Μητροπολίτου Αὐλῶνος ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ
Κραυγή πρός τόν Κύριο εἶναι ἡ προσευχή μας. Κραυγή ἀγωνίας καί δοξολογίας. Κραυγή πολυσήμαντη! Δηλώνει πρῶτα τήν ταπείνωση. Μά δέν εἶναι μόνον ταπείνωση ἡ προσευχή μας. Γιατί προσευχή εἶναι πρίν ἀπ’ ὅλα ἡ πίστη!
Προσευχή εἶναι ἡ ἀγάπη μας. Προσευχή εἶναι ἡ ἑλπίδα μας πρός τόν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό. Καί πάλι δέν ἐξαντλεῖται ἕως ἐδῶ τό περιεχόμενο τῆς προσευχῆς. Γιατί προσευχή εἶναι – ἤ πρέπει τουλάχιστον νά εἶναι – ὁλόκληρος ἡ ζωή μας. Γι’ αὐτό καί δέν ὑπάρχει γιά τήν προσευχή κανένας ὁρισμός.
Ἡ προσευχή εἶναι ἐσωτερική, ψυχική ἀνάγκη. Εἶναι τό ὀξυγόνο τῆς ψυχῆς. Αὐτή δημιουργεῖ τό βίωμα πού οὔτε προσδιορίζεται, οὔτε καθορίζεται. Εἶναι τρόπος ζωῆς. Εἶναι ἡ χαρἀ τῆς ἐπικοινωνίας πού περνάει μέσῳ τοῦ Εὐαγγελίου στό ὀστράκινο ἀνθρώπινο σκεῦος μας.
Ἡ προσευχή εἶναι σιωπηλό τραγούδι. Εἶναι χαρά. Εἶναι ἀλήθεια. Εἶναι κίνηση πρός τά Ἄνω, δηλαδή κάτι πού δέν γνωρίζει στασιμότητα, ἅλματα ἤ κενά. Γι’ αὐτό καί ἐκεῖνος πού ξέρει νά προσεύχεται εἶναι δυνατός. Εἶναι ζωντανός. Εἶναι «θεολόγος», γεμᾶτος, δηλαδή, ἀπό τή Χάρη τοῦ Θεοῦ, οὐσιωμένος ἀπό τίς ἄκτιστες ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ.
Ἡ προσευχή ἐλευθερώνει τόν ἄνθρωπο ἀπό τίς ἐπιθυμίες τοῦ κόσμου τούτου. Πολεμάει τόν ἕτερον «ἐν τοῖς μέλεσιν ἡμῶν νόμον». Πολύ χαρακτηριστικά ὁ ὑμνογράφος τῆς προσευχῆς, «ἔργῳ τε καί λόγῳ», ἅγιος Πατήρ τολμάει καί ὑπογραμμίζει ὅτι «εἰ ἀληθῶς προσεύξει, θεολόγος εἶ». Δηλαδή ἡ καθαρότητα τῆς προσευχῆς μας καί ἡ πληρότητά της μᾶς γεμίζει μέ Θεό. Ἐδῶ εὑρίσκεται καί ἡ ἀρχή τῆς αἰωνιότητας τοῦ Θεοῦ.
Γι’ αὐτό, λοιπόν, ἡ προσευχή μας πρέπει νά εἶναι μυσταγωγία, δηλαδή πράξη καί ἐνέργεια πού μόνο λειτουργικά πρέπει νά ἐκτελοῦμε. Ὁ χῶρος τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ὁ καλύτερος τόπος προσευχῆς. Ἐκεῖ μπορεῖ ὁ κάθε ἄνθρωπος νά νιώσει, ἀφοῦ πρῶτα τό πιστέψει, ὅτι ἡ προσευχή εἶναι ἡ «ἀνάσα» τῶν Ἀγγέλων καί τῆς προσωπικῆς του ὑπάρξεως. Καί ἀκόμη ὅτι ἡ προσευχή του εἶναι ἤ μπορεῖ νά εἶναι «δεῖγμα» τῆς ἁμαρτωλῆς μεν, ἀλλά ταπεινῆς καρδιᾶς του. Φάρμακο γιά τή «μάσκα» τῆς ὑποκρισίας καί τῆς φαρισαϊκότητός του. Ἡ παραβολή τοῦ Τελώνη καί Φαρισαίου ὁριοθετεῖ τίς ἀντιθέσεις τῆς γνήσιας καί τῆς κάλπικης προσευχῆς.
