Πολλοί Ελληνες βεβαίως έχουν ταξιδέψει στην Κύπρο και ένα ταξιδιωτικό επιπλέον άρθρο γι΄αυτήν ίσως θα ήταν περιττολογία. Παρ’όλα αυτά όμως ο γράφων αισθάνεται την ανάγκη γράφοντας ένα σημείωμα για το ταξίδι του αυτό να αποτίσει φόρο τιμής για την αδελφή Κύπρο, το ελληνικό κράτος της ανατολικής Μεσογείου, χωρίς το οποίο η Ελλάς θα ήταν ανάπηρη και χωρίς μέλλον.
Ο γράφων ευρέθη εκεί με την ευκαιρία της τελετής απονομής μεταπτυχιακών τίτλων σπουδών 383 ατόμων από το ιδιωτικό Πανεπιστήμιο Κύπρου, ένα εκ των οποίων ήταν και η θυγάτηρ του. Πολλοί Ελλαδίτες παρευρεθήκαμε σε ένα υπέροχο θέαμα, τέλεια σκηνοθετημένο πάνω σε αγγλικά και αμερικανικά πανεπιστημιακά πρότυπα με καθηγητές και αποφοίτους ντυμένους με τηβένους και με αξιολογώτατους ομιλητές, εις εκ των οποίων ήταν και ο καθηγητής Νικηφόρος Διαμαντούρος, ο οποίος εξέφρασε την λύπη του (όπως και όλοι οι υπόλοιποι Ελλαδίτες) για την καταλυτική εις βάρος των ελληνικών πανεπιστημίων σύγκριση σε σχέση με τα κυπριακά, δημόσια και ιδιωτικά.
Το ταξίδι άρχισε την 28 Ιουνίου 2017 με την Λεμεσό, ένα από τα μεγαλύτερα λιμάνια της Μεσογείου. Η Λεμεσός αποτελεί πλέον διεθνές εμπορικό και διαμετακομιστικό κέντρο, ταχύτατα αναπτυσσόμενο, σήμα κατατεθέν του τι μπορεί να κάνει μια οικονομία που πιστεύει στον εαυτό της. Η Κύπρος έχει ήδη ξεπεράσει το σοκ από την τραπεζική κρίση, η οποία την οδήγησε σε μνημόνιο συνεργασίας και επιτήρησης με την Ευρωζώνη και έκτοτε ανακάμπτει σταθερά. Εφάρμοσε όμως όλες τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις, μείωσε τις δαπάνες του κράτους και άνοιξε την χώρα στην παγκόσμια αγορά σε βαθμό υψηλότερο του παρελθόντος. Και όλα αυτά με αγαστή ομόνοια, σπάνια για ελληνικό έθνος, πράγμα που αποδεικνύει οτι ακόμη και οι Ελληνες μπορούν να μεταρρυθμιστούν, ασχέτως του τι ισχυρίζονται οι κατ’επάγγελμα μεμψιμοιρούντες και κακομοίρηδες.
Η Λευκωσία, πόλις τόσο ζωντανή και δυναμική, παρ’όλο που είναι η τελευταία διχοτομημένη πόλις της Ευρώπης. Η Λευκωσία είναι το πολιτικό κέντρο της Κύπρου και εκεί φυλάσσεται το πνεύμα και η Ιστορία της. Η Εθνική Πινακοθήκη φιλοξενεί τα έργα των σπουδαίων Κυπρίων ζωγράφων, όπως και έργα άλλων τεραστίας αξίας καλλιτεχνών. όπως του Ελ Γκρέκο και του Ρούμπενς. Στο Αρχαιολογικό Μουσείο φυλάσσονται ευρήματα και πήλινα,ασβεστολοθικά και μαρμάρινα γλυπτά της απώτερης και κλασικής αρχαιότητος της Κύπρου που μαρτυρούν την Ιστορία και τον αξιολογώτατο ελληνικό πολιτισμό της.Είναι κρίμα που τα περισσότερα γλυπτά και λοιπά αρχαιολογικά ευρήματα της Κύπρου ευρίσκονται στην Αθήνα, στην Κων\πολη,στο Παρίσι,στην Ρώμη,στο Λονδίνο και στην Ν.Υόρκη, όπως προσωπικά διαπίστωσε ο γράφων, πράγμα που μαρτυρεί την πολιτιστική καταλήστευση που υπέστη η Κύπρος ανά τους αιώνες από τους κατακτητές της. Στο επιβλητικό Αρχιεπισκοπικό Μέγαρο φυλάσσεται η βαθειά ορθόδοξη χριστιανική παράδοση της Κύπρου, η οποία κράτησε ζωντανή την ελληνικότητα της Κύπρου στους ατελείωτους αιώνες ξένης κατοχής και η οποία έδωσε τους περισσότερους Πατριάρχες στα Πατριαρχεία της καθ’ημάς Ανατολής. Δίπλα στο Μέγαρο σε Μουσείο φυλάσσεται η μνήμη των ηρωικών αγωνιστών της ΕΟΚΑ, της πατριωτικής οργάνωσης που την δεκαετία του ’50 ανάγκασε τον βρετανικό λέοντα να αναγνωρίσει την ανεξαρτησία της Κύπρου.
