Σε νέα πραγματικότητα εισέρχονται από την επόμενη Δευτέρα χιλιάδες εργαζόμενοι στον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα καθώς υποχρεωτική προϋπόθεση για την προσέλευση στην εργασία τους καθίσταται η χρήση των self-tests.
Δεδομένου ότι η δωρεάν διανομή των self tests από τα φαρμακεία (πέραν αυτών που προορίζονται για εκπαιδευτικούς και μαθητές) ξεκινά τη Δευτέρα 19 Απριλίου, την πρώτη εβδομάδα εφαρμογής του μέτρου, οι δηλώσεις των αποτελεσμάτων του τεστ μπορούν να γίνονται οποιαδήποτε στιγμή από τη Δευτέρα 19ης μέχρι και την Κυριακή 25 Απριλίου.
Όσον αφορά στον ιδιωτικό τομέα, το αυτοδιαγνωστικό τεστ γίνεται υποχρεωτικό για την προσέλευση των εργαζομένων:
• Στο λιανεμπόριο (συμπεριλαμβανομένων των σουπερμάρκετ και των καταστημάτων πώλησης τροφίμων & ποτών)
• Στην εστίαση
• Στις μεταφορές (χερσαίες, θαλάσσιες, αεροπορικές κλπ.)
• Στις υπηρεσίες καθαρισμού
• Σε κομμωτήρια, κουρεία και κέντρα αισθητικής
• Σε υπηρεσίες τυχερών παιγνίων και στοιχημάτων
Η διενέργεια των self-tests θα πρέπει να γίνεται μία φορά την εβδομάδα.
Η διαδικασία σε οκτώ βήματα
Για την δήλωση των αποτελεσμάτων των self test το Υπουργείο Εργασίας θα αποστείλει στην ΗΔΙΚΑ τα ΑΜΚΑ όσων εργαζομένων απασχολούνται στους προαναφερθέντες κλάδους (όπως αυτά είναι καταχωρημένα στην ΕΡΓΑΝΗ)και κάθε εβδομάδα θα επικαιροποιεί τα στοιχεία των εργαζομένων με τις όποιες μεταβολές (νέες προσλήψεις, λύσεις συμβάσεων εργασίας κλπ). Σημειώνεται ότι μέσω της πλατφόρμας της ΗΔΙΚΑ θα ενημερώνονται και οι φαρμακοποιοί για το ποιοι εργαζόμενοι είναι δικαιούχοι των self – testς.
Ακολούθως:
1. Οι εργαζόμενοι στις συγκεκριμένες επαγγελματικές δραστηριότητες προμηθεύονται τα τεστ δωρεάν από το φαρμακείο, με χρήση του ΑΜΚΑ τους. Αν για κάποιο λόγο ο εργαζόμενος επιλέξει αντί για self test να κάνει rapid ή μοριακό τεστ (με δαπάνη δική του ή του εργοδότη του) έχει αυτή τη δυνατότητα.
2. Ο εργαζόμενος δηλώνει το αποτέλεσμα του τεστ στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ, μπαίνοντας στην ηλεκτρονική πλατφόρμα self-testing.gov.gr. Εκεί επιλέγει «Δήλωση Αποτελέσματος self test για εργαζόμενο».
Στη συνέχεια μεταφέρεται στην πλατφόρμα supportemployees.gov.gr και στη «Δήλωση Αποτελεσμάτων COVID-19 tests» στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ. Εκεί υποβάλλει το αποτέλεσμα του ελέγχου του τεστ με τη συμπλήρωση του ειδικού εντύπου «Υπεύθυνη Δήλωση εργαζομένων καταγραφής αποτελέσματος COVID-19».
3. Αν το αποτέλεσμα του self – test είναι αρνητικό, ο εργαζόμενος προσέρχεται κανονικά στην εργασία του.
4. Αν το αποτέλεσμα του self – test είναι θετικό, ο εργαζόμενος θα πρέπει εντός 24 ωρών να κάνει επαναληπτικό έλεγχο, είτε σε δωρεάν δημόσια δομή (είναι αναρτημένες στην πλατφόρμα self-testing.gov.gr), είτε σε ιδιωτική δομή της επιλογής του (με επιβάρυνση δική του ή του εργοδότη του). Μέχρι να βγει το αποτέλεσμα του δεύτερου ελέγχου, ο εργαζόμενος μένει στο σπίτι σε καραντίνα.
