Η λήξη του αιματηρού 1ου Παγκοσμίου πολέμου και η νέα τάξη πραγμάτων που επιβλήθηκε στην Ευρώπη από τις νικήτριες δυνάμεις , άφησε βαριά σκιά στη γηραιά Ήπειρο και δη στους ηττημένους και το σπέρμα του αναθεωρητισμού δεν άργησε να βλαστήσει….
– Η ανάδειξη αυταρχικών ρεβανσιστών ηγετών στις Κεντρικές Δυνάμεις, σε συνέχεια της κατάληψης της εξουσίας στην Ιταλία από το φασιστικό καθεστώς του Μπενίτο Μουσολίνι , σκέπασε με μαύρα σύννεφα τον Ευρωπαϊκό ουρανό….
-Όλοι έβλεπαν με τρόμο, αυτό που έρχεται ….. Οι διαθέσεις της Ιταλίας έναντι της χώρας μας, ήταν ήδη γνωστές: Από τη συμπεριφορά της και την απαίτηση της για ίδρυση αυτόνομου Αλβανικού κράτους – σε συνεργασία με την Αυστρία -,μετά την κατάληψη της Βορείου Ηπείρου το 2012-13 από τον Ελληνικό Στρατό .
-Ίδια συμπεριφορά είχαμε από τη φίλη Ιταλία και κατά την Μικρασιατική εκστρατεία, όταν έπαιρνε φανερή θέση υπέρ της Τουρκίας και επέτρεπε στους αντάρτες Τσέτες να επιχειρούν εναντίον των Ελλήνων, από τη ζώνη κατοχής που ήλεγχε, γιατί επιθυμούσαν τον έλεγχο των Δωδεκανήσων, όπου αφού τα κατέλαβαν, απαγόρευσαν, από ένα σημείο και πέρα, τη διδασκαλία της Ελληνικής γλώσσας , ενώ έμμεσα υποχρέωσαν τους κατοίκους να λάβουν Ιταλική υπηκοότητα…..
-Το 1923 ο Μουσολίνι βομβάρδισε την Κέρκυρα, δημιούργησε επεισόδιο στη Νότιο Αλβανία κατηγορώντας για αυτό την Ελλάδα,την οποία οδήγησε στα Διεθνή Δικαστήρια…
– Σταματησαν δύο φορές την πιθανότητα Ένωσης της Βορείου Ηπείρου με την Ελλάδα,γιατί θεωρούν την Αδριατική θάλασσα δική τους και την Αλβανία προτεκτοράτο τους.
– Οι επιθετικές της βλέψεις εναντίον της χώρας μας , εκδηλώνονταν απροκάλυπτα ήδη από το 1939,όταν και κατέλαβαν την Αλβανία, ενώ δεν έκρυβαν το ενδιαφέρον τους για την Κέρκυρα…
– Η Ελλάδα όπως και άλλες χώρες ,άρχισαν ταχύτατες προπολεμικές προετοιμασίες.
– Ένα τεράστιο εξοπλιστικό πρόγραμμα υλοποιήθηκε σε ταχύτατο χρονικό διάστημα, ενώ οι δαπάνες για την άμυνα υπερδιπλασιάστηκαν. Υλοποιήθηκαν σημαντικά οχυρωματικά έργα και δη τα οχυρά Μεταξά στα Ελληνοβουλγαρικά σύνορα ,το μεγαλύτερο στη σύγχρονη ιστορία του νεότερου Ελληνισμού και ένα από τα μεγαλύτερα στην Ευρώπη -μαζί με τη γραμμή Μαζινό-, όπως και εργοστάσια κατασκευής πυρομαχικών κλπ, έγιναν παραγγελίες -προμήθειες πολεμικών αεροπλάνων , πλοίων κλπ.
-Από τις 11 Αυγούστου 1940, το ιταλικό πρακτορείο ειδήσεων μετέδωσε ανακοινωθέν ,που υπαγόρευσε ο Μουσολίνι , περί θέματος «Τσαμουριάς»- καταπίεσης Αλβανών Μουσουλμάνων και απειλές για εκχώρηση περιοχής ,ως και της Κέρκυρας σε Αλβανία και Ιταλία, χωρίς επέμβαση. Προειδοποιώντας πως «αν χρειαζόταν ,θα έφθαναν στα άκρα…..»