Ο γράφων ως γνήσιος ταξιδευτής δεν θα μπορούσε βεβαίως να παραλείψει να επισκεφθεί και την τουρκική περιοχή της Κύπρου, την οποία η επίσημη κυπριακή και ελληνική πολιτική ονομάζει Κατεχόμενα ή ψευδοκράτος και η τουρκική πλευρά ονομάζει Τουρκική Δημοκρατία Βόρειας Κύπρου. Ασχέτως των ονομασιών και των αντιλήψεων του Διεθνούς Δικαίου, εκεί υπάρχει μια πραγματικότητα. Η πραγματικότης εκεί είναι κατ’αρχήν η διαφορά του οικονομικού επιπέδου και κατά δεύτερον η εθνική και πολιτιστική-θρησκευτική διαφορά. Παρόλον τον τουρισμό και την τουρκική οικονομική βοήθεια ο ταξιδευτής αντικρύζει στην πραγματικότητα δύο Λευκωσίες. Η τουρκική Λευκωσία(Λευκόσα) ως αρχιτεκτονική και ως σύστημα υποδομών απέχει παρασάγγας από την ελληνική αντίστοιχη. Λίγα έχουν αλλάξει από την εποχή της εισβολής, η τουρκική Λευκωσία είναι μια κανονική πόλη της Ανατολής με τα παζάρια της και με την κλασική ανατολίτικη αντίληψη που αδιαφορεί για την εξωτερική εμφάνιση των κτιρίων και δίνει έμφαση μόνο στο εσωτερικό. Ο τουρισμός βοηθά τους Τουρκοκύπριους να ξεφύγουν από το επίπεδο της φτώχειας, πλην όμως θα χρειαστούν πολλή προσπάθεια ακόμη για να φτάσουν το επίπεδο των Ελληνοκυπρίων. Στην τουρκική Λευκωσία υπάρχουν τα σπουδαιότερα μνημεία της μουσουλμανικής εποχής, όπως το Μπουγιούκ(μεγάλο) τζαμί, το παλαιό χαμάμ (τώρα είναι χώρος καταστημάτων) και άλλα παρόμοια που αποδεικνύουν οτι στο βόρειο και καθυστερημένο μέρος της παλαιάς Λευκωσίας πάντα έμεναν εκεί μουσουλμάνοι. Η Κυρήνεια(Γκιρνέ) είναι κάπως διαφορετική περίπτωση. Η πόλις αυτή ήταν πάντα το καμάρι της πρώην ενιαίας Κύπρου, η ομορφότερη και η τουριστικότερη. Η Κυρήνεια παραμένει άκρως τουριστική, τα παλαιά ελληνικά κτίρια συντηρούνται, το μεσαιωνικό βυζαντινό κάστρο της είναι το διασημότερο σήμα και στολίδι της και το γραφικό λιμάνι της θυμίζει Αιγαίο. Πίσω όμως από όλα αυτά και η Κυρήνεια και όλη η Βόρεια Κύπρος είναι μουσουλμανική Ανατολή. Ο γράφων έπεσε πάνω σε ώρα προσευχής ενός μεγάλου τεμένους και του έκαναν εντύπωση δύο πράγματα. Το ένα ήταν το πλήθος των πιστών και το άλλο ήταν το πάθος και ο έντονος τόνος της φωνής του ιμάμη. Ο γράφων δεν γνωρίζει τι τάραξε την διάθεση του ιμάμη, γνωρίζει όμως το ύφος του φανατισμού. Ήταν αυτός ο τόνος φωνής που άκουσα.
Η 1η Ιουλίου ήταν ημέρα ορειβασίας, σύμφωνα με τις συνήθειες του γράφοντος. Η Κύπρος υπερηφανεύεται για το Εθνικό Πάρκο Τροόδους, 85 χλμ. ΝΔ της Λευκωσίας. Το μικρό χωριό Τρόοδος ευρίσκεται περίπου στα 1500 μ. υψόμετρο και είναι το υψηλότερο κατοικημένο μέρος της Κύπρου. Πολλά μονοπάτια τέλεια σηματοδοτημένα υπάρχουν στο Πάρκο. το οποίο φιλοξενεί πλούσια χλωρίδα και πανίδα, διαθέτει χειμάρους και καταρράκτες και την κορυφή Ολυμπος ή Χιονίστρα ύψους 1982μ., όπου και το μοναδικό χιονοδρομικό κέντρο της Κύπρου.
