«Καμπανάκι» για ουσιαστική αλλοίωση του χαρακτήρα της οροσειράς της Πίνδου από τα σχεδιαζόμενα έργα ΑΣΠΗΕ (Αιολικοί Σταθμοί Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας) έκρουσε ο Περιφερειάρχης Κώστας Αγοραστός, στη συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου Θεσσαλίας. Συνολικά, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε ο Περιφερειάρχης εντός της ορεινής ζώνης της Πίνδου στην Π.Ε. Τρικάλων, στην περιοχή του Ασπροποτάμου και της Μεσοχώρας σχεδιάζονται να υλοποιηθούν 33 Αιολικοί Σταθμοί Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας με πάνω από 300 Ανεμογεννήτριες, συνολικής ισχύος άνω του μισού Γιγαβάτ.
Πρόκειται υπογράμμισε ο Περιφερειάρχης Θεσσαλίας για μια «φαραωνική επέμβαση άνευ προηγουμένου που δεν ακολουθεί κανένα σχεδιασμό, υποβαθμίζει το περιβάλλον και επιφέρει σοβαρές επιπτώσεις στην αγροτική οικονομία των περιοχών αυτών. Συγκεκριμένα:
Η εγκατάσταση ΑΠΕ βιομηχανικού τύπου οδηγεί σε πλήρη υποβάθμιση του ορεινού τοπίου και οριστική απώλεια της τουριστικής και αισθητικής αξίας του, ακυρώνοντας κάθε προστιθέμενη αξία του για μια μελλοντική ήπια αξιοποίηση και πραγματικά πράσινη ανάπτυξη.
Επίσης απειλείται η εκτατική κτηνοτροφία, μια πολύ βασική παραδοσιακή απασχόληση μεγάλης αξίας για τον ορεινό όγκο του Ασπροπόταμου και της περιοχής της Μεσοχώρας, εφόσον τα πολύγωνα χωροθέτησης των ΑΣΠΗΕ δεσμεύονται πλέον από τις εταιρείες παραγωγής με αμφίβολο καθεστώς. Επίσης με την εκτεταμένη ορεινή οδοποιία εξυπηρέτησης κατακερματίζονται οι βοσκότοποι.
Πρακτικά μετά την εγκατάσταση των Αιολικών Σταθμών οι χρήσεις γης μεταβάλλονται δραστικά και ουδέποτε επανέρχονται στο πρότερο καθεστώς λόγω του μεγέθους της μη αντιστρεπτής επέμβασης. Οι αλλαγές χρήσης γης έχουν αναγνωριστεί διεθνώς ως μια από τις κύριες ανθρωπογενείς πιέσεις στην βιοποικιλότητα, αν όχι η πλέον κύρια. Με την εγκατάσταση του συνόλου των ΑΣΠΗΕ καθώς και τα συνοδά έργα -οδοποιία, χωματουργικά, δίκτυα μεταφοράς κλπ- ο χαρακτήρας και η φύση των χρήσεων αλλάζει δραστικά. Αυτό ισχύει τόσο κατά την κατασκευή όσο και την λειτουργία του έργου.
Επίσης ούτε το ενεργειακό όφελος είναι τέτοιο που να δικαιολογεί τέτοιας έκτασης επέμβαση. Ο ΑΔΜΗΕ έχει υπολογίσει σε λιγότερη από 10% της εγκατεστημένης ισχύος την αποδοτικότητα των αιολικών» πρόσθεσε ο Περιφερειάρχης.
Το ιστορικό
Πριν την εφαρμογή του Καλλικράτη επί Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης είχε ακυρωθεί η διαδικασία έγκρισης περιβαλλοντικής αδειοδότησης ΑΣΠΗΕ σε περιοχή του πρώην Δήμου Κλεινοβού Καλαμπάκας (περιοχή Τριγγίας). Δεκ εκδόθηκε ΑΕΠΟ.
Από την εφαρμογή του Καλλικράτη έχουν κατατεθεί προς διαβούλευση τέσσερις φάκελοι που αφορούσαν εγκατάσταση ΑΣΠΗΕ (Αιολικών Σταθμών Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας) στον νομό Τρικάλων:
1.ΑΣΠΗΕ ισχύος 20 MW στον τότε Δήμο Καλαμπάκας «Χιόλι Καστανιάς». Έτος 2011. Έγινε αρνητική γνωμοδότηση από το Τμήμα Περιβάλλοντος ΠΕ Τρικάλων. Δεν εκδόθηκε ΑΕΠΟ
2.ΑΣΠΗΕ ισχύος 88MW (44 Ανεμογεννήτριες) Δήμων Αργιθέας-Πύλης (Περιοχή Κατούνας). Έτος 2013. Έγινε κοινή αρνητική εισήγηση των Τμημάτων Περιβάλλοντος ΠΕ Τρικάλων-Καρδίτσας προς το Περιφερειακό Συμβούλιο και την αδειοδοτούσα αρχή (Υπ. Περιβάλλοντος). Δεν εκδόθηκε ΑΕΠΟ.