– Ενημερώνοντας τους πρεσβευτές της Γερμανίας και της Βρετανίας ο Μεταξάς, δήλωσε ότι «η Ελληνική Κυβέρνηση θα αντισταθεί με κάθε τίμημα». Ζητώντας την συνδρομή των Άγγλων, έλαβε αόριστες διαβεβαιώσεις γιατί ήδη αυτοί θεωρούσαν αδύνατη την αντίσταση της Ελλάδας και άρα χαμένη την Ελληνική υπόθεση…..Έλαβε όμως τηλεγράφημα του Ουίνστον Τσόρτσιλ που εξέφραζε τον θαυμαστό του για το θάρρος του Ελληνικού λαού και του ηγέτη τους……
-Ο τορπιλισμός της Έλλης στην Τήνο στις 15 Αυγούστου και ο βομβαρδισμός Ελληνικού επιβατηγού πλοίου, έπεισαν τον Μεταξά και το Γενικό Επιτελείο Στρατού, ότι η Ιταλική επίθεση είναι θέμα χρόνου. Για να μην πέσει το ηθικό του λαού και για να κερδίσει χρόνο προετοιμασίας η Ελλάδα, αν και ήξερε ποιά χώρα ήταν υπεύθυνη γιατί βρέθηκαν οι τορπίλες, ΔΕΝ γνωστοποίησε στον Ελληνικό λαό και στη διεθνή κοινή γνώμη, το έγκλημα….
-Με άκρα μυστικότητα, διατάχθηκε η κινητοποίηση και προώθηση προς τα Ελληνοαλβανικά σύνορα δύο μεραρχιών και, με ατομικές προσκλήσεις, επιστρατεύθηκαν έφεδροι συγκεκριμένων ειδικοτήτων, που μετά από σύντομη εκπαίδευση, προωθήθηκαν στην Ήπειρο και στην Ελληνοαλβανική μεθόριο.
Ο Έλληνας πρέσβης στη Ρώμη πληροφόρησε τον Μεταξά ότι επίκειται ιταλική επίθεση, μεταξύ 25 και 28 Οκτωβρίου….
Στις 03.00 η ώρα το πρωί της 28ης Οκτωβρίου 1940,ένα αυτοκίνητο με διπλωματικές πινακίδες κινήθηκε από την Αθήνα ανεβαίνοντας την έρημη λεωφόρο Κηφισίας ,με επισκέπτη τον Ιταλό πρέσβη Εμμανουέλε Γκράτσι. Ήταν το αυτοκίνητο του στρατιωτικού ακολούθου της πρεσβείας ,το όποιο χρησιμοποιήθηκε για να μην κινήσει υποψίες. Έφθασε στο σπίτι του τότε Κυβερνήτη Μεταξά στην Κηφισιά και από τον φρουρό ζήτησαν να δουν τον Πρωθυπουργό. Ο Μεταξάς φορώντας μια φθηνή μάλλινη ρόμπα, κατέβηκε από την πίσω είσοδο και οδήγησε τον επισκέπτη στο σαλόνι στον πρώτο όροφο της δίπατης μονοκατοικίας .Ο Γκράτσι του επέδωσε τελεσίγραφο με το οποίο κατηγορούσε την Ελλάδα ότι δεν τηρούσε ουδετερότητα, ότι καταπίεζε τους Τσάμηδες στην Θεσπρωτία, ότι είναι σε συνεννόηση με τη Μεγάλη Βρετανία και έτσι καταπατά την ουδετερότητα κλπ ,και ζητούσε άδεια διέλευσης των Ιταλικών στρατευμάτων από το Ελληνικό έδαφος και κατάληψη συγκεκριμένων περιοχών της χώρας, που όμως δεν κατονόμαζε( προφανώς λιμάνια, σιδηροδρομικούς κόμβους, αεροδρόμια, στρατηγικές εγκαταστάσεις κ.ο.κ.
-Αφού ο Μεταξάς διάβασε το τελεσίγραφο, έβγαλε και σκούπισε τα γυαλιά του του και -κατά την περιγραφή του Ιταλού πρέσβη – με μάτια βουρκωμένα του απάντησε στα Γαλλικά :«πολύ καλά ,λοιπόν. Έχομεν πόλεμον….»
-Ενώ το τελεσίγραφο έληγε την 6ην πρωινήν, η επίθεση των Ιταλών άρχισε και πάλι δολίως νωρίτερα, στις 05.30,ενώ από την 5ην πρωϊνήν ώραν ,άρχισαν μεμονωμένοι πυροβολισμοί κατά των Ελληνικών φυλακίων προκατάληψης .
