Τι χρειάζονται τα «μη κρατικά» πανεπιστήμια ;

Θεόδωρος Θάνος, Καθηγητής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

 

 

Σήμερα στη χώρα μας λειτουργούν ΑΕΙ (20 περίπου ΑΕΙ, συμπεριλαμβανομένου και του Ελληνικού Ανοιχτού Πανεπιστημίου), σε όλα τις περιφέρειες της χώρας, τα οποία θεραπεύουν όλα τα γνωστικά αντικείμενα. Η ανάπτυξη των πανεπιστημίων και η παραγωγή έργου (ερευνητικού, διδακτικού, επιστημονικού), παρά τις αντιξοότητες (χαμηλή χρηματοδότηση) είναι σε πολύ υψηλό επίπεδο, όπως δείχνουν οι αξιολογήσεις.

Αυτό σημαίνει ότι τα «μη κρατικά πανεπιστήμια» δεν έχουν να καλύψουν κάποιο «κενό» στον «ακαδημαϊκό» χάρτη.

 

Στα ΑΕΙ φοιτά ένας μεγάλος αριθμός των φοιτητών/τριών τόσο σε προπτυχιακό όσο και σε μεταπτυχιακό επίπεδο, ο οποίος αυξάνεται συνεχώς στο πλαίσιο του εκδημοκρατισμού του εκπαιδευτικού συστήματος. Παρά το γεγονός αυτό και παρά τη ρητορική περί «πληθωρισμού πτυχιούχων», η ζήτηση για σπουδές στην ανώτατη εκπαίδευση είναι πολύ μεγάλη όπως προκύπτει από τη φοίτηση πολλών νέων σε πανεπιστήμια του εξωτερικού σε προγράμματα δια ζώσης ή εξ αποστάσεως τόσο σε προπτυχιακά όσο και σε μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών.

Αυτό, ίσως, θα μπορούσε να αποτελέσει ένα επιχείρημα για την ίδρυση των «μη κρατικών» πανεπιστημίων, ότι, δηλαδή, υπάρχει μεγάλη ζήτηση για σπουδές και τα «μη κρατικά» πανεπιστήμια θα μπορούσαν να καλύψουν αυτό το «κενό». Αν, όμως, είναι έτσι η κατάσταση, γιατί το κράτος δεν επενδύει στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και στην περαιτέρω ανάπτυξή της με τη δημιουργία τμημάτων και σχολών, ώστε να καλύψει την υπάρχουσα ζήτηση; Είναι εμφανές ότι το κράτος αντί να νομοθετεί για την ίδρυση «μη κρατικών» πανεπιστημίων, είναι αναγκαίο να νομοθετεί για την ανάπτυξη του δημοσίου πανεπιστημίου και τη χρηματοδότησή του.

Το ζήτημα για την ίδρυση των «μη κρατικών» πανεπιστημίων στην πραγματικότητα εντάσσεται στο διακύβευμα/δίπολο «δημόσιος» και «ιδιωτικός» τομέας. Μια αντίθεση, με κύριο χαρακτηριστικό το «κέρδος για τους πολλούς/τους μη έχοντες» και το «κέρδος για τους λίγους/έχοντες». Φυσικά, όλοι/ες προασπιζόμαστε το δημόσιο όφελος, δηλαδή το κέρδος για όλους, που στη σημερινή εποχή του ατομοκεντρισμού και του ανταγωνισμού «φαίνεται» να ατονεί [με τη συμβολή των (κοινωνικοοικονομικά) κυρίαρχων και των μέσων που διαθέτουν]. Στο πλαίσιο αυτό πλέον γίνεται λόγος «για μη κερδοσκοπικά ιδιωτικά πανεπιστήμια», αλλά είναι τόσο ασαφές και προκαλεί εύλογα το ερώτημα: «Ποιος, όμως, θα επενδύσει και θα ξοδέψει τόσα χρήματα χωρίς να κερδίσει κάτι [όχι μόνο σε οικονομικό αλλά και σε ιδεολογικό/κοινωνικό επίπεδο] ;

Στο πλαίσιο της διάκρισης μεταξύ «δημοσίου» και «ιδιωτικού» τομέα αναπτύσσεται και μια άλλη ρητορική που αφορά στις «στρεβλώσεις» που παράγει ο δημόσιος τομέας. Ασφαλώς, στο δημόσιο πανεπιστήμιο δεν λειτουργούν όλα τέλεια [και σε αυτό έχει συμβάλλει σημαντικά η υπο-χρηματοδότησή τους]. Η ακαδημαϊκή κοινότητα οφείλει να είναι -και είναι- σε διαρκή «επαγρύπνηση» σε έναν κόσμο που μεταβάλλεται και μετασχηματίζεται καθημερινά με αρωγό το κράτος και να αντιμετωπιστούν μέσα από συζήτηση, διαβούλευση και την απαιτούμενη χρηματοδότηση οι όποιες «στρεβλώσεις» [αν] υπάρχουν.

Εν κατακλείδι, για να απαντήσω στο κεντρικό ερώτημα τα «μη κρατικά» πανεπιστήμια δεν χρειάζονται, δεν έχουν να εξυπηρετήσουν σε κάτι. Αυτό που χρειάζεται είναι η στήριξη του δημόσιου πανεπιστημίου από το κράτος.

 Θες να μαθαίνεις πρώτος τα νέα από το TrikalaVoice.gr;