3.ΑΣΠΗΕ ισχύος 24,65MW (29 Ανεμογεννήτριες) Δήμου Πύλης (Περιοχή Μεσοχώρας). Έτος 2013. Συντάχθηκε αρνητική εισήγηση από την Υπηρεσία της Περιφέρειας. Εκδόθηκε ΑΕΠΟ (ΑΔΑ: ΒΛΓΠ0-520), η οποία βρίσκεται σε ισχύ. Δεν έχουν ξεκινήσει εργασίες εγκατάστασης. Επειδή όμως το έργο τελικά χωροθετείται εντός της ΠΑΔ Όρους Χατζή, δεν αναμένεται να υλοποιηθεί.
4.ΑΣΠΗΕ ισχύος 144 MW (48 Ανεμογεννήτριες), (Δήμοι Μετσόβου & Καλαμπάκας). Έγινε αρνητική εισήγηση προς Περιφερειακό Συμβούλιο και αδειοδοτούσα αρχή από το Τμήμα Περιβάλλοντος ΠΕ Τρικάλων. Δεν εκδόθηκε ΑΕΠΟ.
5.Πρόσφατα (2021), ΑΣΠΗΕ ισχύος 14.4 MW στην θέση ΣΙΦΥΛΛΑ (Τ.Κ. ΠΥΡΡΑΣ – ΔΗΜΟΣ ΠΥΛΗΣ), έγινε αρνητική υπηρεσιακή εισήγηση και ελήφθη αρνητική απόφαση από το Περιφερειακό Συμβούλιο και μέχρι στιγμής δεν έχει εκδοθεί ΑΕΠΟ.
Οι παραπάνω φάκελοι περιβαλλοντικής αδειοδότησης που υποβλήθηκαν και αξιολογήθηκαν από την υπηρεσία κατά την φάση των γνωμοδοτήσεων της Δημόσιας Διαβούλευσης είχαν θεμελιώδη λάθη, παραλείψεις και ανακρίβειες. Υποτιμήθηκαν και αγνοήθηκαν οι βασικές επιπτώσεις από την εγκατάσταση και λειτουργία ΑΣΠΗΕ σε μεγάλα υψόμετρα. Σε κάποιες περιπτώσεις δεν συντάχθηκαν καν οι απαιτούμενες από το νόμο μελέτες. Για όλα αυτά συντάχθηκαν από το αρμόδιο Τμήμα Περιβάλλοντος της Περιφέρειας Θεσσαλίας τεκμηριωμένες γνωμοδοτήσεις. Για τους παραπάνω λόγους οι αδειοδοτούσες αρχές στην πλειοψηφία τους ουδέποτε ενέκριναν περιβαλλοντικούς όρους δεχόμενες τις αιτιάσεις της Υπηρεσίας. Για όλες τις παραπάνω μελέτες είχαν υποβάλλει συμπληρωματικά ενστάσεις ενώπιων του Περιφερειακού Συμβουλίου και της Υπηρεσίας πολίτες και φορείς (Σύλλογοι κλπ).
Θεμελιώδη λάθη
Εν συντομία τα θεμελιώδη λάθη των ΜΠΕ που απορρίφθηκαν ήταν τα παρακάτω:
-Ανυπόστατοι ισχυρισμοί περί της «ασημαντότητας» της αξίας του γυμνού αλπικού τοπίου
-Ο «μύθος» της εμφάνισης του ακατοίκητου ορεινού τοπίου ως αισθητικά, οικολογικά και οικονομικά αδιάφορου.
-Αγνόηση των επιπτώσεων στο τοπίο στην κλίμακα των σχεδιαζόμενων έργων
-Αγνόηση των επιπτώσεων των γραμμών μεταφοράς ενέργειας (κατασκευή και λειτουργία)
-Υποτίμηση των επιπτώσεων των δεκάδων χιλιομέτρων νέας ορεινής «δασικής» οδοποιίας
-Αγνόηση του μηδενισμού της προστιθέμενης αξίας του ορεινού τοπίου ως οικονομικού πόρου για μελλοντικές ήπιες μορφές πράσινης ανάπτυξης.
Και στις νέες ΜΠΕ που κατατίθενται στις αδειοδοτούσες αρχές τα παραπάνω «λάθη» είναι διαχρονικώς παρόντα.
Επίσης κατά τα τελευταία 2 έτη έχουν κατατεθεί στην Π.Ε. Τρικάλων 13 αιτήσεις για υπαγωγή σε ΠΠΔ (Πρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις) μεμονωμένων Ανεμογεννητριών, στα ορεινά των Δήμων Πύλης Και Μετεώρων, συνολικής ισχύος 52MW.
Οι συγκεκριμένες αιτήσεις λόγω ελλείψεων, τεχνικών αδυναμιών των φακέλων αλλά και λόγω κατατμήσεως έργων, απορρίφθηκαν από την αρμόδια Υπηρεσία, της Περιφέρειας Θεσσαλίας, επιστράφηκαν οι φάκελοι και διακόπηκε η διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης.
Σημερινή κατάσταση
Σήμερα με βάση την ΡΑΕ (Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας) έχουν εκδοθεί αρκετές άδειες παραγωγής ΑΣΠΗΕ και αρκετοί άλλοι φάκελοι βρίσκονται στο στάδιο αξιολόγησης, εντός της ορεινής ζώνης Πίνδου (περιοχή Ασπροποτάμου και Μεσοχώρας) εντός της Π.Ε. Τρικάλων. Συνολικά σχεδιάζονται να υλοποιηθούν 33 ΑΣΠΗΕ με πάνω από 300 Ανεμογεννήτριες συνολικής ισχύος άνω του μισού Γιγαβάτ.