– Μία από τις πρώτες σφαίρες των Ιταλών προς το Ελληνικά φυλάκια, βρήκε στο πρόσωπο και τραυμάτισε θανάσιμα τον Βασίλη Τσαβαλιάρη ,που εθελοντικά δέχτηκε να κάνει βάρδια στο 21ο φυλάκιο…. Ήταν, σύμφωνα με ιστορικές πηγές και μαρτυρίες συγχωριανών και συμπολεμιστών, ο πρώτος νεκρός ήρωας του Ελληνοϊταλικού πολέμου….
-Τα μόνα λόγια που πρόλαβε να πει, ήταν «τι θ’ απογίνουν τα παιδιά μου….»
– Τα παιδιά του -που το μεγαλύτερο ο Νίκος, ήταν 5 χρονών όταν τον αποχαιρετούσε φεύγοντας με τη στρατιωτική στολή του για το μέτωπο- ,η γυναίκα του και οι δικοί του , που μάταια τον περίμεναν στο σπιτικό τους και το χωριό τους, την ιστορική Πιαλεία… Δεν γύρισε ποτέ….
– Οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις , με απαράμιλλο θάρρος και ηρωισμό, μετά το πρώτο σοκ των Ιταλικών επιθέσεων, ανέλαβαν επιθετικές πρωτοβουλίες, απώθησαν τους εισβολείς από το Ελληνικό έδαφος και προωθήθηκαν στη Βόρειο Ήπειρο, καταλαμβάνοντας τη μία πόλη μετά την άλλη. Ούτε οι λυσσώδεις Ιταλικές αντεπιθέσεις , ούτε το τσουχτερό κρύο, ούτε το χιόνι, ούτε η πείνα, ούτε η δίψα, ούτε οι κακουχίες, ούτε οι ψείρες , εμπόδισαν τον Ελληνικό Στρατό να γράψει νέες σελίδες απαράμιλλης δόξης και ηρωισμού.
– Δυστυχώς όμως για μία ακόμη φορά, η Ελλάδα δεν μπόρεσε να διεκδικήσει στο τραπέζι της ειρήνης, όσα κέρδισε στο πεδίο της μάχης, με τη θυσία των παλληκαριών της…..
– Οι διεθνείς συσχετισμοί Δυνάμεων, οι υστεροβουλίες των συμμάχων μας, αλλά κυρίως ο αιματηρός εμφύλιος σπαραγμός 1946-1949, άφησαν τα αιματοβαμμένα χώματα της Βορείου Ηπείρου , εκτός εθνικού κορμού.
– 13.966 νεκροί Έλληνες Αξιωματικοί και στρατιώτες , πότισαν με το αίμα τους την μαρτυρική γη της Βορείου Ηπείρου…. Και βέβαια να μην ξεχάσουμε τους περίπου 30.000 τραυματίες και 50.000 παγόπληκτους στρατιώτες μας στα χιονισμένα βουνά της Αλβανίας. Χώρια οι νεκροί και τραυματίες της Γερμανικής εισβολής και κατοχής , αλλά και του εμφυλίου πολέμου….
-Από το σύνολο των νεκρών στις επιχειρήσεις εναντίον των Ιταλών, οι 7.996, έμειναν στην Αλβανία, θαμμένοι σε ομαδικούς τάφους ή άταφοι, ενώ 5.960, ετάφησαν σε νεκροταφεία εντός του Ελληνικού εδάφους.
– Μέχρι το 2009 ,όταν η τότε Κυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή με Υπουργό Εξωτερικών της Ντόρα Μπακογιάννη ήρθε σε συμφωνία με την Αλβανία με Πρωθυπουργό τον Σάλι Μπερίσα, υπήρχε άρνηση των Αλβανικών αρχών να επιτρέψουν έρευνα και εκταφή των οστών των νεκρών Ελλήνων, ώστε να ταφούν σε οργανωμένα κοιμητήρια και να ψαλεί ένα τρισάγιο στη μνήμη τους, όπως επιβάλει η Ορθόδοξη πίστη μας και οι εθνικές μας παραδόσεις….
