίνδυνος εκδήλωσης βλαβών και πυρκαγιών είναι μεγαλύτερος. Το 2021 ξεκίνησαν στην Αττική 70 έργα σε πάνω από 25 περιοχές, με συνολικό προϋπολογισμό 18,5 εκατ. ευρώ, για την υπογείωση περισσότερων από 200 χιλιομέτρων εναερίου δικτύου Μέσης και Χαμηλής τάσης. Σε αρκετές περιοχές τα έργα έχουν ήδη ολοκληρωθεί, όπως στο Τατόι, τους Θρακομακεδόνες και τον Ωρωπό, οι οποίες υπέστησαν πλήγμα από τις μεγάλες πυρκαγιές του περασμένου Αυγούστου. Παράλληλα, σε εξέλιξη είναι έργα στις Κυκλάδες, τα Δωδεκάνησα, την Κρήτη και την Πελοπόννησο για την υπογείωση εναερίου δικτύου συνολικού μήκους 120 χιλιομέτρων, προϋπολογισμού 16,5 εκατ. ευρώ. Ο προγραμματισμός του ΔΕΔΔΗΕ για το 2022 προβλέπει επενδύσεις ύψους 100 εκατ. ευρώ για την υπογείωση 1.000 χιλιομέτρων δικτύου πανελλαδικά. Το 2023 οι επενδύσεις θα αυξηθούν σε 150 εκατ. ευρώ για την υπογείωση 1.500 χιλιομέτρων δικτύου σε όλη τη χώρα. Τα έργα υπογειώσεων που θα γίνουν την επόμενη τετραετία θα χρηματοδοτηθούν και από το Ταμείο Ανθεκτικότητας και Ανάκαμψης με 60 εκατ. ευρώ, τα οποία θα κινητοποιήσουν συνολικά κεφάλαια ύψους 133 εκατ. ευρώ.
Εξαγγείλατε προ ημερών πρόγραμμα απόσυρσης παλιών οικιακών συσκευών στο πλαίσιο των δράσεων για αύξηση της ενεργειακής εξοικονόμησης και αποδοτικότητας. Πότε αναμένεται να λειτουργήσει και πώς;
Μέσα στο πρώτο εξάμηνο του χρόνου θα αρχίσει η επιδότηση για την απόσυρση των παλιών ηλεκτρικών ενεργοβόρων συσκευών, με έμφαση στην αντικατάσταση κλιματιστικών και ψυγείων. Οι συσκευές αυτές δημιουργούν τα μεγαλύτερα φορτία κατανάλωσης και ασκούν πίεση στο ηλεκτρικό σύστημα. Τα ψυγεία λειτουργούν σε μόνιμη βάση, ενώ τα κλιματιστικά ανάβουν ταυτόχρονα σε ημέρες με υψηλές θερμοκρασίες το καλοκαίρι. Το επόμενο διάστημα θα ανακοινώσουμε τις λεπτομέρειες του νέου προγράμματος το οποίο θα συμβάλλει στη μείωση των λογαριασμών ηλεκτρικής ενέργειας για τα νοικοκυριά. Αυτό θα το πετύχουν με την απόκτηση νέων ηλεκτρικών συσκευών που είναι ενεργειακά αποδοτικότερες, καλύπτοντας τις ίδιες ανάγκες με αισθητά χαμηλότερη κατανάλωση και κόστος. Δικαιούχοι του προγράμματος θα είναι όλα τα νοικοκυριά, ενώ βασική προϋπόθεση για την υπαγωγή στο νέο πρόγραμμα είναι η ανακύκλωση των παλιών συσκευών.
Τι θα γίνει με το νέο «Εξοικονομώ»; Πότε θα «τρέξει» το ΗΛΕΚΤΡΑ για τα δημόσια κτίρια και το «Εξοικονομώ» για τις επιχειρήσεις και με ποια χαρακτηριστικά;
Η διαδικασία υποβολής αιτήσεων στο «Εξοικονομώ 2021» για την ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών συνεχίζεται, με το ενδιαφέρον των πολιτών να είναι ιδιαίτερα αυξημένο. Για τον λόγο αυτόν, μάλιστα, λαμβάνοντας υπόψη και τις έκτακτες συνθήκες στη δημόσια διοίκηση που προκλήθηκαν από τα έντονα καιρικά φαινόμενα της περασμένης εβδομάδας και τη μετάλλαξη Όμικρον του κορονοϊού παρατείναμε την καταληκτική προθεσμία -που έληγε σήμερα- έως τις 15 Φεβρουαρίου. Το καλοκαίρι αναμένεται να ξεκινήσει το «Εξοικονομώ» για την ενεργειακή αναβάθμιση επιχειρήσεων. Το πρόγραμμα θα χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας με 450 εκατ. ευρώ, ενώ συνολικά θα κινητοποιηθούν κεφάλαια πάνω από 900 εκατ. ευρώ. Ξεχωριστός προϋπολογισμός ύψους 100 εκατ. ευρώ θα υπάρξει για τις τουριστικές επιχειρήσεις που έχουν υποστεί μεγάλο πλήγμα από τις επιπτώσεις της πανδημίας. Στην αξιολόγηση των αιτήσεων στο νέο πρόγραμμα θα ληφθούν υπόψη και οι βαθμοημέρες, δηλαδή οι μέρες ψύχους και υπερβολικής ζέστης, στα πρότυπα του «Εξοικονομώ 2021» για τα νοικοκυριά. Επίσης, το πρώτο εξάμηνο του 2022 θα ξεκινήσει και το πρόγραμμα «ΗΛΕΚΤΡΑ», συνολικού προϋπολογισμού 670 εκατ. ευρώ, για την ενεργειακή αναβάθμιση κτηρίων του δημόσιου τομέα. Τα κεφάλαια θα προέλθουν από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Την επόμενη πενταετία θα υλοποιήσουμε το μεγαλύτερο πρόγραμμα ενεργειακής αναβάθμισης κτηρίων στην ιστορία της χώρας. Για τον σκοπό αυτόν θα κινητοποιήσουμε πάνω από 4 δισ. ευρώ.