Του Αποστόλη Β. Παππά
Δημοτικού Συμβούλου
Δήμου Τρικκαίων
Φημολογείται,ότι κάποια στιγμή ο Γκαίτε εκστόμισε το εξής διλημματικό: «Δεν είμαι βέβαιος τι είναι πιο ανήθικο,να ιδρύσεις μια τράπεζα ή να τη ληστέψεις».Υποθέτω,ότι αυτή η στιγμιαία έκρηξη του Γκαίτε εξικνείτο από τη γενικευμένη πεποίθηση,πως τα πιστωτικά ιδρύματα ενώ δανείζονται με χαμηλά επιτόκια,στη συνέχεια δανείζουν με πολύ υψηλά και κάποιες φορές τοκογλυφικά.Η αλήθεια είναι,ότι πολλάκις επιδεικνύουν αγιογδύτικη συμπεριφορά.Προφανώς και θα πρέπει να κερδίζουν.Ο ρόλος τους,δεν είναι αμιγώς ιεραποστολικός.Αλλά…..Αυτό βεβαίως είναι το ηθικό μέρος της υποθέσεως,το οποίο τακτοποιείται μόνον με πολιτικές αποφάσεις,και υπεκφεύγει του σκοπού του παρόντος σημειώματος.Εδώ,θα γίνει μια προσπάθεια να κατανοηθεί μ’έναν κατά το δυνατόν απλό αφηγηματικό τρόπο το λειτουργικό κομμάτι.Ο βασικός προορισμός του πιστωτικού συστήματος είναι να συγκεντρώνει τα διάσπαρτα πλεονάζοντα χρηματικά υπόλοιπα των νοικοκυριών και επιχειρήσεων προσφέροντας μια καλή απόδοση,και στη συνέχεια να μεταγγίζει αυτά στην πραγματική οικονομία αποκομίζοντας μία καλύτερη.Παίρνουν δηλαδή τα αποθησαυρισμένα κεφάλαια από τον σιγουράντζα αποταμιευτή,και τα μετακυλίουν στον ριψοκίνδυνο επενδυτή.Κατ’αυτόν τον τρόπο,το χρήμα από αδρανές υλικό μετατρέπεται σε ενέργεια.Έτσι λοιπόν,το πιστωτικό σύστημα αναδεικνύεται ο ιμάντας χρονισμού της παραγωγικής μηχανής.Ο ρόλος του χρήματος δεν είναι μόνον συναλλακτικός.Είναι αυτό που λιπαίνει και λαδώνει ολόκληρο το παραγωγικό κύκλωμα.Συμπερασματικά λοιπόν μπορούμε να πούμε,είτε πρόκειται για φιλελεύθερη είτε ακόμη για συγκεντρωτικού τύπου και κατευθυνόμενη οικονομία,το πιστωτικό σύστημα είναι αυτό που τη ρευματοδοτεί.Μείωση ή ακόμη χειρότερα διακοπή της χρηματοδοτικής ροής εξαιτίας ενός βραχυκυκλωμένου πιστωτικού συστήματος,οδηγεί την οικονομία σε black out.Οι συνέπειες γνωστές.Ακινησία και τελματοποίηση αυτής.Μείωση του επιπέδου απασχόλησης,καθοδική πορεία του βιοτικού επιπέδου,ταπείνωση του ΑΕΠ,ανύψωση των μεγεθών που βρίσκονται σε συνάρτηση μ’αυτό,όπως επί παραδείγματι το χρέος κ.λ.π.Κοντολογίς,τέλος του ενάρετου κύκλου και απαρχή του φαύλου.Για να μπορεί όμως να ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις της οικονομίας και να ανταποκριθεί στην αποστολή του το πιστωτικό σύστημα,θα πρέπει να υπάρχει και το ανάλογο χρηματικό αντίκρυσμα στα θησαυροφυλάκιά του.Οι πηγές όμως,απ’όπου αυτό θα εισρεύσει εκεί είναι συγκεκριμένες.Η πρώτη και βασικότερη είναι οι αποταμιεύσεις νοικοκυριών και επιχειρήσεων.Αυτή είναι η πιο υγιής πηγή και δείγμα ακμής μιας οικονομίας.Όταν όμως η πηγή αυτή όχι μόνον στερεύει,αλλά υπάρχει και μια παλινδρόμηση των καταθέσεων,υπό τη μορφή εκροών,τότε τα πιστωτικά ιδρύματα για την κτήση της αναγκαίας ρευστότητας απευθύνονται στην διατραπεζική αγορά.Με τον όρο διατραπεζική αγορά,εννοούμε τον αλληλοδανεισμό των τραπεζών.Με όλες όμως τις εμπορικές τράπεζες στο κόκκινο,ούτε αυτή η προσπάθεια ευδοκιμεί.Επόμενος σταθμός η προσφυγή στην Ε.Κ.Τ. .Με τα κρατικά όμως αξιόγραφα απαξιωμένα,άρα χωρίς καμμιά εγγυητική ισχύ,ο δρόμος για φθηνό δανεισμό από την Ε.