– Η “αγγλοσαξωνική πολιτική” της ΕΕ ανησυχεί την ευρωπαϊκή βιομηχανία καθώς απομακρύνει τις ρωσικές πηγές ενέργειας από τον ευρωπαϊκό χώρο
Του ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΡΟΣΣΙΟΥ
Είναι γνωστό ότι τα επόμενα χρόνια, η υφήλιος θα βρίσκεται στη σκιά των τοπικών ή περιφερειακών συγκρούσεων με σημείο αιχμής το ενεργειακό ζήτημα. Οπότε η υπόθεση της ενέργειας εκ των πραγμάτων εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο της παγκόσμιας πολιτικής στρατηγικής. Πρόκειται για μια επιχειρησιακή δράση της πολιτικής, η οποία στα χρόνια που έρχονται, θα είναι το κατ´ εξοχήν εργαλείο άσκησης γεωστρατηγικής και γεωοικονομικής πολιτικής, ειδικά από την Ρωσία και τις ΗΠΑ, δύο χώρες που κυριαρχούν σε αυτόν τον τομέα. Όμως δεν παύει να είναι και μια αυτοτελής οικονομική δράση. Για παράδειγμα, για τον ρωσικό κολοσσό Gazprom, συχνά, αναφερόμενα τα δυτικά μέσα ενημέρωσης, μιλάνε για ….δούρειο ίππο της ρωσικής εξωτερικής πολιτικής. Είναι έτσι; Η πραγματικότητα είναι διαφορετική: η ενέργεια είναι βεβαίως ένας τομέας πολιτικής, αλλά πρωτίστως είναι ένα καθαρά οικονομικό πεδίο πολιτικής. Και αυτό διότι η …ανέμελη εποχή της φθηνής ενέργειας φτάνει σε ένα τέλος οριστικό. Η “μάχη της Ενέργειας” θα διαρκέσει τουλάχιστον αρκετές δεκαετίες. Το έναυσμα δόθηκε μόλις την περασμένη εβδομάδα με την απόφαση των πετρελαιοεξαγωγών χωρών του ΟΠΕΚ να παρατείνουν για ένα δεκάμηνο ακόμη την μειούμενη παραγωγή πετρελαίου, όπερ σημαίνει, μικρή έστω αύξηση της τιμής του. Από αυτή λοιπόν τη μάχη που έρχεται, θα εξαρτηθεί στην κυριολεξία και η επιβίωση των χωρών και των εθνών, κάποιες θα γίνουν φτωχότερες, και άλλες πλουσιότερες.
Παγκόσμιος ηγέτης
Εδώ πρέπει να σημειωθεί και αυτό είναι ξεκάθαρο, ότι η ενέργεια συνδέει και διατρέχει όλο τον κόσμο. Και προσέξτε κάτι το περίεργο πράγματι: το ενεργειακό ζήτημα, αντί να συνδέει το σύνολο της Ευρώπης, τα τελευταία χρόνια αποτελεί το κατεξοχήν σημείο τριβής που διαχωρίζει την γηραιά Αλβιώνα. Να μην λησμονάμε ότι και η Ρωσία ανήκει γεωγραφικά στην Ευρώπη, διότι έχει ιστορική, πολιτισμική και ψυχοκοινωνική σύνδεση με την Ευρώπη. Η Ρωσία κατέχει το 26,6% των αποθεμάτων φυσικού αερίου παγκοσμίως, μεταξύ 6,2% και 13% των γνωστών αποθεμάτων πετρελαίου και περίπου το 20% των γνωστών αποθεμάτων άνθρακα της υφηλίου. Όπως αντιλαμβάνεται κανείς, τα στοιχεία αυτά, καθιστούν την Ρωσία, έναν παγκόσμιο ηγέτη φυσικού αερίου και πετρελαίου στον τομέα εξαγωγών και πωλήσεων, στο ίδιο επίπεδο με τη Σαουδική Αραβία. Από την άλλη πλευρά, η ΕΕ εισάγει πάνω από το 80% του πετρελαίου και το 60% του φυσικού της αερίου. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μέχρι το 2030, οι εισαγωγές της Ένωσης θα αυξηθούν σε πάνω από 90% στην περίπτωση του πετρελαίου, ενώ θα φτάσουν στο 80% στο φυσικό αέριο. Έτσι λοιπόν, το Βερολίνο, έξυπνα δρώντας, επιδίωξε συμφωνία με την Ρωσία, ώστε να γίνει η Γερμανία βασική χώρα διανομής του ρωσικού φυσικού αερίου μέσω του υπό κατασκευή νέου βόρειου αγωγού. Την ίδια στιγμή, για να έχουν αποκλειστική διαχείριση του ρωσικού αερίου, μετά το κλείσιμο του αγωγού της Ουκρανίας, βάζουν προσκόμματα στο νότιο ρωσικό αγωγό, με το πρόσχημα βεβαίως των ενεργειακών ευρωπαϊκών προτύπων.
