Δυστυχώς τον τελευταίο καιρό όλοι μας στη Θεσσαλία γίναμε μάρτυρες μεγάλων καταστροφών εξ αιτίας της κακοκαιρίας, Ιανός, που έπληξε την περιοχή μας, κυρίως την περιοχή της περιφερειακής ενότητας Καρδίτσας αλλά και τον Αλμυρό και τα Φάρσαλα. Οι εντονότατες βροχοπτώσεις άφησαν πίσω ολέθριες καταστροφές σε καλλιεργήσιμες εκτάσεις αλλά και σε υποδομές.
Μοιραία λοιπόν, αν και πολύ καθυστερημένα, επιβάλλεται να προβούμε σε ενέργειες για ένα πρόγραμμα συνολικής διαχείρισης υδάτων στην περιοχή της Θεσσαλίας. Είναι πλέον καιρός να σταματήσει η Θεσσαλία μας κατά τους χειμερινούς μήνες να πνίγεται και να βουλιάζει στη λάσπη όλη η παραγωγική της υποδομή και αντίστοιχα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες όταν οι ανάγκες των καλλιεργειών απαιτούν νερό για πότισμα να μην υπάρχει σταγόνα.
Πολλές συζητήσεις συσκέψεις αλλά και μελέτες λαμβάνουν χώρα και έχουν ως θέμα την ανάγκη δημιουργίας μικρών περιφερειακών φραγμάτων. Συγκεκριμένα στην περιφερειακή ενότητα Τρικάλων ένα τέτοιο μικρό αλλά σημαντικό για την περιοχή μας έργο είναι το φράγμα Πύλης.
Πιο αναλυτικά η κύρωση της 1ης αναθεώρησης του σχεδίου διαχείρισης λεκανών απορροής ποταμών του υδατικού διαμερίσματος Θεσσαλίας και της αντίστοιχης στρατηγικής μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων ήταν μια δέσμευση ότι η μεταφορά νερού από τον Αχελώο θα αντικατασταθεί από φράγματα και λιμνοδεξαμενες. Ένα από τα προβλεπόμενα φράγματα αυτού του σχεδίου είναι το φράγμα Πύλης της περιφερειακής ενότητας Τρικάλων με κωδικό έργου Μ08Σ1108 και προβλεπόμενο κόστος 105.000.000ευρω.(ΦΕΚ 4682 τεύχος Β/29/12 2017 σελ 215)
Η υλοποίηση του προαναφερόμενου έργου αποτελεί για το δήμο Πύλης, αλλά και γενικότερα για την περιφερειακή ενότητα Τρικάλων σημαντικό εργαλείο για την αειφόρο διαχείριση των υδάτινων πόρων της. Το φράγμα της Πύλης δίνει τη δυνατότητα υλοποίησης υδρευτικών και αρδευτικών έργων που θα αναβαθμίσουν περιβαλλοντικά το δήμο και την ευρύτερη περιοχή και θα δώσουν στις τοπικές κοινωνίες αναπτυξιακά εργαλεία για την απασχόληση ιδιαίτερα στον πρωτογενή τομέα με όρους βιωσιμότητας.
Σε αυτό το σημείο επιγραμματικά θα ήταν σημαντικό και σκόπιμο να αναφερθώ στις δυνατότητες που απορρέουν σε όλα τα επίπεδα από την κατασκευή και λειτουργία ενός τέτοιου φράγματος.
Αρχικά στο επίπεδο της ύδρευσης το φράγμα Πύλης θα είναι ικανό να διαθέσει 10 εκατομμύρια κυβικά νερού. Άρα αν συνυπολογίσουμε τις ανάγκες της πόλης των Τρικάλων (7.000.000)και του δήμου Πόλης αθροίζοντας φυσικά και το οικονομικό κόστος άντλησης μπορούμε εύλογα να καταλήξουμε σε ένα συμπέρασμα μεγάλου οφέλους.
Δεύτερον στο επίπεδο της άρδευσης το συγκεκριμένο φράγμα θα είναι ικανό να διαθέτει 40 εκατομμύρια κυβικά νερού, πράγμα που σημαίνει ότι θα εξυπηρετεί μια αρκετά μεγάλη έκταση καλλιεργήσιμης γης. Αυτό σημαίνει απίστευτη οικονομία στο κόστος παραγωγής αλλά και βέλτιστη απόδοση των καλλιεργειών. Οι εκτάσεις του δήμου Πύλης ως τον Πηνειό ποταμό είναι πεδινές που προσφέρονται για εφαρμογή καλλιεργειών. Σήμερα αυτές οι καλλιέργειες αρδεύονται με τα εαρινά νερά του Πορταικου ποταμού που όμως τους θερινούς μήνες η παροχή του ποταμού μειώνεται σημαντικά και έτσι επιβάλλεται η χρήση γεωτρήσεων μεγάλου βάθους που οδηγεί σε υφαλμύρωση του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα.