5. Αν το αποτέλεσμα του δεύτερου επαναληπτικού ελέγχου είναι θετικό, εκδίδεται βεβαίωση που αποτελεί δικαιολογητικό για να μπει ο εργαζόμενος σε καραντίνα.
6. Αν το αποτέλεσμα του δεύτερου ελέγχου βγει αρνητικό, πάλι εκδίδεται σχετική βεβαίωση και ο εργαζόμενος πρέπει να προσέλθει στην εργασία του.
7. Το αποτέλεσμα του επαναληπτικού ελέγχου δηλώνεται υποχρεωτικά στην Πλατφόρμα Δήλωσης Αποτελεσμάτων COVID-19 tests, με τη συμπλήρωση του ειδικού εντύπου «Υπεύθυνη Δήλωση εργαζομένων καταγραφής αποτελέσματος COVID-19 έπειτα από θετικό αποτέλεσμα self test.
8. Οι εργοδότες είναι υποχρεωμένοι να ενημερώσουν τους εργαζομένους τους για την υποχρέωσή τους να κάνουν self-test και τις συνέπειες που θα επέλθουν αν δεν τηρηθεί η υποχρέωση.
Πρόστιμα από 300 έως 1.500 ευρώ
Ο εργοδότης δεν επιτρέπεται να απασχολήσει εργαζόμενο με φυσική παρουσία αν αυτός δεν έχει κάνει το self – test και δεν έχει δηλώσει το αποτέλεσμά του. Και πολύ περισσότερο, προφανώς, αν ο εργαζόμενος έχει δηλώσει θετικό self test».
Επιπλέον:
• Εάν ο εργαζόμενος προσέλθει για εργασία χωρίς να έχει δηλώσει το αποτέλεσμα του self – test ο εργοδότης υποχρεούται να μην αποδεχθεί την παροχή της εργασίας και απαλλάσσεται από την υποχρέωση καταβολής αποδοχών, έως ότου ο εργαζόμενος συμμορφωθεί με τις υποχρεώσεις του.
• Ο εργοδότης είναι υποχρεωμένος να ενημερώσει τους εργαζόμενους με κάθε πρόσφορο μέσο (ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, ηλεκτρονικό μήνυμα, ανακοίνωση κλπ.) για τα υποχρεωτικά self – test. Ειδάλλως του επιβάλλεται από το ΣΕΠΕ πρόστιμο 300 ευρώ.
• Εάν σε έλεγχο του ΣΕΠΕ βρεθεί εργοδότης που απασχολεί εργαζόμενο ο οποίος δεν έχει δηλώσει αποτέλεσμα self – test του επιβάλλεται πρόστιμο 500 ευρώ ανά εργαζόμενο.
• Αν βρεθεί εργοδότης που απασχολεί εργαζόμενο με θετικό self – test (είτε στον πρώτο, είτε στον επαναληπτικό έλεγχο), του επιβάλλεται πρόστιμο 1.500 ευρώ ανά εργαζόμενο.
Τι θα ισχύσει για τους εργαζομένους του Δημοσίου
Οι κατηγορίες του δημόσιου τομέα που ο έλεγχος είναι υποχρεωτικός είναι:
- Υπάλληλοι των ΚΕΠ
- Υπάλληλοι των ΟΤΑ που απασχολούνται στο πρόγραμμα Βοήθεια στο Σπίτι
- Απασχολούμενοι στις υπηρεσίες καθαριότητος
- Δικαστικοί λειτουργοί και δικαστικοί υπάλληλοι.
Και στην περίπτωση του Δημοσίου, ο εργαζόμενος παραλαμβάνει το self – test, από το φαρμακείο με την επίδειξη του ΑΜΚΑ του.
- Ο αυτοδιαγνωστικός έλεγχος διενεργείται μία φορά την εβδομάδα, πριν από την προσέλευση του εργαζόμενου στην εργασία του και έχει ισχύ μία εβδομάδα από την ημέρα διενέργειας του.