Ωστόσο, όπως είναι γνωστό, το 75% των αποθεμάτων πετρελαίου στον κόσμο βρίσκονται σε ισλαμικές χώρες. Πως λειτουργούν οι χώρες αυτές; Σε μια συνεδρίαση της Οργάνωσης Ισλαμικής μελών που πραγματοποιήθηκε το 2002, ο πρωθυπουργός της Μαλαισίας Mahathir είπε ότι το πετρέλαιο είναι το μόνο αγαθό που κατέχεται από τις αραβικές χώρες, ένεκα του οποίου, χρειάζονται τον κόσμο. Η μείωση της παραγωγής πετρελαίου θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την υπεράσπιση των συμφερόντων των μουσουλμανικών χωρών. Αντίστοιχα. Η Ρωσία είναι ο πιο σημαντικός προμηθευτής πετρελαίου της ΕΕ, του φυσικού αερίου και του άνθρακα. Στο πλαίσιο λοιπόν αυτό, η ενσωμάτωση της Ρωσίας στην Ευρώπη, θα ήταν αμοιβαία επωφελής, αν λάβουμε υπόψη τα ενεργειακά αποθέματα της Ρωσίας και το γεγονός της αναπτυσσόμενης αγοράς ενέργειας της ΕΕ. Αντί λοιπόν, οι ευρωπαϊκές χώρες να αξιολογήσουν, να χαρακτηρίσουν ως εν δυνάμει στρατηγικό εταίρο την Ρωσία καθώς ανήκει στον ευρωπαϊκό χώρο, πνευματικά, πολιτισμικά, γεωγραφικά και να εκμεταλλευτούν τη δυνατότητα αυτής της παραγωγού χώρας, την θέτουν απέναντι, υιοθετώντας την πολιτική των ΗΠΑ και αδιαφορώντας για το κόστος που μετακυλίεται στις ευρωπαϊκές κοινωνίες.
