Με την υπογραφή της ΜΠΕ για το φράγμα Μεσοχώρας μέσα στην επόμενη διετία ίσως το σπουδαιότερο έργο της περιοχής μας ολοκληρώνεται.
Πρόκειται για μία κομβική εξέλιξη σε ένα ζήτημα που αναδείχθηκε μέσα από την εκτεταμένη έρευνα του ανεξάρτητου, μη κερδοσκοπικού ερευνητικού οργανισμού «διαΝΕΟσις» για το φράγμα της Μεσοχώρας, νότια της Πίνδου και το υδροηλεκτρικό εργοστάσιο της Γλίστρας, τα οποία παραμένουν ανενεργά, από το 2001, 16 χρόνια μετά την κατασκευή τους. Eχουν, μάλιστα, κοστίσει συνολικά 500 εκατομμύρια ευρώ σε σημερινές τιμές και έκτοτε δεν έχουν λειτουργήσει ούτε μία ημέρα, με τη ΔΕΗ να ισχυρίζεται πως κάθε χρόνο που περνάει σημειώνει απώλειες της τάξης των 25 εκατομμυρίων ευρώ.
Το ιστορικό
Ένας από τους λόγους για τους οποίους το φράγμα της Μεσοχώρας είναι ακόμη ανενεργό -ίσως ο κυριότερος- είναι το ότι αποτέλεσε μέρος της πολυθρύλητης εκτροπής του Αχελώου, ενός γιγάντιου δημόσιου έργου που υπήρχε ως ιδέα ήδη από τη δεκαετία του 1920. Ο σκοπός του έργου ήταν η μεταφορά νερού από τον Αχελώο ποταμό στη λεκάνη του Πηνειού για να καλύψει τις αρδευτικές ανάγκες του θεσσαλικού κάμπου. Η κατασκευή των επιμέρους έργων της εκτροπής ξεκίνησε το 1986, είχε προϋπολογισμό γύρω στα 1,5 δισ. ευρώ (σε σημερινές τιμές) και περιελάμβανε την κατασκευή τεσσάρων φραγμάτων και μιας γιγάντιας σήραγγας, μεταξύ πολλών άλλων. Στον αρχικό σχεδιασμό, το ύψους 150 μέτρων φράγμα της Μεσοχώρας και το υδροηλεκτρικό εργοστάσιο της Γλύστρας που βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα μακριά ήταν “έργα κεφαλής” της εκτροπής. Το φράγμα θα δημιουργούσε έναν ταμιευτήρα (μία λίμνη δηλαδή) μεγέθους 7,8 τετραγωνικών χιλιομέτρων, της οποίας το νερό θα διοχετευόταν πρώτα προς το εργοστάσιο της Γλύστρας για την παραγωγή καθαρής υδροηλεκτρικής ενέργειας μέσα από μια σήραγγα μήκους 7,4 χιλιομέτρων, και στη συνέχεια θα συνέχιζε την πορεία του προς το επόμενο φράγμα, αυτό της Συκιάς. Εκεί θα σχηματιζόταν ένας δεύτερος, μεγαλύτερος ταμιευτήρας, από όπου ένα μέρος των νερών θα διοχετευόταν μέσω μιας άλλης, γιγάντιας σήραγγας μήκους 17,4 χιλιομέτρων στην άλλη πλευρά της Πίνδου, στον θεσσαλικό κάμπο. Το αρχικό σχέδιο προέβλεπε πως η λεκάνη του Αχελώου θα μετέφερε στη λεκάνη του Πηνειού περίπου 1,2 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού το χρόνο.
Ωστόσο, το έργο αντιμετώπισε γρήγορα προβλήματα. Οι ενστάσεις ήταν πολλές, τόσο για τη σκοπιμότητά του όσο και για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις του. Τα τελευταία τριάντα χρόνια οικολογικές οργανώσεις αλλά και πολίτες των χωριών που βρίσκονταν στις όχθες του Αχελώου προσέφυγαν έξι φορές στα δικαστήρια για να εμποδίσουν την κατασκευή του έργου. Αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό στοιχείο της ιστορίας, για το οποίο έχουν μεγάλη ευθύνη και το κράτος και η ΔΕΗ που κατασκεύαζε τα επιμέρους έργα. Αυτά τα έργα άρχισαν να κατασκευάζονται στα μέσα της δεκαετίας του ’80 χωρίς να έχει εξασφαλιστεί πέραν πάσης αμφιβολίας ότι ο σχεδιασμός και οι συνοδευτικές του μελέτες θα ήταν επαρκείς για να μην απορριφθούν από το Συμβούλιο της Επικρατείας. Κάθε φορά που το ΣτΕ έβγαζε αποφάσεις κατά της εκτροπής, οι εργασίες σταματούσαν, το έργο επανασχεδιαζόταν, νέες μελέτες υποβάλλονταν και οι εργασίες ξανάρχιζαν, για να σταματήσουν ξανά με την επόμενη καταδικαστική απόφαση. Το ΣτΕ αποφάσισε κατά της εκτροπής του Αχελώου και τις έξι φορές.
Το φράγμα και το εργοστάσιο συνδέονται με ένα δρόμο 39 χιλιομέτρων, τον οποίο κατασκεύασε η ΔΕΗ με κόστος 30 εκατομμύρια ευρώ. Είναι ένας δρόμος μόνιμα άδειος από αυτοκίνητα. Η όλη περιοχή έχει την απόκοσμη αύρα των τοποθεσιών που έχουν εγκαταλειφθεί, που έχουν αφεθεί έρμαια της φύσης για πολλά χρόνια. Παραδοσιακά κάθε χρόνο -συνήθως το καλοκαίρι, μετά το κοντινό river party- ομάδες αντιεξουσιαστών περνούν από το φράγμα και αφήνουν τα μηνύματά τους με σπρέι στους τοίχους. Τα παράθυρα στο φυλάκιο του φράγματος χάσκουν γυμνά από τζάμια που είχαν προ πολλού σπάσει.
(με πληροφορίες από dianeosis.org)