- Σε περίπτωση που ο υπάλληλος πρέπει εκτάκτως να παρουσιαστεί στην εργασία του δύναται κατ’ εξαίρεση να πραγματοποιείται και αυθημερόν ο έλεγχος, αλλά σε κάθε περίπτωση προ της εισόδου του στο χώρο εργασίας.
- Οι εργαζόμενοι θα πρέπει να συμπληρώσουν στην πλατφόρμα self-testing.gov.gr, την βεβαίωση πραγματοποίησης του οικιακού.
- Εφόσον δεν υπάρχει δυνατότητα εκτύπωσης της δήλωσης από την πλατφόρμα ο εργαζόμενος μπορεί να συμπληρώσει την δήλωση χειρόγραφα, σύμφωνα με σχετικό υπόδειγμα που υπάρχει στην ιστοσελίδα self-testing.gov.gr.
- Στους υπαλλήλους που υποχρεούνται να υποβληθούν σε self test και δεν προσκομίζουν κατά την προσέλευσή τους δήλωση αρνητικού αποτελέσματος η υπηρεσία προβαίνει στις απαραίτητες ενέργειες για την περικοπή αποδοχών λόγω μη παροχής εργασίας με υπαιτιότητα του υπαλλήλου.
Τα ποσοστά ακριβείας των τεστ
Από την πλευρά του ο Γκίκας Μαγιορκίνης (επίκουρος καθηγητής επιδημιολογίας και μέλος της επιτροπής των ειδικών) στην ενημέρωση της Τετάρτης αναφέρθηκε στη σημασία που έχει η έγκαιρη διάγνωση μέσω των self test.
«Ένα αποτέλεσμα που είναι πολύ ακριβές αλλά χρειάζεται 1 ημέρα για να ολοκληρωθεί έχει πολύ μικρότερη προληπτική αξία από ένα αποτέλεσμα που έχει μικρότερη ακρίβεια (π.χ. κατά 20%) αλλά ολοκληρώνεται εντός 15-20 λεπτών. Και αυτό διότι στις ώρες που περιμένει κάποιος το αποτέλεσμα θα μπορούσε να μεταδίδει τη νόσο.
Τα τεχνικά χαρακτηριστικά των συσκευών αυτοδιαγνωστικής ανίχνευσης του αντιγόνου για τον προσυμπτωματικό έλεγχο είναι η ευαισθησία και η ειδικότητα.
Ευαισθησία του τεστ είναι η πιθανότητα να δώσει θετικό αποτέλεσμα εφόσον έχω τη νόσο, δηλαδή ευαισθησία 80% σημαίνει ότι από τους 100 που έχουν τον ιό το τεστ θα εντοπίσει τους 80.
Ειδικότητα του τεστ είναι η πιθανότητα να δώσει αρνητικό αποτέλεσμα εφόσον δεν έχω τη νόσο, δηλαδή ειδικότητα 99% σημαίνει ότι από τους 100 που δεν έχουν τον ιό το τεστ θα θεωρήσει ότι όντως οι 99 δεν έχουν μολυνθεί.
Τα αυτοδιαγνωστικά τεστ που διατίθενται χαρακτηρίζονται καταρχήν από την πολύ υψηλή ειδικότητα (υψηλότερη από 99%) έτσι ώστε το ποσοστό των ψευδώς θετικών στον πληθυσμό θα είναι χαμηλό ακόμα και σε συνθήκες χαμηλότερου επιπολασμού της νόσου.
Επίσης οι δοκιμασίες έχουν αρκετά υψηλή ευαισθησία δηλαδή υψηλότερη από 80%. Συγκεκριμένα η ευαισθησία των τεστ αυξάνεται (ξεπερνάει και το 95%) όσο μεγαλύτερο είναι το φορτίο.
Ως εκ τούτου όσο πιο μεταδοτικός είναι κάποιο τόσο πιο πιθανό να εντοπισθεί, ενισχύοντας τον ρόλο των δοκιμασιών στην πρόληψη της μετάδοσης.