Γράφει ο Παναγιώτης Ν. Αγγελόπουλος
Την 29η Οκτωβρίου η εκκλησία εορτάζει την μνήμη της Αγίας Παρθενομάρτυρος Αναστασίας της Ρωμαίας. Σύμφωνα με τον Συναξαριστή η Αγία Αναστασία έζησε στη Ρώμη επί βασιλείας Δεκίου, διαδόχου του Βαλεριανού (περίπου το 256).
Νέα και όμορφη όπως ήταν, προικισμένη με όλα τα αγαθά που θα μπορούσαν να την κάνουν να λησμονήσει όλα τα ουράνια αγαθά και να προτιμήσει τις εγκόσμιες ηδονές, απεκόπη από κάθε δεσμό με τον κόσμο για να ασπασθεί την ισάγγελο πολιτεία σε ένα μονύδριο της πρωτεύουσας, υπό την καθοδήγηση της Σοφίας, μοναχής γεμάτη σύνεση και αρετή. Βλέποντας ο διάβολος ότι η Αναστασία καταπολεμούσε με ανδρεία τις επιθέσεις των σαρκικών παθών, αποφάσισε να την πειράξει με την δοκιμασία της διά του αίματος ομολογίας του Χριστού. Την κατήγγειλαν στον ηγεμόνα της πόλεως Πρόβο, ως ασεβή και αρνούμενη να θυσιάσει στους εφέστιους θεούς της πόλεως, καταφρονώντας έτσι την θρησκεία του κράτους. Τότε ο ηγεμόνας Πρόβος έστειλε στρατιώτες να την πάρουν διά της βίας από την οικία που στέγαζε το μονύδριο. Η Σοφία αποχωρίσθηκε το πνευματικό της τέκνο, με δάκρυα στη σκέψη ότι θα το έχανε, με έντονη χαρά όμως διότι θα προσφερόταν στον δημιουργό της Χριστό παρθένος «εν κροσσωτοίς χρυσοίς περιβεβλημένη και πεποικιλμένη (Ψαλμ. 44, 15)». Ενώπιον του ηγεμόνος, η Αγία Αναστασία δεν φοβήθηκε και με πολλή παρρησία ομολόγησε την πίστη της, διαβεβαιώνοντάς τον ότι, νεκρή ήδη ούσα για τον κόσμο με την αποταγή και την άσκηση, οι απειλές βασανιστηρίων και θανατώσεως όχι μόνον δεν θα κλόνιζαν την πίστη της, αλλά θα την γέμιζαν με θεία αγαλλίαση, γιατί με τον τρόπο αυτό θα έφθανε στην τελεία ένωση με τον Χριστό. Ο τύραννος βλέποντας ότι ηττήθηκε πριν καν αρχίσει ο αγώνας, έξαλλος εξαπέλυσε πάνω στην μικρή κόρη όλη την αγριότητα των δημίων του. Την χτύπησαν και την έδειραν πολλαπλώς, έσπασαν τα οστά της στον τροχό, απέκοψαν τους μαστούς της και τέλος της ξερίζωσαν τη γλώσσα, με την οποία δεν έπαψε στιγμή να ευχαριστεί τον Θεό εν μέσω των βασανιστηρίων. Έτσι η Αγία Αναστασία κατέκτησε τον καλλίνικο στέφανο του μαρτυρίου. Η δε Σοφία προσευχομένη είδε άγγελο Κυρίου, ο οποίος την οδήγησε στα τίμια λείψανα της Αγίας, μεγάλο μέρος των οποίων βρίσκεται σήμερα στην Ιερά Μονή Οσίου Γρηγορίου στο Άγιον Όρος. Όπως κάθε χρόνο έτσι και εφέτος η μνήμη της Αγίας Παρθενομάρτυρος Αναστασίας εορτάσθηκε με τέλεση ιεράς αγρυπνίας την 28η προς 29η Οκτωβρίου, στον πανηγυρίζοντα Ιερό Ναό της Αγίας, ο οποίος βρίσκεται στο υπόγειο του περικαλλούς Ιερού Ναού του Αγίου Νικάνορος στην Χλόη Καστοριάς, με σεμνή μεγαλοπρέπεια, με εκκλησιαστική λαμπρότητα και μεγάλη συμμετοχή φιλακολούθων πιστών. Κατά τη διάρκεια της αγρυπνίας στον εσπερινό χοροστάτησε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Καστορίας κ.κ. Καλλίνικος με την συμμετοχή των Πρωτοπρεσβυτέρων π. Ελευθερίου Συτιλίδη, π. Βασιλείου Μπογιατζή, π. Βασιλείου Σωτηρίου, π. Λαζάρου Σίμου και του ευγενώς προσκληθέντος εκ Τρικάλων Σταυροφόρου Οικονόμου π. Χριστοδούλου Σπηλιά. Επίσης συμμετείχαν οι Διάκονοι της Μητροπόλεως π. Νικόδημος Προβατίδης και π. Παντελεήμων Δόνες. Εν συνεχεία ετελέσθη ο Όρθρος και ακολούθως η πανηγυρική Αρχιερατική Θεία Λειτουργία ιερουργούντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καστορίας κ.κ. Καλλινίκου. Τους εόρτιους ύμνους απέδωσαν αριστοτεχνικά και κατά το ύφος και την παράδοση της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας ο Πρωτοψάλτης του ναού κ. Αθανάσιος Ζέγας και ο Πρωτοψάλτης κ. Ηλίας Μάρας υπό την διεύθυνση του Πρωτοψάλτου και εκ Τρικάλων καταγωμένου κ. Παναγιώτη Αγγελόπουλου. Ιδιαίτερη εντύπωση προξένησε στο εκκλησίασμα το «ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙΝ» το επονομαζόμενο «το παρά θίν’ αλός» σε ήχο πλάγιο α’ εναρμόνιο του Άρχοντος Μαΐστορος της Αγίας του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας κ. Γεωργίου Κ. Αγγελινάρα, το οποίο ο χορός των ιεροψαλτών το απέδωσε κατά την αυστηρή εκκλησιαστική παράδοση. Στο τέλος της Θείας Λειτουργίας ο Σεβασμιώτατος εκήρυξε τον θείον λόγον αναφερόμενος στον βίο και τα βασανιστήρια της Αγίας, η οποία οπλισμένη με ακράδαντη πίστη αντιμετώπισε με γενναιότητα τα μαρτύρια και ανεδείχθη κραταιά νικήτρια κατά της ειδωλομανίας του Αυτοκράτορος Δεκίου και του ηγεμόνος Πρόβου και ως δώρο Θεού την τιμά η Εκκλησία του Χριστού λόγω της αγιότητός της και του θαυματουργικού της χαρίσματος. Τέλος ο Σεβασμιώτατος ευχαρίστησε τον ιερατικώς προϊστάμενο του Ναού και Γενικό Αρχιερατικό της Μητροπόλεως Πρωτοπρεσβύτερο π. Ελευθέριο Συτιλίδη, τους επιτρόπους και τις κυρίες της ενορίας για την άψογη οργάνωση της πανηγύρεως και τους ιεροψάλτες για την άριστη απόδοση των εόρτιων ύμνων. Μετά το τέλος της αγρυπνίας προσφέρθηκε τράπεζα από την ενορία σε όλους τους ιερείς και τους ιεροψάλτες.