Η Λάιστα. Στην άκρη του τόπου, το έσχατο χωριό του Ζαγορίου. Στρίβουμε και ξαναστρίβουμε στα τελευταία οδυνηρά 16 χιλιόμετρα μετά τον Γυφτόκαμπο και η Λάιστα χαμένη, αόρατη πίσω από ράχες πράσινες. Πυκνότατη βλάστηση στη γειτονιά του Αώου – καμία σχέση με το γνωστό πέτρινο πρόσωπο του Ζαγορίου που αφήσαμε πίσω μας. Ο ήχος των νερών συνοδεύει τον θόρυβο των τροχών του αυτοκινήτου.
Η Λάιστα είναι το τρίτο σε μέγεθος χωριό του δήμου Τύμφης. Απέχει 70 χλμ από τα Γιάννενα, και είναι χτισμένη σε υψόμετρο 1020 μέτρων στις πλαγιές του λόφου Κλέφτης.
Η Λάιστα κατά τον 18ο και 19ο αιώνα αποτελούσε την μοναδική κωμόπολη του Ζαγορίου, με 3000 περίπου κατοίκους, η συνέχεια όμως ήταν θλιβερή αφού καταστράφηκε από τον Γερμανικό στρατό κατά τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις του 1943-44. Σήμερα αριθμεί περίπου 127 κατοίκους.
Για την ονομασία της έχουν διατυπωθεί διάφορες απόψεις. Σύμφωνα με μια από αυτές, προέρχεται από τις λέξεις: lai-sta και σημαίνει: μαυριδεροί κάθονται (οι τόποι). Η λέξη lai είναι καθαρά αρωμουνική (βλάχικη διάλεκτος λατινογενούς προέλευσης), ενώ η λέξη sta (κάθονται) προέρχεται από το αρχαιοελληνικό ρήμα ίσταμαι (στέκομαι).
Όσοι τον χειμώνα μένουν στο χωριό, θα έχουν παρατηρήσει πως όταν αρχίζει να χιονίζει, πρώτα ασπρίζουν οι τοποθεσίες γύρω από το χωριό και μετά πιάνει το χιόνι μέσα σε αυτό. Οι κάτοικοι της Λάιστας, οι οποίοι εκτός των άλλων ασχολούνταν και με την κτηνοτροφία, ήταν φυσικό να προσέξουν, ότι το μέρος αυτό δεν κρατά τόσο χιόνι, όσο οι γύρω περιοχές, γιατί αυτό σχετιζότανε με την εντόπιση περιοχών, όπου θα μπορούσαν να βοσκήσουν τα ζώα τον χειμώνα. Δεν είναι εξάλλου και τυχαία η επιλογή του συγκεκριμένου τόπου για την εγκατάσταση αλλά και τη μετακίνηση σε αυτό κατοίκων γειτονικών οικισμών, οι οποίοι διαλύθηκαν ( https://epirusexplorer.com/el/featured-el/laista).
Το εξωκκλήσι του Αγίου Χαράλαμπου είναι το πρώτο σημάδι ότι επιτέλους φτάνουμε. Βιγλάτορας, σε βράχος θεόρατο, πάνω από το ρέμα της Μόρφας. Κι ένας σταυρός τεράστιος μεταλλικός μπροστάρης. Φαγώθηκε το οδόστρωμα από τους χειμώνες που εδώ δεν αστειεύονται, δυσκολεύοντας ακόμα περισσότερο την πρόσβαση.
Μεσημέρι ξεκινήσαμε και φτάσαμε με τον αποσπερίτη αφού το Ζαγόρι για άλλη μια φορά μας πλάνεψε με τις ομορφιές του.
Για τη διαμονή μας δεν χρειάστηκε να το σκεφτούμε και πολύ. Στον περίβολο του Αγίου Χαραλάμπου, στο μετερίζι αντίκρυ στη δυτική όψη της Τύμφης.