Ο γράφων επέλεξε την διαδρομή Αταλάντη, διαρκείας 5 ωρών, την μεγαλύτερη του Τροόδους, μήκους 15χλμ. Με έναρξη πορείας την 10.12 π.μ. ο γράφων διέσχισε την μισή διαδρομή και κάνοντας μια παράκαμψη την 13.40 έφτασε στην κορυφή της Κύπρου Ολυμπος. Την 14.30 η διαδρομή Αταλάντη είχε τελειώσει μαζί με την κορυφή, αφήνοντας τις καλύτερες αναμνήσεις στον γράφοντα για την ομορφιά της και για την ποικιλία της χλωρίδας της.
Η εκδρομή τελείωσε την 2 Ιουλ. με την επιστροφή μέσω Πάφου. Η Κύπρος έχει πλούσια Ιστορία και πλουσιώτατο πολιτισμό. Σταυροδρόμι λαών και πολιτισμών από το 1650 έως το 1000 π.Χ. η Κύπρος ήταν ένας πλούσιος και κοσμοπολίτικος τόπος(όπως είναι σήμερα). Από το 750 έως το 500 π.Χ. επεκτείνονται στην νήσο οι Φοίνικες από τον σημερινό Λίβανο, λαός εμπόρων. Τον 6ο αιώνα π.Χ. δέχεται ισχυρές πολιτιστικές αιγυπτιακές επιδράσεις, αλλά τον 6ο αιώνα αρχίζει και η εισαγωγή ελληνικών πολιτιστικών στοιχείων, τα οποία σταδιακά εκτοπίζουν τα ανατολικά. Μυκηναίοι άποικοι εγκαθίστανται στην Κύπρο ήδη από το 1400 π.Χ. και ακολουθούν Δωριείς από τον 5ο αιώνα. Τα διάφορα βασίλεια της Κύπρου διετέλεσαν φόρου υποτελή στις ασσυριακές και αιγυπτιακές δυναστείες από το 750 έως την περσική κατάκτηση το 475π.Χ., χωρίς όμως να διαταραχθούν οι πολιτιστικές και εμπορικές σχέσεις με την Ελλάδα. Το σημείο καμπής για το έθνος της Κύπρου ήταν η περίοδος 411-374π.Χ. Τότε, στην εποχή των Περσικών Πολέμων, ο ισχυρός βασιλιάς Ευαγόρας της Σαλαμίνας(Αμμοχώστου), παλαιάς αποικίας των Σαλαμινίων της Αττικής, πήρε μια απόφαση καταλυτικής σημασίας για τον λαό του. Μεταξύ Ανατολής και Δύσης επέλεξε την δεύτερη, πολέμησε στο πλευρό των Ελλήνων εναντίον των Περσών και τους έδιωξε από τον τόπο του, επέλεξε οριστικά την ελληνική ως επίσημη γλώσσα της Κύπρου και την επέβαλε και στην υπόλοιπη Κύπρο, επέλεξε τον ελληνικό πολιτισμό και στην πραγματικότητα αυτός ήταν που εξελλήνισε την Κύπρο. Ο γράφων αποτίει φόρο τιμής στον βασιλιά Ευαγόρα και τον καταγράφει στον κατάλογο των Μεγάλων της Ελληνικής Ιστορίας. Είναι κρίμα που τόσο λίγοι τον ξέρουν.
Η Κύπρος αποτέλεσε κατά τους ελληνιστικούς χρόνους τμήμα της πτολεμα’ι’κής Αιγύπτου και από το 30 π.Χ. επαρχία της ρωμα’ι’κής Αυτοκρατορίας. Η βυζαντινή περίοδος τερματίστηκε το 1191 όταν ο σταυροφόρος βασιλιάς της Αγγλίας Ριχάρδος ο Λεοντόκαρδος καθ’οδόν προς την Ανατολή την άρπαξε από τον Ελληνα κυρίαρχό της Ισαάκιο Κομνηνό, διαβλέποντας -και ορθώς- οτι η Κύπρος λόγω θέσης θα ήταν απαραίτητο αμυντικό εξάρτημα της Outremer (δυτική ονομασία των σταυροφορικών κρατών των Αγίων Τόπων).Το 1193 το παραχώρησε στον γαλλικό Οίκο των Λουζινιάν, οι οποίοι εμάχοντο τους μουσουλμάνους στους Αγίους Τόπους, διότι ο ίδιος είχε προβλήματα στην Αγγλία και ούτως ή άλλως το σταυροφορικό κίνημα είχε υποχωρήσει στην χώρα του. Η Ιστορία όντως αναφέρει οτι για δεκαετίες μετά το 1291, οπότε η τελευταία χριστιανική πόλη, η Ακρα, έπεσε στα χέρια των Μαμελούκων της Αιγύπτου, οι γαλλίδες κυρίες της αριστοκρατίας της Κύπρου φορούσαν μαύρα ως πένθος για τον θάνατο της Οutremer.