. Την ίδια περίοδο δόθηκε όμως άδεια στην Ιταλία , να αναζητήσει τους δικούς της νεκρούς και να τους ενταφιάσει με τις πρέπουσες τιμές…
-Χάρις στις ηρωικές προσπάθειες του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας κ.κ. Αναστασίου ,ανευρέθηκαν οι σοροί περίπου 1500 νεκρών ηρώων μας, που τάφηκαν με τιμές στα νεκροταφεία της Κλεισούρας και στους Βουλιαράτες.
-Από το 2018 , που άρχισε η υλοποίηση της συμφωνίας, μέχρι σήμερα, βρέθηκαν τα οστά περίπου 3.000 Ελλήνων που τάφηκαν ,με τη φροντίδα και του Αρχιεπισκόπου Τιρράνων και Αλβανίας Αναστασίου ,στα υπάρχοντα κοιμητήρια με επέκταση τους ,ενώ αναζητούνται επί πλέον κατάλληλοι χώροι για δημιουργία νέων κοιμητηρίων.
-Και βέβαια νεκροί Έλληνες υπάρχουν σε ομαδικούς τάφους ή πρόχειρα νεκροταφεία στην Κορυτσά, στο Πόγραδετς,στην Αυλώνα, στην Πρεμετή, την Χειμάρα την Τρεμπεσίνα , το Δέλβινο κλπ ,που περιμένουν να ψαλλεί και γι αυτούς ένα τρισάγιο, να ανάψει η μητέρα Πατρίδα ένα κερί για να αναπαυτεί η ψυχή τους….
– Συνολικά ,οι νεκροί Έλληνες του Δευτέρου Παγκοσμίου σύμφωνα με όλους τους αναλυτές, υπολογίζονται γυρω στις 700.000 …. Ο ιστορικός Τάσος Βουρνάς στην « Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας», ανεβάζει τους νεκρούς σε 422.688… Πέραν των περίπου 14.000 νεκρών στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο,10.000 ήσαν οι νεκροί στο Ελ Αλαμέιν, το Ρίμινι ,,στις θάλασσες και ως μέλη Αντιστασιακών οργανώσεων…..
– Από πείνα, πέθαναν 360.000 άνθρωποι (200.000 σε Αθήνα -Πειραιά και 160.000 στην υπόλοιπη Ελλάδα), ενώ 60.000 όμηροι, ανάμεσα τους και Έλληνες Εβραίοι σκοτώθηκαν ή πέθαναν από τις κακουχίες στη Γερμανία.
– Οι εκτελεσθέντες και δολοφονημένοι, έφθασαν στους 49.188,οι περισσότεροι σε Αθήνα -Πειραιά,12.600.
-Οι εκτελεσθέντες από τα Βουλγαρικά και Αλβανικά στρατεύματα κατοχής είναι μεταξύ 25 και 30.000…..
-Αν συνυπολογίσουμε κι αυτούς που στα χωριά πέθαναν από αιτίες που μπορούν να αποδοθούν στην τριπλή Γερμανική, Ιταλική και Βουλγαρική κατοχή( έλλειψη τροφής ,περίθαλψης, επικοινωνίας κλπ) , τότε οι απώλειες της Ελλάδας στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, πλησιάζουν το 10 % του Πληθυσμού της ( 750.000),το μεγαλύτερο τίμημα μεταξύ όλων εμπολέμων…..
-Αν υπολογίσουμε και το λεγόμενο «ελλειμμα γεννήσεων»,ο αριθμός των απωλειών, ξεπερνά το ένα εκατομμύριο (1.000.000).
-Φυσικά δεν είναι του παρόντος να αναφέρω τους νεκρούς και τραυματίες του αδελφοκτόνου εμφυλίου πολέμου 1946-1949….
-Σαν Νομάρχης οργάνωσα την πρώτη επίσημη προσκυνηματική αποστολή- επίσκεψη στην μαρτυρική Βόρειο Ήπειρο, το 2007 και ανάψαμε ένα κερί στα κοιμητήρια των πεσόντων, ενώ επισκεφτήκαμε το θρυλικό ύψωμα 731, που το υπεράσπιζε το ηρωικό 5ο Σύνταγμα Τρικάλων, όπου στον τόπο της θυσίας εψάλη τρισάγιο στη μνήμη των ηρώων μας.