Τρίτον. Σημαντικό και επίκαιρο αποτελεί η δημιουργία και λειτουργία του φράγματος Πυλης στο επίπεδο της αντιπλημμυρικής προστασίας. Συγκεκριμένα ο Πορταικος και οι συμβαλλόμενοι παραπόταμοι στην πεδινή περιοχή είναι σήμερα εν μέρει διευθετημένοι κατά τόπους με αναχώματα, Τα τελευταία χρόνια είναι γεγονός πως εκτελέστηκαν έργα διευθέτησης που όμως δεν είναι απόλυτα ικανά για προστασία κατά των πλημμυρών. Στις πλημμυρικές καταστάσεις των τελευταίων ετών κινδύνευσαν οικισμοί όπως ο Παραπόταμος και το Βαλομανδρι και προκλήθηκαν σοβαρές ζημιές σε καλλιέργειες και υποδομές.
Η δημιουργία του ταμιευτήρα θα συντελέσει με τις υπάρχουσες μελέτες στην επίλυση του προβλήματος.
Τέλος αφού αναπτύξαμε όλα τα πλεονεκτήματα που απορρέουν από τη δημιουργία του φράγματος Πύλης σε όλα τα κρίσιμα επίπεδα σημαντικό είναι να μελετήσουμε και το βαθμό ωρίμανσης του έργου που ουσιαστικά θα οδηγήσει στην κατασκευή του. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία από το δήμο Πύλης που βρίσκονται στη διάθεση μου προκύπτουν τα εξής.
1Εχουν κατατεθεί οι μελέτες κατασκευής του έργου.
2 Υποβλήθηκε πρόταση μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων η οποία δεν θεωρήθηκε προκειμένου να οριστικοποιηθούν και να εγκριθούν οι περιβαλλοντικοί όροι του έργου.
3 Σύμφωνα με την απόφαση με αριθμο 166655/05-03-2013 απόφαση της ειδικής υπηρεσίας περιβάλλοντος, ενέργειας και κλιματικής αλλαγής, εγκρίθηκαν οι περιβαλλοντικοί όροι του εν λογω έργου. Επιπλέον οι ενέργειες που υπολείπονται είναι αυτές της οριστικής σύνταξης (επικαιροποίησης)της Μ. Π. Ε. ως και η σύνταξη των οικονομικών τευχών του έργου.
Έπειτα από την παραπάνω αναλυτική περιγραφή όλων των πλεονεκτημάτων αλλά και την αναφορά στοιχείων για την πορεία ωρίμανσης του έργου ο κ περιφερειάρχης επερωτάται για τα κατωθι.
1 Μέσα στο κλίμα των δυσμενών συνεπειών που άφησε ο Ιανός αλλά και προηγούμενων πλυμμυρικων φαινομένων σε όλα τα επίπεδο ποιος είναι ο σχεδιασμός της περιφερειακής αρχής στις απαιτήσεις των νέων δεδομένων κλιματικής αλλαγής σχετικά με την δημιουργία μικρών περιφερειακών φραγμάτων που θα υπάγονται σε ένα ενιαίο σχέδιο διαχείρισης υδάτων;
2α Συγκεκριμένα ποιος είναι ο σχεδιασμός σας για την ολοκλήρωση του φράγματος Πυλης που καθυστερεί ιδιαίτερα και λιμνάζει στα συρτάρια των υπηρεσιών παρ ότι σύμφωνα με τα στοιχεία έχει προχωρήσει αρκετά σε επίπεδο μελετών;
β Μήπως είναι καιρός η συνεργασία περιφερειακής αρχάς και δήμου Πύλης να ενταθεί ουσιαστικά με γνώμονα την επιτάχυνση ολοκλήρωσης ενός τόσου σημαντικού έργου για τον κάμπο του δήμου Πύλης και όχι μόνο, που τόσο καιρό η καθυστέρηση πληρώνεται αποκλειστικά και μόνο από τους πολίτες σε ένα πραγματικά δυσμενές οικονομικό σκηνικό;
ΥΓ Τα παραπάνω στοιχεία που αναφέρονται είναι στη διάθεση οποιουδήποτε τα χρειαστεί και θεωρεί πως θα συμβάλλουν στη θετική εξέλιξη του έργου.
ΓΙΑΝΝΗΣ Κ. ΧΑΙΔΟΣ ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟΣ ΑΠΘ
Μsc.Health care management Πανεπιστήμιο Μακεδονίας
Περιφερειακός Σύμβουλος Θεσσαλίας