Στό σημεῖο αὐτό εἶναι ἀνάγκη νά παρατηρήσουμε πώς κάθε ἄνθρωπος μπορεῖ νά ἔχει ἀποκρυσταλλώσει μέσα του ἕνα λαθεμένο «μοτίβο» πίστεως τόσο γιά τά γήϊνα, ὅσο καί τά οὐράνια. Ἔτσι δέν θά ἦταν, ἴσως, παράδοξος ὁ λόγος νά λέγαμε ὅτι ἡ δεισιδαιμονία ἔχει σχέση καί μέ τήν προσευχή. Ἡ προσευχή, ὅμως, τῆς Ἐκκλησίας μέ τό εἰκονοστάσι, τό κερί, τό λιβάνι βοηθάει τήν προσευχή μας. Ἀπεναντίας ἡ προσευχή πού γίνεται ἁπό φόβο εἶναι ἔργο σατανικό.
Εἶναι δουλειά στίς ἀπροσδιόριστες, δῆθεν, «θεότητες» τῆς φύσεως! Καί ὅλα αὐτά, ἀσφαλῶς, δέν ἔχουν καμία σχέση με τόν οὐρανό τῆς πίστεως τοῦ χριστιανοῦ. Ἡ προσευχή, λοιπόν, εἶναι ἀπελευθέρωση ἀπό τά γήϊνα. Εἶναι ἄσκηση καί ἀρχή καί τέλος τῆς ἀνεξαρτητοποιήσεώς μας ἀπ’ ὅτι μᾶς κρατᾶ δεμένους μέ τόν «παλαιόν ἄνθρωπον» καί τά κατάλοιπα τῆς πτώσεως τῶν Πρωτοπλάστων.
Ἡ προσευχή ἀνοίγει τούς πνευματικούς μας ὁρίζοντες. Ἀνοίγει τά «μάτια» τῆς ψυχῆς μας νά βλέπει τόν κόσμο ὅπως εἶναι καί νά διακρίνει τόν σκοπό καί τήν ἀποστολή του. Εἶναι ἡ «ἀφή» τῆς καρδιᾶς πού με διάκριση πλησιάζει μέ τρόμο τή Θεία ἀντικειμενικότητα. Ὁ ἀδελφόθεος Ἰάκωβος πολύ χαρακτηριστικά ὑπογραμμίζει τήν ἀλήθεια αὐτή: «ἐγγίσατε τῷ Θεῷ και ἐγγιεῖ ὑμῖν».
Μόνο ἔτσι, ὅταν ζήσουμε, δηλαδή, τήν ἀλήθεια τῆς προσευχῆς, θά μπορέσουμε νά ξεπεράσουμε καί τή μηδαμινότητα τῆς χοϊκῆς μας φτώχειας καί τή λαθεμένη βίωση τῆς προσευχῆς καί τήν ἁμαρτωλότητά μας.
«Προσευχῆς καιρός ἔσται ἅπας ὁ βίος». Αὐτό εἶναι τό μεγάλο σύνθημά μας.
Στήν πνευματική μας «παλαίστρα» κατά τήν Μεγάλη Τεσσαρακοστή, πού ἤδη ξεκινήσαμε, ἀς γεμίσουμε τή φαρέτρα μας μέ τά βέλη κατά τοῦ Πονηροῦ. Ὁ ἐχθρός εἶναι πάνοπλος καί πανέτοιμος. Δέν γνωρίζει τήν ἔννοια τῆς ἀνάπαυσης. Σε κάθε στιγμή θηρεύει τούς ἀμελεῖς πιστούς. Πρέπει ἐμεῖς τότε νά ἀμελοῦμε τῆς προσευχῆς;