– Αν μπορέσει κανείς και επισκεφτεί τα μέρη της θυσίας και το ύψωμα 731 ,που άντεξε στην εαρινή επίθεση που διηύθυνε ο ίδιος ο Μουσολίνι, που από τους ανελέητους αεροπορικούς βομβαρδισμούς και τις συνεχείς βολές του Πυροβολικού ταπεινώθηκε 6 μέτρα, θα απορούσε με το πώς άντεξαν αυτοί οι ήρωες και κράτησαν το ύψωμα. Τα λαγούμια που έσκαψαν για να κρύβονται, φαίνονται ακόμη. Όπως και θραύσματα βλημάτων, οβίδων, κράνη, οστά διασκορπισμένα ….
Απορείς πώς αυτοί οι άνθρωποι, νίκησαν τον φόβο…. Πώς συμβιβάστηκαν με τον θάνατο….. Πώς περιφρόνησαν τον θάνατο….
-Όπως και όλος ο τότε κόσμος, απορούσε με τον ηρωισμό των Ελλήνων…. Απορούσε πώς ένας λαός, τραυματισμένος και ταπεινωμένος από την τραγωδία της Μικρασιατικής εκστρατείας, κατόρθωσε να κατατροπώσει μια αυτοκρατορία, κι έναν από τους πιο σύγχρονους στρατούς στον κόσμο…
-Πώς σύμπας ο Ελληνικός λαός και ομόθυμα ο πολιτικός κόσμος , όρθωσε το ανάστημα του στον φασισμό, όταν άλλοι λαοί στην Ευρώπη, παραδίνονταν ο ένας μετά τον άλλο στις δυνάμεις του Άξονα….
-Ας γίνει η θυσία του Βασίλη Τσαβαλιάρη και των χιλιάδων νεκρών ηρώων μας, φωτεινός φάρος θυσίας και ηρωισμού στον αγώνα για Ελευθερία και εθνική ανεξαρτησία.
– Οι κίνδυνοι για την Πατρίδα μας και το έθνος μας, είναι και σήμερα υπαρκτοί και ορατοί….
-Ο κόσμος και οι ισορροπίες που κτίστηκαν με τη λήξη του Δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου, αλλάζουν. Νέοι παίκτες διεκδικούν πρωταγωνιστικό ρόλο ,σε ένα νέα πολυπολικό παγκόσμιο σύστημα ισχύος.
-Αυταρχικοί και ανεξέλεγκτοι ηγέτες, με το νόμο του ισχυρού, επιβάλλονται στους λιγότερο ισχυρούς γείτονες τους, χωρίς να υπολογίζουν ούτε τον ΟΗΕ, ούτε την μοναδική υπερδύναμη ,τις ΗΠΑ. Τα παραδείγματα της εισβολής στην Ουκρανία, τα γεγονότα στη Μέση Ανατολή στον Καύκασο κλπ, είναι άκρως διδακτικά…..
-Η γνωστή ως «παγίδα του Θουκυδίδη», παραμένει διαχρονική ,επίκαιρη και εφαρμόσιμη….. Όπως και πάντα επίκαιρο, είναι το παράδειγμα της διαμάχης των Μηλίων και Αθηναίων ….. Ότι ΔΕΝ αρκεί να έχεις δίκιο, πρέπει να μπορείς και να το υποστηρίξεις -επιβάλλεις….. Αλλιώς, επικρατεί το δίκιο του ισχυρού…. «Οι καιρό, ού μενετοί»….
– Καλές και απαραίτητες οι ισχυρές συμμαχίες, αλλά και πρώτιστο καθήκον η στρατιωτική ισχύς μίας χώρας, με αυτογνωσία, αυτοπεποίθηση, υψηλό φρόνημα και λαϊκή βούληση….
– Η ειρήνη που βιώσαμε επί τόσα χρόνια, θέλει θυσίες για να διατηρηθεί. Οι ισχυρές Ένοπλες Δυνάμεις, η ομοψυχία του πολιτικού κόσμου και του λαού μας , το υψηλό φρόνημα των στελεχών μας, οι ισχυρές μας συμμαχίες και η αποφασιστικότητα μας στην προάσπιση αυτών για τα οποία πολέμησαν και θυσιάστηκαν οι πρόγονοι μας, αποτελούν αναγκαία συνθήκη για την προάσπιση της εθνική μας κυριαρχίας…..
-Ας είναι αιώνια η μνήμη του Βασίλη Τσαβαλιάρη και όλων των ηρώων μας, που έπεσαν υπέρ Πατρίδας, για να είμαστε εμείς σήμερα ελεύθεροι!!!
-Ζήτω το έθνος!!!
Ηλίας Γ. Βλαχογίαννης, πρ.Νομάρχης και Βουλευτής Τρικάλων