Μέχρι να στήσουμε τις σκηνές ο ήλιος έπεσε πίσω από την Τραπεζίτσα. Τα φώτα άναψαν στο αντικρινό Βρυσοχώρι. Λιγοστά, όπως και αυτά της Λάιστας.
Πρωινό ξύπνημα και από την πλατεία του χωριού κατηφορίζουμε προς τα νότια ως το εξωκκλήσι του Αϊ-Γιώργη για να βρούμε την αρχή του μονοπατιού σύμφωνα με την περιγραφή μας. Μονοπάτι πουθενά, έτσι ξεκινάμε με οδηγό το ένστικτο. Που αποδείχτηκε σωστό αφού μας οδήγησε στη ράχη του Μαραμαύρου, αριστερά του ρέματος που έσκαψε το νερό στα μαλακά τεφρόχρωμα ηφαιστειακά εδάφη, η σύσταση των οποίων είναι όμοια με αυτά του αντικρινού Σμόλικα, της Βασιλίτσας και των σχηματισμών της Βάλια Κάλντα.
Στο τέλος του έντονα ανηφορικού μονοπατιού (20΄) συναντάμε την πρώτη υδρομάστευση του χωριού και λίγο παραπάνω έναν δασικό δρόμο. Στρίβουμε δεξιά και σε 15’ φθάνουμε σε ξέφωτο με κερασιές και πέτρινες πεζούλες (υψ. 1.210 μ.) και σε άλλα 20 λεπτά ανηφορικής πορείας φθάνουμε στη δεύτερη υδρομάστευση. Λίγο πιο πάνω συναντάμε ρέμα και βαδίζουμε παράλληλα με αυτό διασχίζοντας ένα πανέμορφο δάσος μαύρης πεύκης. Εδώ βρίσκουμε και τα πρώτα σημάδια του μονοπατιού. Όλα μαζεμένα και στη συνέχεια χάνονται.
Είμαστε μπροστά σε ράχη την οποία προσπελαύνομε από δεξιά, ακολουθώντας μικρά κόκκινα μεταλλικά σήματα στους κορμούς των πεύκων μέχρι να φτάσουμε σε μια κοιλάδα – μικρογραφία της Βάλια Κάλντα. Δεν λείπει και η σχετική πηγή για να μας ξεδιψάσει. Σε 10’ συναντάμε φαρδύ δασόδρομο που εξυπηρετεί την υλοτομία. Στρίβουμε δεξιά και αμέσως μετά ανηφορίζουμε την κατάφυτη πλαγιά για να φτάσουμε σε 40’ στην ψηλότερη κορφή του συγκροτήματος, με όνομα Παζάτα και υψόμετρο 1914 μέτρα. Αν και τα πεύκα φτάνουν μέχρι πάνω, δεν μπορούν να μας κρύψουν τη θέα στην Τύμφη, τον Σμόλικα αλλά και τους νοτιότερους σχηματισμούς της Πίνδου. Δροσερό το αεράκι που φτάνει ως εδώ, μας θυμίζει ότι έχουμε μπει πλέον στο φθινόπωρο και σύντομα όλα γύρω μας θα αλλάξουν.
ΤΑ ΝΕΑ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ
Το Σαββατοκύριακο 28-29/9 θα συμμετάσχουμε στην 8η Θεσσαλική Ορειβατική Συνάντηση, που θα πραγματοποιηθεί στην περιοχή της λίμνης Πλαστήρα, στον υπαίθριο χώρο του ορειβατικού καταφυγίου Αγράφων στα 1536 μέτρα, με διοργανωτή τον Ελληνικό Ορειβατικό Σύλλογο Καρδίτσας (ΕΟΣΚ). Περισσότερες πληροφορίες στα γραφεία του συλλόγου – Ομήρου 6, κάθε βράδυ Παρασκευής από τις 9 έως τις 10. Η διεύθυνση της ιστοσελίδας μας είναι: www.trikalasport.gr και στο τηλέφωνό μας 2431072077.