Κ.Τ. παραμένει κλειστός.Έσχατη επιλογή παραμένει ηπροσφυγή στον έκτακτο μηχανισμό,τον περιβόητο ELA.Η έκτακτη όμως αυτή ενίσχυση,δεν παρέχεται με ευθύνη της Ε.Κ.Τ. αλλά της Κεντρικής Τράπεζας της Ελλάδος,πράγμα που σημαίνει ότι η τελευταία αναλαμβάνει και τους κινδύνους που ενδεχομένως να προκύψουν.Επι πλέον το κόστος δανεισμού μέσω ELA είναι τριάντα φορές υψηλότερο,από ότι είναι ένας απευθείας δανεισμός από την Ε.Κ.Τ. .Σήμερα το βασικό επιτόκιο δανεισμού της ΕΚΤ είναι 0,05% και του ELA 1,55%.Προφανές είναι,όταν δανείζεσαι ακριβά δανείζεις ακριβότερα.Όταν μάλιστα έχουμε να κάνουμε με μια αποσυντονισμένη και αποσυναρμολογημένη οικονομία,το φθηνό χρήμα είναι εκ των ως ουκ άνευ για τον επανασυντονισμό,την επανασυναρμολόγηση και την ανασυγκρότηση αυτής.Είναι η μοναδική ατραπός που οδηγεί στην ανάκαμψη.Για να συνειδητοποιηθεί αυτό,θα πρέπει ν’αναφερθούμε εν τάχει στον άλλο αναπτυξιακό πυλώνα,τις δημόσιες επενδύσεις.Ένα χρεωκοπημένο κράτος,δεν μπορεί να αποδυθεί σ’ένα όχι εκτεταμένο αλλά ούτε καν περιορισμένο πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων για προφανείς και ευνόητους λόγους.Η οικονομική στενότητα ενός κλινικά νεκρού κράτους,στέκεται αποτρεπτικά απέναντι σε κάθε τέτοια σκέψη.Με την ένταξή μας μάλιστα στο ευρώ,και την ταυτόχρονη απώλεια του εκδοτικού προνομίου,ακόμη και η περίπτωση εκτύπωσης πληθωριστικού χρήματος,με ό,τι αρνητικό κάτι τέτοιο συνέπεται,για τη χρηματοδότηση ενός εκτεταμένου προγράμματος δημοσίων επενδύσεων έπαψε να υπάρχει.Η κατάσταση αυτή απεικονίζεται κατά τον πλέον παραστατικό τρόπο στα προγράμματα δημοσίων επενδύσεων της τελευταίας επταετίας,τα οποία βαίνουν συνεχώς μειούμενα.Τα μόνα εξωτραπεζικά κεφάλαια που κινούν ακόμη την οικονομία,και κάπως έτσι δεν εμφανίζεται παύλα στο οικονομικό καρδιογράφημα,είναι τα προερχόμενα από τη «τρισκατάρατη ΕΟΚ των μονοπωλίων».Εκ των πραγμάτων λοιπόν,η κεϋνσιανή συνταγή ή έστω κάποια νεοκεϋνσιανή εκδοχή αυτής που να υπόσχεται μια διασταλτική δημοσιονομική πολιτική δεν μπορεί να τύχει εφαρμογής στη χώρα μας.Η περίπτωσή μας αντιμετωπίζεται με νομισματικά μέσα,ή στην καλύτερη περίπτωση με ένα μείγμα νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής,όπου η υπεροχή της πρώτης είναι εμφανής.Συνεπώς,οι απανταχού ιδεοληπτικοί υπέρμαχοι του κρατισμού,ας την ξεχάσουν αυτή την εκδοχή.Αυτή προϋποθέτει ακμαία οικονομία.Έτσι,ο μόνος δρόμος που απομένει είναι να ανοίξουν κάποια στιγμή οι κάνουλες του πιστωτικού συστήματος,να υδροδοτήσουν την αποξηραμένη αγορά και να διοχετευθούν οι αναγκαίοι πόροι στην παραγωγική δραστηριότητα.Για να συμβεί όμως αυτό,θα πρέπει πρώτα να γεμίσουν οι θυρίδες των τραπεζών.Με την απροθυμία όμως των αποταμιευτών δεδομένη,με την διατραπεζική αγορά αδρανοποιημένη,και με τον ELA ασύμφορο,αποτελεί αδήριτη αναγκαιότητα η ένταξη στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης.Τι είναι όμως αυτό το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης και πόσο θα διαρκέσει;Ποια η γενεσιουργός αιτία;Πριν από δύο περίπου χρόνια οι οικονομικές εκτιμήσεις οδηγούσαν στο συμπέρασμα,ότι η ευρωζώνη εκινείτο στα όρια του αποπληθωρισμού.