Η τελευταία βασίλισσα των Λουζινιάν παραχώρησε την Κύπρο το 1498 στην Βενετία, διότι ήταν το μόνο ναυτικό χριστιανικό κράτος που μπορούσε να αντιμετωπίσει τον τουρκικό κίνδυνο. Η Κύπρος έπεσε στα χέρια των Τούρκων το 1570, πράγμα που αποτέλεσε ένα άλλο σημείο καμπής για την κυπριακή Ιστορία, δεδομένου οτι πολλοί Κύπριοι μετεστράφησαν σταδιακά στο Ισλάμ (ενώ δεν έκαναν το ίδιο επί Καθολικισμού) και με την μεταφορά μουσουλμάνων από την Ανατολία σχηματίστηκε ο πληθυσμός των Τουρκοκυπρίων, ο οποίος υπάρχει και σήμερα. Η Κύπρος πουλήθηκε από τον Σουλτάνο Αβδούλ Μετζίτ το 1876 στην Βρετανία αναγκαστικά και εκβιαστικά, εφόσον αυτός προειδοποιήθηκε οτι σε αντίθετη περίπτωση θα καταληφθεί δια της βίας και η αδύνατη τότε Τουρκία υποχώρησε και ενέδωσε στην συναλλαγή. Οι Κύπριοι ανέκτησαν με το σπαθί τους και τον αγώνα τους την ανεξαρτησία τους το 1960 μετά από 869 χρόνια ξενικής κατοχής, αποδεικνύοντας έτσι την φλόγα του λαού τους. Πλην όμως το πρώτο κυπριακό κράτος ήταν εξαρχής θνησιγενές και υπονομευμένο, λόγω της συνύπαρξης υπό χριστιανική ελληνική διοίκηση δύο λαών που με εθνικό, πολιτισμικό και θρησκευτικό χάσμα δεν ήταν και δεν είναι ακόμη δυνατόν να συνυπάρξουν.Πιστεύω όμως ακράδαντα οτι το μεγαλύτερο λάθος του Μακάριου ήταν οτι αρνήθηκε να βάλει την μικρή του χώρα στην παντοδύναμη ασπίδα για τα μέλη του που λέγεται ΝΑΤΟ και ανοίχτηκε σε τριτοκοσμικές περιπέτειες . Αποτέλεσμα τα γεγονότα του 1974, τα οποία, κατά την γνώμη του γράφοντος θα συνέβαιναν ούτως ή άλλως με κάποια άλλη αιτία, κάποια άλλη στιγμή, αναπόφευκτα.
Την στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές συνεχίζονται στην Ελβετία οι διαπραγματεύσεις για λύση του Κυπριακού και ουδείς μπορεί να προδικάσει το αποτέλεσμα. Ασχέτως αποτελέσματος όμως ο γράφων έχων υπόψιν τις συνθήκες διαβίωσης των δυο κοινοτήτων και την περιρρέουσα ατμόσφαιρα στα πνεύματα των Ελληνοκυπρίων τολμά δυο προβλέψεις. Η πρώτη είναι οτι ο τουρκικός στρατός ουδέποτε θα εγκαταλείψει την Κύπρο και οφείλουμε όλοι να αποδεχθούμε αυτήν την πραγματικότητα, όσο σκληρή και αν είναι. Η δεύτερη είναι οτι είναι αδύνατον να αναγκαστούν Χριστιανοί και Μουσουλμάνοι να ζήσουν μαζί και επιπροσθέτως αυτό δεν είναι καν σωστό, απεναντίας είναι εναντίον της φύσεως των ανθρώπων να αναγκάζονται σε συνύπαρξη πολιτισμοί ουδόλως εφαπτόμενοι, ιδιαίτερα όταν τους χωρίζουν αίμα και αμοιβαίες απώλειες. Κατόπιν αυτού η όποια λύση θα βασιστεί στην πραγματικότητα των δυο ξεχωριστών κοινοτήτων, οι οποίες πέραν των οικονομικών σχέσεών τους και και της κοινής εκπροσώπησης στο εξωτερικό θα είναι πάντα χωριστές και διακριτές.
Το ταξίδι τελείωσε την 2 Ιουλίου. Ο γράφων πιστεύει οτι όλοι οι Ελλαδίτες οφείλουν να επισκεφθούν την Κύπρο έστω μια φορά στην ζωή τους. Κατά τα άλλα, εύχομαι σύντομη, οριστική και κυρίως λειτουργική λύση του Κυπριακού και το καλύτερο για τον αδελφό κυπριακό λαό.
Ιωάννης Ξηρός