Του Γεωργίου Παπασίμου
Δικηγόρου
Site: http://www.gpapasimos.gr/
Twitter: @PapasimosG
Τριάντα χρόνια συμπληρώθηκαν από την πτώση του Τείχους του Βερολίνου το 1989. Επρόκειτο για χρονιά – καμπή για την Ιστορία της μεταπολεμικής Ευρώπης, αλλά και όλου του πλανήτη, αφού η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και του λεγόμενου «υπαρκτού σοσιαλισμού» στην Ανατολική Ευρώπη, πέραν των ιδεολογικών ρηγματώσεων και της μελαγχολίας που επέφερε στην Αριστερά, αποτέλεσε προωθητική δύναμη για την ταχύτατη επικράτηση της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης.
Ο απολογισμός αυτής της τριακονταετίας οδηγεί σε συμπεράσματα εντελώς αντίθετα αυτών, που είχαν διατυπωθεί με έντονο τρόπο από τους θριαμβευτές – νικητές της περιόδου εκείνης.
Κατ’ αρχήν υπήρξε πλήρης και καθολική διάψευση όλων των νεοφιλελεύθερων διθυράμβων που ακολούθησαν την πτώση του Τείχους, περί του «τέλους της Ιστορίας του ανθρώπου» και του «θανάτου των ιδεολογιών», με προεξάρχοντα τον Φράνσις Φουκουγιάμα, με την έννοια, ότι η νίκη του καπιταλισμού και της «δημοκρατίας» της αγοράς θα επέφερε την ειρήνη, τη δημοκρατία και την πρόοδο σε όλες τις κοινωνίες του πλανήτη και, πολύ περισσότερο, ότι ο καπιταλισμός αποτελούσε το ανώτερο και το τελικό στάδιο του πολιτισμού του ανθρώπινου γένους. Οι δοξασίες αυτές πολύ γρήγορα συνετρίβησαν από τις ίδιες τις εξελίξεις της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης και της περιόδου της αυτοκρατορικής αλαζονείας των Η.Π.Α., που διέλυσαν το διεθνές δίκαιο και τους διεθνείς κανόνες, προβαίνοντας σε παράνομες πολεμικές επιδρομές για την ικανοποίηση των συμφερόντων της οικονομικής τους ολιγαρχίας και της εγκαθίδρυσης της μονοκρατορίας τους.
Από την άλλη πλευρά, μέσα σ’ αυτή την τριακονταετία του «θριαμβεύοντος» καπιταλισμού, παρατηρούμε σε παγκόσμιο επίπεδο την γιγάντωση των ανισοτήτων και της εξαθλίωσης σε μεγάλα τμήματα του πλανήτη, την επιθετικότητα και κυνικότητα ενός «μανιακού» καπιταλισμού, με σημείο αναφοράς την άκρατη κερδοσκοπία των οικονομικών ολιγαρχιών. Αποκορύφωμα αυτής της πορείας-φούσκας ήταν η κρίση του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού καπιταλιστικού συστήματος του 2007 στις Η.Π.Α., που οδήγησε τις επί μέρους κοινωνίες και τον πλανήτη σε τεράστια εξαθλίωση και καταστροφή.
Περαιτέρω, η πρωτοφανής επίδειξη απληστίας και αλαζονείας της Δύσης και ειδικότερα των Η.Π.Α., με την εγκαθίδρυση ενός παγκόσμιου συστήματος, όπου απουσιάζει κάθε ελέγχος της κίνησης των κεφαλαίων σε όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη, αποτέλεσε τον πυρήνα της ανόδου και άλλων ανταγωνιστικών, ισχυρών καπιταλιστικών πόλων, στην Ασία (Κίνα, Ινδία κ.λπ.). Η εξέλιξη αυτή έχει οδηγήσει σήμερα τον πλανήτη σε έντονες γεωπολιτικές ανακατατάξεις, που προέρχονται από τον ανταγωνισμό της φθίνουσας Δύσης και της πτώσης της αμερικανικής ηγεμονίας και της ανοδικής Ανατολής (Κίνα, Ινδία και Ρωσία).
Μεγάλο θύμα αυτών των εξελίξεων υπήρξε και η Ευρώπη, η οποία αντί της εμβάθυνσης και της ενοποίησης της στη λογική της ισοτιμίας των ευρωπαϊκών λαών, έχει οδηγηθεί σε επικίνδυνες αντιδημοκρατικές ατραπούς κάτω από την πυγμή του ανακάμψαντος γερμανικού οικονομικού εθνικισμού, με βασικές σταθερές την σκληρή μονεταριστική πολιτική και την τιμωρητική λογική για τις υπόλοιπες χώρες, οδηγώντας έτσι σε πλήρη απόκλιση τις χώρες του Βορρά και του Νότου, αφού οι πρώτες παράγουν πλεονάσματα, και οι δεύτερες ελλείμματα.
Τέλος, δικαιώθηκαν όλοι εκείνοι, που μέσα στις θριαμβολογίες και την επικοινωνιακή και ιδεολογική τρομοκρατία των διεθνικών μέσων ενημέρωσης και χειραγώγησης εκείνης της περιόδου, αντιστάθηκαν και από την πρώτη στιγμή επισήμαναν τους κινδύνους της επερχόμενης καπιταλιστικής λαίλαπας, αλλά και της επικαιρότητας της σοσιαλιστικής ιδεολογίας, αφού αυτό που κατέρρευσε το 1989 δεν ήταν αυτή, αλλά οι στρεβλώσεις που έγιναν στο όνομά της. Χαρακτηριστικοί ήταν οι τίτλοι των βιβλίων των Γάλλων φιλοσόφων Πασκάλ Μπρυκνέρ «Η Μελαγχολική Δημοκρατία» και του Ζακ Ντεριντά «Φαντάσματα του Μάρξ», που εκδόθηκαν στη δεκαετία του ’90 επισημαίνοντας το ατελέσφορο των νεοφιλελεύθερων ιδεολογικών πυροτεχνημάτων, που εμφανίζονταν τότε ως η μοναδική σκέψη και ως φυσικός κοινωνικός κανόνας .
Συμπερασματικά, τριάντα χρόνια μετά τις ιαχές του τότε θριαμβεύοντος καπιταλισμού ο πλανήτης βιώνει το απεχθές πρόσωπο του γερασμένου και επικίνδυνου, πλέον, καπιταλιστικού συστήματος που ωθεί την ανθρωπότητα σε μεγάλες δοκιμασίες και αδιέξοδα.