Αναζήτηση λύσεων
Έτσι, ο τομέας της ενέργειας είναι βεβαίως ένα βασικό μέρος της πρόκλησης, του προβλήματος, αλλά και ένα μεγάλο μέρος της απάντησης. Η ΕΕ θεωρείται τυχερή που περιβάλλεται από τρεις μεγάλους εξαγωγείς φυσικού αερίου: Ρωσία, Νορβηγία και Αλγερία. Το μεγάλο αποθεματικό για τη μελλοντική παραγωγή φυσικού αερίου συγκεντρώνεται κυρίως στη Ρωσία και τη Μέση Ανατολή. Ως εκ τούτου, η Ρωσία είναι τώρα, και θα παραμείνει έτσι και στο μέλλον, ένας βασικός ευρωπαϊκός προμηθευτής, παρά τις προσπάθειες των ΗΠΑ να μεταφέρουν στην Ευρώπη αμερικανικό υγροποιημένο φυσικό αέριο, το οποίο είναι και ακριβότερο. Η πρόκληση πάντως για την ΕΕ είναι γεγονός για το ζήτημα του ρωσικού φυσικού αερίου. Οι κινήσεις και πρωτοβουλίες της ΕΕ, του Βερολίνου ουσιαστικά, συντονισμένες με την αγγλοσαξωνική πλευρά, απομακρύνουν όμως από την ευρωπαϊκή αγορά τις ρωσικές πηγές ενέργειας, με τη διαρκή επιβολή μέτρων. Αυτό σημαίνει στροφή της ΕΕ σε άλλες κατευθύνσεις προς αναζήτηση ενεργειακών πόρων, που σημαίνει νέες μεγάλες επενδύσεις για την ΕΕ που συνεπάγεται νέα κονδύλια και βεβαίως μεγαλώνει η ανησυχία στο βιομηχανικό κατεστημένο, καθώς είναι άγνωστο αν στο μέλλον θα υπάρξει συνεχής ροή φυσικού αερίου από τις ρωσικές πηγές. Το κοίτασμα του Αζερμπαϊτζάν είναι ικανό να καλύψει και μόνον τις ανάγκες της Ιταλίας. Μέχρι το 2030, οι εισαγωγές φυσικού αερίου στην ΕΕ θα πρέπει να αυξηθούν κατά επιπλέον 200 δισεκατομμύρια m3 ανά έτος από τα σημερινά 300 δισεκατομμύρια m3. Όμως οι πιο πρόσφατες προβλέψεις των Ρώσων εμπειρογνωμόνων σχετικά με την αύξηση των εξαγωγών φυσικού αερίου, είναι περίπου 100 δισεκατομμύρια m3 ανά έτος από το 2030 σε όλες τις κατευθύνσεις, συμπεριλαμβανομένων των αγορών στην Ασία! Και αν υποθέσουμε ότι η Ρωσία στρέφεται πλέον προς ανατολάς για την πώληση φυσικού αερίου, είναι αντιληπτό ότι η ποσότητα προς την ΕΕ θα μειωθεί κατά πολύ! Και ένας επιπλέον αλλά σοβαρός λόγος που η Ρωσία στρέφεται προς τις ανατολικές αγορές για την εξαγωγή φυσικού αέριου, είναι το γεγονός ότι η Μόσχα ενδιαφέρεται για πολυετή συμβόλαια και όχι …πρόσκαιρα στα οποία προσανατολίζονται οι Βρυξέλλες και το Βερολίνο.
Άλλες πηγές
Έτσι, λοιπόν (και αυτό είναι απόρροια της πολιτικής των Βρυξελλών και του Βερολίνου) η ΕΕ αναζητά τρόπους εφοδιασμού της με πρόσθετες ποσότητες από χώρες όπως η Αίγυπτος, το Κατάρ, τη Νιγηρία και Λιβύη. Αυτό, υποτίθεται ότι συμβαίνει για να μην υπάρξει απόλυτη εξάρτηση από την Ρωσία. Ωστόσο, η ΕΕ είναι καταδικασμένη για πολλές δεκαετίες να προμηθεύεται φυσικό αέριο από την Ρωσία. Στην ΕΕ, το 42% των εισαγωγών φυσικού αερίου και το 30% των εισαγωγών πετρελαίου που προέρχονται από τη Ρωσία εξασφαλίζουν σαφώς την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης και να διατηρήσει την οικονομική της ανάπτυξη. Εξ ου και η αίσθηση της στρατηγικής ενεργειακής εταιρικής σχέσης. Και όσο αυτό το γεγονός δεν λαμβάνεται σοβαρά υπόψη για να σχεδιαστεί εκεί πάνω μια πολυεπίπεδη πολιτική συνεργασίας στρατηγικού εταίρου με την Ρωσία, τα προβλήματα θα διογκώνονται στο εγγύς μέλλον, που ίσως δώσουν μετατραπούν και σε δυναμικές αντιπαραθέσεις ελέω αμερικανικού παράγοντα.