Ο όρος αποπληθωρισμός,σημαίνει γενικευμένη πτώση των τιμών.Η γενικευμένη πτώση των τιμών επιφέρει στασιμότητα,ανεργία,επιχειρηματικές ζημιές.Ο αποπληθωρισμός είναι πλέον επικίνδυνος και από τον αντώνυμό του καλπάζοντα πληθωρισμό.Αρκεί να αναφέρουμε,ότι η μεγάλη οικονομική κρίση του 1929 οφείλεται εν πολλοίς σ’αυτό ακριβώς το οικονομικό φαινόμενο.Για να εξέλθεις από τη ζώνη του αποπληθωρισμού χρειάζεται τόνωση της ζήτησης.Πολύ απλά,αύξηση της ποσότητας και της κυκλοφορίας του χρήματος.Το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης που εφαρμόζει η Ε.Κ.Τ. δύο χρόνια τώρα,εκεί αποβλέπει.Αύξηση του μηνιαίου ορίου αγοράς κρατικών αξιογράφων των χωρών της ευρωζώνης,ακόμη και υποτιμημένων και υποβαθμισμένων ή και σχεδόν σκουπιδιών,όπως του λόγου μας,και χορήγηση της αντίστοιχης ρευστότητας στα πιστωτικά ιδρύματα.Το πρόγραμμα αυτό όμως,δεν πρόκειται να διαρκέσει στο διηνεκές.Όταν ο δομικός πληθωρισμός(πλην ενέργειας και τροφίμων) της ευρωζώνης σταθεροποιηθεί κοντά στο 2% θα σταματήσει.Το όριο του 2% είναι ιδανικό μιας σταθερά αναπτυσόμενης οικονομίας.Όπως δείχνουν τα τελευταία στοιχεία,η ευρωζώνη δείχνει να κινείται πλησίον αυτού του ορίου.Για το λόγο αυτό άρχισαν να ακούγονται φωνές,ιδιαίτερα από τις οικονομικά συντεταγμένες χώρες του Βορρά για μείωση του ποσοστού της ποσοτικής χαλάρωσης,ή ακόμη και για εκπνοή του προγράμματος.Πάντως,όπως και να εξελιχθούν τα πράγματα,το συγκεκριμένο πρόγραμμα έχει ημερομηνία λήξης.Η χώρα μας δεν ενετάχθη στο πρόγραμμα αυτό και δεν θα ενταχθεί όσο η β΄αξιολόγηση δεν καταλήγει σε αποτέλεσμα.Έτσι κινδυνεύουμε,όταν κάποια στιγμή οι συζητήσεις περατωθούν,αν περατωθούν,το πρόγραμμα ή να έχει εκπνεύσει,ή στην καλύτερη περίπτωση να έχει βραχύ βίο ακόμη.Η κυβέρνηση σπεύδει βραδέως με βήμα χελώνας.Το ιδεοληπτικά βαρίδια που κουβαλάει δεν της επιτρέπουν να επιταχύνει το βηματισμό της.Αν η ευκαιρία αυτή περάσει ανεκμετάλευτη,δεν θα πρόκειται απλώς για ολιγωρία αλλά για εγκληματική αμέλεια κατά τον επιεικέστερο χαρακτηρισμό.Υποθέτω,ότι αυτή τη συγκεκριμένη περίπτωση κυρίως είχε κατά νου ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης κ.Μητσοτάκης όταν είπε ότι «βρέχει λεφτά και εμείς κρατάμε ομπρέλα».Αλλά και οι συνεχείς παραινέσεις του κεντρικού τραπεζίτη για λήξη της εκκρεμότητας εκεί στοχεύουν.
Μόνον που αυτή τη φορά αυτά τα λεφτά όταν έρθουν,αν έρθουν,δεν θα πρέπει να ξοδευθούν σε εορτοδάνεια,διακοποδάνεια,η γυναικοδάνεια κατά Νταϊσελμπλουμ.Εντάξει ,δε λέω,ήταν πολλά τα δις που εισέρευσαν στις χώρες του Νότου τα προηγούμενα χρόνια για να φαγωθούν στα ποτά και στις γυναίκες,έστω κι αν καυχιέμαστε ότι είμαστε οι καλύτεροι υπηρέτες του από Βορράν ορμώμενου ξανθού γυναικείου πληθυσμού.Κυριολεκτούσε όμως ο κ.Νταϊσελμπλουμ;Προφανώς όχι.Το είπε κάπως δηκτικά και χοντροκομμένα.Απλώς υπονοούσε,ότι τα χρήματα που κινήθηκαν από Βορρά προς Νότο δεν αξιοποιήθηκαν για παραγωγικές δραστηριότητες,αλλά για να εξυπηρετήσουν εφήμερες καταναλωτικές συνήθειες.Και επ’αυτού,δεν έχει άδικο.
Θες να μαθαίνεις πρώτος τα νέα από το TrikalaVoice.gr;
Διαθέσιμο στο Google Play
